بازتاب امروز دوشنبه ۸ دیماه رسانهها تصویری از تشدید شکاف درون حاکمیت و ناتوانی ساختاری در مدیریت بحرانهای انباشته اقتصادی، اجتماعی و سیاسی ارائه میدهد. از دعواهای فرسایشی بر سر بودجه و تحریم تا هشدار درباره فروپاشی اعتماد عمومی، روایت غالب رسانهها بر بنبست تصمیمسازی، تداوم سیاستهای شکستخورده و انتقال هزینهها به جامعه متمرکز است؛ وضعیتی که بیشازپیش نشانههای زوال کارآمدی دیکتاتوری دینی را آشکار میکند.
گزیده رسانهها:
خراسان: از «حکمرانی در مه» مینویسد و تأکید میکند بیاعتمادی عمومی و فقدان روایت منسجم از سوی دولت، سرمایه اجتماعی را به نقطههای غیرقابل بازگشت میرساند و جامعه را میان بیتفاوتی و خشم خاموش معلق نگه میدارد.
هممیهن: با تمرکز بر پزشکیان رئیسجمهور خامنهای، اصلاحات سیاسی را تنها مسیر ممکن میداند و هشدار میدهد فشار جریانهای تندرو و مجلس ارتجاع، دولت را از پایگاه اجتماعیاش جدا کرده است.
جهانصنعت: پزشکیان را در «ایستگاه توقف آخر» توصیف میکند و از ناتوانی دولت در تنظیم بودجهیی واقعبینانه در شرایط تحریم و وابستگی پرریسک به چین مینویسد.
هممیهن (قرباناوغلی): اظهارات عراقچی درباره «برکات تحریم» را جدا از واقعیت زندگی مردم میداند و تحریم را فشار مستقیم بر معیشت اکثریت جامعه توصیف میکند.
کیهان: طبق معمول با فرافکنی، ناکامیها را به «غربگراها» نسبت میدهد و از تحریف و حمله سازمانیافته برای تطهیر سیاست خارجی شکستخورده دفاع میکند.
اعتماد: استیضاحها و فشارهای تندروها را عامل بیثباتی بیشتر معرفی کرده و هشدار میدهد این مسیر، بحران اقتصادی و اجتماعی را تعمیق میکند.
فرهیختگان و وطنامروز: بودجه ۱۴۰۵ را تورمزا، غیرشفاف و نشانه پذیرش رکود تورمی میدانند؛ بودجهیی که با افزایش مالیات و کاهش هزینههای عمرانی، بار بحران را بر دوش مردم میگذارد.
شرق و آرمان ملی: به خشونت ساختاری، فقر، کودکهمسری و فرسایش نشاط اجتماعی میپردازند و نشان میدهند سیاستهای حاکم چگونه به باز تولید نابرابری و سرکوب اجتماعی انجامیده است.
کامل رسانهها
خراسان: حکمرانی در مه
بازتاب تجربه روزمره مردم و واکنش بازار، تصویری از ناتوانی دولت در مهار بحران را در افکار عمومی تقویت میکند
وقتی جامعه احساس میکند کشور در حال عبور از یک وضعیت پرتنش است، اما دولت فاقد ایدهای منسجم برای عبور از این مرحله است، طبیعی است که پول به پناهگاههای امن هجوم ببرد. این رفتار، نه از سر سوداگری، بلکه از سر بیاعتمادی به امکان پیشبینی آینده شکل میگیرد.
مسأله اما عمیقتر از اقتصاد است. آنچه امروز در حال رخ دادن است، نوعی ترور روانی مستمر است که مردم، آگاهانه یا ناآگاهانه، در معرض آن قرار دارند. رسانهها چه داخلی و چه خارجی با بازنمایی مداوم بحران، نااطمینانی و بنبست، فضایی ساختهاند که در آن حال بد به وضعیت عادی بدل شده است. در چنین فضایی، اگر دولت نتواند روایت بدیل بسازد و احساس کنترل، امید و معنا را به جامعه بازگرداند، عملاً میدان را واگذار کرده است.
