ایران دارای دومین ذخایر گازی جهان پس از روسیه است. ذخایر گازی ایران ۳۰درصد بیشتر از قطر، ۵برابر بیشتر از آمریکا و ۲۳برابر نروژ است. با احتساب این وضعیت ایران باید یکی از بازیگران اصلی تولید گاز طبیعی در جهان باشد. در داخل کشور نیز با چنین سرمایهٔ عظیم گازی، مردم ایران نباید در مصرف گاز مشکلی داشته باشند و باید این حامل انرژی با ارزانترین قیمت و سهلترین شکل بهدستشان برسد و صادرات آن نیز یکی از منابع اصلی تأمین ارز باشد.
اما واقعیت خلاف این است. بر اساس آمار رسانههای حکومتی در دیماه ۱۴۰۱ بحران گاز در ایران باعث کمبود گاز برای مصارف داخلی به بیش از ۲۰۰میلیون مترمکعب شده است. آماری که نشان میدهد دومین دارنده ذخایر گازی جهان، توان تولید نیازهای خود را ندارد. بحران گاز برای مصارف خانگی بهحدی است که دولت آخوند رئیسی مجبور شد ابتدا گاز صنایع بزرگ از جمله صنایع سیمان، فولاد، پتروشیمی و نیروگاهها را قطع کند.
بحران گاز در ایران عاملی برای خالی کردن بیشتر جیب مردم
در زمستان ۱۴۰۱ مصرف گاز خانگی در ایران به عدد ۷۰۰میلیون مترمکعب رسید و حکومت که توان تأمین این میزان گاز را نداشت تصمیم گرفت تعرفه گاز خانوادههایی را که آنها را پرمصرف مینامید افزایش دهد. اما آنطور که رسانههای حکومتی میگویند بهدلیل اعتراض مردم و نگرانی از پیامدهای انفجاری، آن را به تعویق انداخت. آخوند رئیسی نیز با مصوبهیی اعلام کرد که تا پایان سال۱۴۰۱ تعرفههای پرمصرف نسبت به تعرفههای پیش از مصوبه ۷۰درصد کاهش پیدا میکند.
مسلم رحمانی مدیر هماهنگی امور گازرسانی شرکت گاز رژیم در گفتگو با رسانههای حکومتی نرخ گاز در سال۱۴۰۲ را اعلام کرد. بر اساس این اعلام خانوادههای مصرف کننده به ۱۲پله تقسیمبندی شده که پلههای چهارم تا ششم ۳۰درصد و پله هفتم تا دهم ۵۰درصد و پلههای یازدهم و دوازدهم به ترتیب عدد ثابت ۵هزار و ۶هزار تومان به ازای هر مترمکعب افزایش قیمت داشتند. در این طرح بازه مصرف در هر پلکان کاهش یافته بود و خانوادهها با همان میزان مصرف سال قبل در پلکان بالاتری قرار گرفتند و باید بهای بیشتری برای گاز مصرفی خود بپردازند. در این تقسیمبندی فشار افزایش قیمت گاز بر اساس گفته اعضای مجلس رژیم روی دوش اقشار میانی جامعه است.
بحران گاز در ایران- چرا دومین دارندهٔ ذخایر گازی جهان توان صدور گاز ندارد؟
کارشناسان میگویند بهرغم جنگ اوکراین و بحران انرژی، ایران تحت حاکمیت آخوندها توان استفاده از این بحران برای تبدیل شده به قطب صادرات گاز را ندارد.
