روز یازدهم بهمن که اینستکس یا سازوکار مالی ویژه جدید اروپا جهت تبادلات تجاری با رژیم اعلام شد، اگر چه ظریف و سخنگوی وزارت‌خارجه در ظاهر از آن استقبال کردند اما لحن هر دو گلایه‌آمیز و نومیدانه بود.
بهرام قاسمی از این‌که بستهٔ اروپا تا به‌حال در عمل چیزی برای رژیم نداشته سوزوگداز کرد.
در باند خامنه‌ای واکنشها ابتدا با سردی و ابراز نگرانی همراه بود اما به فاصله کمی جنگ باندی و ابراز وحشت از پیامدهای این سازوکار بالا گرفت.
چرا «اینتکس» موجب واکنشهای سرد و ناامیدانه و هراسان از جانب رژیم شد؟
چه تفاوتی در واکنشهای دو باند نسبت به این سازوکار وجود دارد؟
علت این همه نگرانی و اضطراب چیست؟
رژیم چه موضعی در قبال این سازوکار و کلاً مسائل عمیق‌تر و پایه‌ای‌تر مربوط به این سازوکار مثل FATF و برجام و رابطه با اروپا خواهد گرفت؟
واکنش باند روحانی
در باند روحانی، مواضع کسانی مثل ظریف و عراقچی و قاسمی سرد و گلایه‌آمیز و ناامیدانه بود.
ظریف گفت: «اروپایی‌ها هم نشان دادند واقعاً در برابر آمریکا این جرأت را ندارند درست بایستند... امیدواریم این جرأت را پیدا کنند».
عراقچی هم گفت: «امیدواریم این کانال مالی به‌طور کامل اجرایی شده و همه کالاها را دربربگیرد» قاسمی سخنگوی وزارت‌خارجه هم گفت: «تاکنون نتیجه ملموس و اقدام عملی در راستای انتفاع ایران را شاهد نبوده‌ایم. اقدام اتحادیه اروپا در تأسیس سازوکار ویژه مالی بسیار دیر صورت گرفت».
واکنش باند خامنه‌ای
باند خامنه‌ای کلاً این سازوکار را رد می‌کند و آن را به‌عنوان نمونه‌ای از همدستی اروپا با آمریکا در دشمنی با رژیم تلقی می‌کند. و با عباراتی مانند «کوه کانال مالی اروپا موش زایید» یا «تکرار تقریباً هیچ» و «مشت اروپا باز شد» و «در INSTEX چیزی نیست» آن را تخطئه کرده‌اند.
خبرگزاری صدا و سیمای رژیم هم آن را «یک جفای دیگر که نوعی هم‌آوایی با تحریمهای تحمیلی آمریکا محسوب می‌شود» توصیف کرد.
علت دلسردی باند روحانی از اروپا
واقعیت این است که اینستکس یک شیرینی کوچک، تحقیرآمیز و زهرآلود است که بیشتر از نفت در برابر غذا به رژیم نمی‌دهد و اصلاً دردی از رژیم دوا نمی‌کند.
معامله فقط با شرکتهای کوچک
شرکتهای بزرگ در آن وارد نمی‌شوند و تنها شرکتهای کوچک که با آمریکا مراودات اقتصادی ندارند می‌توانند وارد شوند.
کیهان در شمارهٔ شنبه ۱۳بهمن خود نوشت: «یک دیپلمات ارشد لهستانی درباره سازوکار مالی ویژه اتحادیه اروپا با ایران گفت: «به اعتقاد من، این اقدام نوعی ژست نمادین برای حفظ چهره اتحادیه اروپا بوده اما در واقع هیچ اهمیتی ندارد».
معامله نفت در برابر غذا
کیهان در ادامهٔ همین مطلب نوشته است: «بر اساس INSTEX، ایران خواهد توانست اقلام غیرتحریمی -توجه کنید غیرتحریمی- (غذا و دارو) را از شرکتهای اروپایی خریداری نماید اما چون در اروپا پولی ندارد و اروپایی‌ها نفت ایران را نمی‌خرند، برای استفاده از این کانال مالی باید پول نفت از خریداران آسیایی به این کانال مالی منتقل شود تا خرید اقلام غیرتحریمی از اروپا ممکن باشد. این در حالی است که این مبادلات پیش از راه‌اندازی این کانال نیز جاری بوده است»!
«اینستکس» برای محدودکردن موشکی و تروریسم رژیم!
علاوه بر این جنبه اقتصادی به‌لحاظ سیاسی هم این سازوکار زهر به کام رژیم است.