خطر اصلی، رسیدن به نقاط غیرقابل بازگشت است. جایی که کاهش اعتماد عمومی، دیگر با اصلاحات مقطعی ترمیم نمیشود. اعتماد، سرمایهیی است که بهآهستگی ساخته میشود، اما با سرعتی بالا فرو میریزد. جامعهیی که احساس کند دولت حتی درک دقیقی از رنجها و اضطرابهایش ندارد، بهتدریج وارد فاز بیتفاوتی یا خشم خاموش میشود، هر دو حالت، برای حکمرانی سمّی است.
هم میهن: فلسفه حکومت پزشکیان
پزشکیان باید به اصل خود و وعدههایش رجوع کند و بداند چارهای جز این ندارد که دنبال اصلاحات سیاسی باشد. …
در حقیقت، تغییر از سیاست آغاز میشود. موجب تأسف است که چرا آقای پزشکیان این مسأله را فراموش یا از دستور کار خود خارج کرده است…
بهتر است ایشان تحتتأثیر جریان اکثریت مجلس و مخالفتهای آنان با خود و لایحه بودجه قرار نگیرد. آنها خود، مسأله هستند و نه راهحل
جهان صنعت: پزشکیان در ایستگاه توقف آخر
پزشکیان را به ایستگاه آخر قطار رسانده است.
وی دو راه بیشتر ندارد: قطار را ترک کند و بهحال خود واگذارد تا برایش راننده دیگری پیدا کنند یا اینکه پشت فرمان بنشیند و مسیر برعکس را طی کند…
آیا پزشکیان توانایی و شهامت این رفتار را دارد؟ واقعیت این است که وی پلهای پشتسر خود را تا اندازه قابلاعتنایی بهویژه در مناسبات با جریانهای غیراصولگرا و مردم خراب کرده است
در حالی که صادرات نفت ایران به مسیری پرریسک افتاده و دولت در سوی تقاضا با انحصارگری مثل چین کمونیست روبهرو است مگر میشود بودجه کارشناسانه ریخت
هم میهن: آقای عراقچی این حرفها را در مترو تکرار کنید
جاوید قرباناوغلی - سفیر پیشین ایران در آفریقای جنوبی: تحریم نه نعمت است و نه برکتی دارد. اگر تحریم نعمت بود و برکاتی داشت، ضرورتی نداشت که از سال ۱۳۹۱ کشور تمام وزن سیاسی خود را در کفه ترازوی دیپلماسی بگذارد. …
آقای عراقچی! مردم فشارهای تحریم را سر سفره خودشان، در زندگی روزمره خودشان و در آینده فرزندان خودشان میبینند. ممکن است شما با چنین مشکلاتی دست و پنجه نرم نکنید، اما بدانید که شاید ۸۰درصد مردم با پوست و استخوان مشکلات تحریم را احساس میکنند. باید مسئولان سیاست خارجی ما بفهمند که دوران شعار به پایان رسیده است. …
اصلاً این سفرهای استانی عراقچی برای چیست؟ اگر بنا بر فعالسازی دیپلماسی اقتصادی است که خب معاون دیپلماسی اقتصادی وزیر خارجه به این سفرها برود، چرا شخص وزیر در استانهای کشور میگردد؟ سؤال اینجاست که وقتی ما در سطح دولت ملی در برقراری ارتباط با کشورهای دیگر دچار مشکل هستیم، چه انتظاری وجود دارد که در سطح استان بتوانیم ارتباط مؤثر برقرار کنیم؟…
آقای عراقچی! دست کم با خانواده، اطرافیان، نزدیکان و همسایگان خودتان در مورد وضعیت فعلی صحبت کنید. حتی با چندین محافظ در بین مردم بروید و از آنها در مورد برکات تحریمها بپرسید. آقای عراقچی! سوار مترو شوید و از مردم بپرسید که نظرتان در مورد برکات تحریم چیست
هم میهن: منصور حقیقتپور فعال سیاسی اصولگرا: تحریمها را جبهه پایداری به کشور تحمیل کرد
انتقادات اقتصادی جبهه پایداری از دولت جنبه سیاسی دارد و تأکید میکند که این جبهه نهتنها به دولت کمکی نکرده است، بلکه از امتیاز یکطرفه وفاق که پزشکیان به جریانهای مختلف داده نیز استفاده کرده است. …