نِرسی قربان، تحلیلگر ارشد اقتصاد انرژی، در گفتگو با رسانهٔ حکومتی تجارتنیوز در مورد عدم توان صادرات گاز توسط ایران گفت: «صادرات گاز یک پیشدرآمدی میخواهد. ما نمیتوانیم گاز را با کشتی صادر کنیم. برای این صادرات نیاز به خط لوله انتقال گاز داریم. این یعنی ۳۰۰۰کیلومتر خط لوله باید کشیده شود. علاوه بر اینکه میلیاردها دلار سرمایه لازم دارد و موافقت کشورهای واسط را میخواهد. در غیراین صورت گاز باید به وسیله تجهیزات LNG مایع و به مقصد اروپا فرستاده شود. ما چنین تجهیزاتی نداریم. تأمین این تجهیزات نیز میلیاردها دلار سرمایه و حداقل چهار سال زمان نیاز دارد. بنابراین ایران اگر هم بخواهد نمیتواند بازار گاز اروپا را به دست بیاورد».
این تحلیگر در پاسخ به سؤالی که آیا تحریمها مانع صادرات گاز ایران هستند میگوید: ما اصلاً امکانات لازم را در این زمینه نداریم. حتی اگر تحریمی نباشد امکان صادرات گاز نیست».
بحران گاز در ایران- فاصلهٔ کیفی تولید و بهرهبرداری گاز ایران با گاز روسیه
به میزان منابع گازی و میانگین تولید، مصرف و صادرات گاز ایران با کشوری مانند روسیه که اولین دارنده منابع گازی دنیاست، نگاهی کنیم:
منابع گازی روسیه ۳۴تریلیون مترمکعب بوده و میزان تولید گاز این کشور سالانه ۶۷۰میلیارد مترمکعب است. از این میزان تولید، سالانه حدود ۴۵۰میلیارد مترمکعب در داخل کشور روسیه مصرف شده و ۲۲۰میلیارد مترمکعب آن صادر میشود.
منابع گازی ایران نیز تقریباً معادل منابع گازی روسیه است و کشور ما حدود ۳۳تریلیون مترمکعب ذخایر گازی دارد. میزان تولید گاز از این میادین سالانه ۲۷۰میلیارد مترمکعب است که از این مقدار حدود ۲۵۰میلیارد مترمکعب در داخل کشور مصرف میشود و مابقی آن معادل ۲۰میلیارد مترمکعب نیز به کشورهای همسایه ایران صادر میشود.
بنابراین میزان تولید گاز روسیه دو و نیم برابر تولید گاز ایران است که ظرفیتی مناسبی را برای روسیه ایجاد کرده تا بتواند بازارهای صادراتی را فتح کند؛ همزمان معادل کل مصرف گاز در داخل ایران صادرات گاز داشته باشد.
علت این فاصله، بر اساس گزارش پایگاه اطلاعرسانی وزارت نفت رژیم این است که از تعداد ۳۷میدان گازی کشف شده در ایران حدود ۷۷درصد آنها توسعه نیافته و سرمایهگذاری لازم برای توسعه آنها نمیشود.
رضا پدیدار، رئیس کمیسیون انرژی اتاق بازرگانی رژیم در تهران در رابطه با عدم امکان افزایش تولید گاز میگوید: «میادین گازی ایران در کوتاهمدت به حدود ۵۰میلیارد دلار، در میانمدت ۹۰ تا ۱۲۰میلیارد دلار و در بلندمدت به حدود ۲۰۰میلیارد دلار سرمایه نیاز دارد تا بتواند ظرفیت فعلی تولید خود را حفظ کند وگرنه میزان تولید از حدود ۷۰۰میلیون مترمکعب فعلی هم کمتر میشود».
تمامی آمار و ارقام و نظرات کارشناسی نشان میدهد اقیانوس گاز در زیر خاک ایران، سرمایهیی است که بیشتر کشورهای جهان حسرت داشتن آن را دارند؛ چرا که میتواند زیرساخت پیشرفت کشور و رفاه مردم شود. اما در ایران آخوندزده با حاکمیتی دزدسالار، نهتنها گاز عامل پیشرفت و رفاه در کشور نشده، بلکه مردم دومین دارندهٔ گاز جهان باید با بحران گاز روبهرو باشند و زمستانها با کمبود گاز دست و پنجه نرم کنند.