چرا که در قبال این چیزهای ناچیز و نسیه‌ای که به رژیم می‌دهند، می‌خواهند امتیازات کلان از رژیم بگیرند و به‌قول خود رژیم در واقع مؤلفه‌های قدرتش مانند موشکی و سیاست منطقه‌ای و تروریسمش را هدف قرار داده‌اند.
«اینستکس» تابع FATF
علاوه بر این در ازای «اینستکس» از رژیم می‌خواهند که لوایح FATF را امضا و تصویب کند که در حال حاضر همین مسأله به بحران لاینحلی برای رژیم تبدیل شده و در مجمع تشخیص گیر کرده است، چرا که باند خامنه‌ای و پاسداران می‌گویند این به‌مثابه خودتحریمی است و شرایطی را به ما تحمیل می‌کند که ما دیگر حتی نمی‌توانیم حقوق پاسدارانمان را هم پرداخت کنیم چرا که به‌عنوان نمونه نیروی تروریستی قدس در لیست گروه‌های تروریستی نامگذاری شده است.
علاوه بر اینها، قرار بود این سازوکار از طرف اتحادیه اروپا و با حمایت ۲۸عضوش شکل بگیرد، اما سازوکار جدیدی که مطرح شده تنها با حمایت و پشتیبانی ۳کشور آلمان، فرانسه و انگلستان ثبت شده یعنی سازوکار جدید از ساختار اتحادیه اروپا خارج است و کشورهای دیگر اروپایی در آن شرکت ندارند.
بنابراین تا همین جا این سازوکار به بحران درونی رژیم به‌شدت دامن زده است.
پاسخ رژیم به «اینستکس» چه خواهد بود؟
رژیم مثل همیشه در اینجا هم درگیر یک بن‌بست و دوراهی است که هر راهی برود برایش مرگبار است. از طرفی اگر این را نفی کند، باید FATF را نفی کند، باید برجام را نفی کند و نفی برجام یعنی رودررویی با جامعهٔ بین‌المللی و مهر تأیید زدن به ائتلافی که آمریکا علیه رژیم تدارک دیده و ۱۰روز دیگر در ورشو پایتخت لهستان به منصهٔ ظهور می‌رسد.
اگر هم بخواهد بپذیرد، باید به شروط اروپا که در واقع بخشی از ۱۲شرط آمریکاست، گردن بگذارد و از موشکی و سیاست منطقه‌ای و از تروریسم خود دست بردارد که معنی آن، چنان‌که خامنه‌ای گفته، عقب‌نشینی‌های ناگزیر و گام‌به‌گام تا نفی کامل نظام ولایت فقیه است.
امکان مانور رژیم؟
البته رژیم تلاش می‌کند با مانورهای قدرت‌نمایانه‌ای مانند مصاحبه‌های اخیر صالحی، رئیس سازمان انرژی اتمی رژیم، بر این ضعف و بیچارگی خود سرپوش بگذارد و آن را وارونه جلوه دهد که البته آن هم برایش ریسک و بهای خیلی زیادی دارد و اثبات حرف مجاهدین و مقاومت ایران است که این رژیم از سودای دستیابی به بمب اتمی دست برنداشته و اگر کمترین فرصتی پیدا کند به سمت آن خواهد رفت.
تصمیم‌گیری بزرگ؟!
بعضی از کارشناسان رژیم به‌خصوص در باند روحانی به بیانهای مختلف به این نکته اشاره می‌کنند که رژیم یا در واقع خامنه‌ای هیچ چاره‌ای به غیر از تصمیم‌گیری بزرگ و خطرناک ندارد. از جمله پاسدار حسین علایی، رئیس سابق ستاد مشترک سپاه پاسداران، اخیراً در مصاحبه‌ای تأکید کرد که مسئولان کشور باید تصمیمات بزرگ بگیرند.
یا ظریف چند روز پیش که در مجلس حاضر شده بود در برابر حملات مخالفان به برجام گفت: «خیال می‌کنید برای بنده مشکلی دارد که از برجام خارج شوم؟ تصمیم با نظام است؛ نه من»!
البته روشن است منظورش از نظام، خامنه‌ای است که یا باید مثل خمینی جرأت کند و جام‌زهر برجام ۲ را با همهٔ تبعاتش سربکشد یا آن‌طور که خودش وعده داده و تهدید کرده بود که اگر آنها برجام را پاره کند، ما آتش خواهیم زد، آن را عملی کند.
باید منتظر ماند و دید که بالاخره جرأت چنین کاری را دارد یا نه؟ که البته در حاصل و نتیجه هیچ تغییری نمی‌دهد و هر دو راه به یک مقصد می‌انجامد و آن سرنگونی است.