جبهه پایداری بیش از ۳۰نفر نیرو در مجلس دارد، آنها چرا به آقای همتی رأی مثبت دادند؟ باید از اعضای این جبهه پرسید آیا وزرای اقتصاد شما در دولت سیزدهم کار خاصی کردند؟ البته چاپ پول و افزایش نقدینگی را به مصلحت اقتصاد کشور نمیدانم، اما این در صورتی بود که خودشان این کار را نمیکردند و حالا میتوانستند بگویند شما این کار را نکنید. …
با دولت تعامل که ندارند، اما از منافع وفاق استفاده کردند و متأسفانه آقای پزشکیان نیز از آن جهت که وفاق را تعریف نکرده است، امتیاز یک طرفه به رقبای قدیمی و سنتی خود میدهد…
هم میهن: محمد عطریانفر عضو شورای مرکزی حزب کارگزاران سازندگی: نقدهای جبهه پایداری پوشش سیاسی با ادبیات اقتصادی است
این جریان فاقد صلاحیت حرفهیی در حوزه اقتصاد است و نقدهایش بیش از آن که مبتنی بر واقعیتهای اقتصادی باشد، پوششی سیاسی و ابزاری برای فشار و زمینهسازی انتخاباتی است…
جبهه… در مواردی که حامیان این تفکر در موقعیت قدرت و مدیریت اجتماعی و اداره کشور بودند، فاقد صلاحیت حرفهیی کافی برای اداره کشور بودهاند… این افراد زمانی راضی میشوند که تمامی مناصب قدرت اجرایی را در اختیار بگیرند و هیچ مشارکتی توسط دیگران را نیز بهرسمیت نمیشناسند…
هم میهن: پایدار در مقابله با دولتهای اصلاحخواه/بررسی نامه اخیر جبهه پایداری به مسعود پزشکیان و مواضع این جبهه در بیانیهها- احمد نادری نایبرئیس مجلس با تکذیب حضور اعضای جبهه پایداری در مناصب حساس و حتی غیرحساس دولت چهاردهم خواهان آن شد که احزاب و شخصیتهای جبهه اصلاحات که پزشکیان را بر مسند ریاستجمهوری نشاندند، مسئولیت وضعیت آشفته اقتصادی و فرهنگی کشور را برعهده بگیرند و بهدنبال مقصر خیالی نگردند…
او مدعی شد که جبهه پایداری مکرراً پیشنهادات خیرخواهانهای را به رئیسجمهور ارائه کرده است که اگر مورد توجه بود، امروز چنین آشفتگیای در بازار ارز صورت نمیگرفت… در تمام این مدت جبهه پایداری هم در جایگاه منتقد و معترض به دولتهای میانهرو و اصلاحخواه قرار داشته است. چنانچه حتی نمایندگان مجلس عضو این جبهه در حمله به روحانی و پزشکیان کوتاهی نکردند و همچنان همه مشکلات را به گردن دولتهای یازدهم، دوازدهم و چهاردهم میاندازند. جبهه پایداری در زمان ریاست حسن روحانی بیانیهیی علیه او صادر کرد و روحانی را «رفوزه زنگ حساب» معرفی کرد
هم میهن: برکت یا نکبت؟انتقاد کارشناسان از اظهارات جنجالی سیدعباس عراقچی
تابآوری در مقابل فشارها و آموختن زندگی با تحریم تا چه زمانی باید ادامه پیدا کند؟ مسئولان دولت باید توضیح دهند که انتظارشان از جامعه برای تابآوری و مقاومت تا چه زمانی است محمد طبیبیان، اقتصاددان در واکنشی تند به این اظهارات نوشت: «همه میدانیم جناب ایشان و جنابان در شرایط بدتر از این هم میتوانند خوب و فربه زندگی کنند. انصافاً از جانب مردم صحبت نفرمایید». … حسین موسویان، دیپلمات پیشین و استاد دانشگاه پرینستون نیز در واکنش به این اظهارات نوشت: «تحریم نکبت است». این دیپلمات پیشین ۱۰ ضرر برای تحریم… برشمرد. عباراتی مانند کاسبان تحریم، سالهاست که در میان افکار عمومی و رسانهها رواج پیدا کرده است و این اظهارات عراقچی برای افکار عمومی بلافاصله یادآوری کسانی است که از تحریم و فشار بر مردم منفعت میبرند
کیهان: دولت میتواند اگر نارفیقان بگذارند (یادداشت روز)
آقای پزشکیان بررسی کند که کدام محافل و با چه مأموریتی، چند هفته قبل از خیانت آمریکا به مذاکرات، منکر تهدید بودند و ادعا میکردند توافق با ترامپ و سرازیر شدن دو هزار میلیارد دلار سرمایه نزدیک است؛ جز رئیس و عضو شورای اطلاعرسانی دولت؟! در حالی که در اوج اجرای برجام، ۴میلیارد دلار سرمایه خارجی جذب شده بود، این فریب عمیق، کجا تدارک شد؟! وارونهنماییهای سازمان یافته، آغاز گرفتاریهای بعدی بود. … تحریف اظهارات وزیر امور خارجه و حمله به وی، بخش دیگری از معما را حل میکند. این طیف مدعی شدند آقای عراقچی از تحریم خوشحال است… چه کسانی، جز مدیران اتاق جنگ دشمن، نیابتیها، و دلالان و رانتخوران، میتوانند از سخن درست وزیر خارجه عصبانی شوند…چرا روزنامه غربگرا، ۶ مرداد کاریکاتوری موهن علیه آقای پزشکیان (وارونه، سوار بر الاغ وفاق) منتشر میکند و حال آن که کاریکاتوریستش، چند ماه قبل، به ناروا، مدیر نشست مطبوعاتی رئیسجمهور بود…
اعتماد: عبور از اصلاحات خطر برای ایران
اگر قدرت دولت مرکزی هر کشوری به عدم کنترل سراسری بیانجامد، نیروهای گریز از مرکز در ابعادی وحشتناک فعال میشوند، چیزی نیست که کسی بتواند با اطاله کلام و کلیگویی از آن درگذرد، اضافه کنید بیگانگان قدرتمندی که در اطراف به کمین نشسته در انتظار لحظهای پلک بر پلک نهادن جامعه ما هستند. آری میتوان از روی درهیی از حادثههای محتوم پرید و آن سوی دره را که احیاناً سرسبز و خرم است، نشان داد. میتوان از اوج امنیت و آزادی و عدالت و تسلط مردم بر سرنوشت خود سخن گفت ولی چگونگیاش را به عوالم غیب سپرد… باید به تجربیات عظیم تاریخی خود رجوع کرده و باز هم اصلاحات را انتخاب کنیم. اصلاحات یک گزینه در میان انواع گزینههای مطلوب و شدنی نیست، اصلاحات یک اجبار تاریخی است…خاتمی همچنان بر اصلاحات تأکید میکند و راه نجات کشور از تجزیه و دخالت بیگانگان در امور داخلی را در رفع نقایص و رفع بحرانها میدانند. …
اعتماد: ترفند تندروها علیه دولت
پس از انتشار خبر قرار گرفتن نام ۹وزیر در صف انتظار استیضاح، ۴دیماه مجتبی ذوالنور از طرح پرسش از رئیسجمهور توسط برخی نمایندگان خبر داد! خبری که در کشاکش فشار حداکثری بیرونی و مشکلات درونی کشور، هیچ معنایی جز نوسان بیشتر و بیثباتی افزونتر ندارد. انگار که تندروها در خلأ زندگی میکنند و باخبر نیستند که شرایط امروز کشور محصول همان نظام تصمیمسازی است که آنها را با کمترین رأی روی صندلی بهارستان نشانده و کشور را به شرایط دشوار کنونی کشانده است. سوپر انقلابیها اما به بهانه مشکلات اقتصادی و ناترازیها که دولت بیشترین تلاشها برای عبور از آنها را در دستور کار قرار داده به ارکان اثرگذار دولت مانند معاون اجرایی و معاون اول رئیسجمهور میتازند و با ادبیاتی مبتذل آنها را مخاطب قرار میدهند. … «مردم خواهان تغییر هستند و این خواست، نه از مسیر براندازی میگذرد و نه الزاماً از راههایی مانند رفراندوم در شرایط فعلی قابل تحقق است. آنچه میتواند راهگشا باشد، بازگشت به اصول اولیه انقلاب، عقلانیت، گفتگو و استفاده از ظرفیت چهرههای مورد اعتماد جامعه است. …
آرمان ملی: غرضورزیهای قدرت طلبانه زیبنده نیست
وقتی چند ماه از تشکیل دولت گذشت مشخص شد که حداقل وفاق بهارستاننشینان با دولت بیش از واقعیت روی همان شعار و تعارفات مرسوم استوار شده است، چرا که پس از شش ماه وزیر اقتصاد را با استیضاح سیاسی کنار گذاشتند و پس از آن هم اگر نبود انذارهای رهبر انقلاب شاید نیمی از دولت را یک سال نشده برکنار میکردند
فرهیختگان: تحریم خارجی، اختلافات داخلی و قربانی شدن بیماران هموفیلی
قویدل، مشاور هیأت مدیره و عضو مجمع عمومی کانون هموفیلی در گفتگو با «فرهیختگان» در خصوص مشکلات پیشآمده در حوزه داروی هموفیلی گفت: «در درجه اول اتفاق بدی که برای ما افتاد تحریم بانک آلمانی «EIH» بود؛ یعنی یک بانک ایرانی ـ آلمانی را آمریکاییها تحریم کردند و آلمانیها هم بهنوعی تبعیت کردند. این بانک یکی از سرپلهای مهم خرید دارو برای ایران بود و جالب اینجاست که از این سرپل فقط برای خرید دارو و غذا استفاده میشد. آلمانیها واقعاً نامردی کردند و این مسیر را بستند. و این مسأله واقعاً عجیب است که چرا وزارت امور خارجه سفیر آلمان را احضار نمیکند، چون اساساً از این حساب هیچ کار دیگری انجام نمیشد. با بسته شدن این بانک، بیماران هموفیلی، با مشکل جدی تأمین دارو مواجه شدند. بسیاری از اقلام دارویی برای بیماران هموفیلی، مثل «هیومیت»، «سیبلو گامین» و «سیبلومژن» از این مسیر خریداری میشد».
عدم تخصیص ارز یک گپ بزرگ ایجاد کرده است
مشاور هیئتمدیره و عضو مجمععمومی کانون هموفیلی گفت: «هیومیت دارویی است که هم بیماران فاکتور هشت مصرف میکنند و هم بیمارانی که مشکل «فونویلبراند» دارند. ما خوشحال بودیم که حداقل اگر «هیومیت» دیگر از آلمان و از آن مسیر نمیتواند بیاید، از طریق این بانک ایتالیایی برای بخشی از بیماران پوشش خوبی ایجاد شده است؛ اما متأسفانه این دو دارو هم تحریم شد. یعنی در مجموع، پنج قلم از داروهای ما عملاً اکنون ظرفیت انتقال ارز ندارند و از طریق این بانکها قابلتأمین نیستند. حال دولت باید راههای دیگری برای انتقال ارز پیدا کند که این موضوعی است که طبیعتاً ما به آن مسیرها مسلط نیستیم و این وظیفه دولت است که برای تأمین این داروها چارهاندیشی کند. البته چند بانک دیگر هم هستند که با کشورهای اروپایی کار میکنند؛ مثل بانک ایران و خاورمیانه. اینکه این ارزها بهموقع تحویل شود، اهمیت بسیار زیادی دارد؛ چرا که از نقطه سفارش تا آمادهشدن دارو حداقل ۵ تا ۶ماه زمان میبرد. متأسفانه الآن یک «گپ» جدی در اینرابطه بهوجود آمده و بهنحوی که شرکتهای دارویی اطلاعرسانی میکنند، مشخص است از عدم تخصیص ارز توسط بانک مرکزی گلهمندند. این نکته را مدیرکل اداره نظارت بر دارو نیز تأیید کرده است. آقای دکتر عبداللهی صراحتاً اعلام کرد «در بانک مرکزی شب میخوابند و صبح بلند میشوند، سیاست ارزی عوض شده». از این بالاتر دیگر نمیشد نسبت به وضعیتی که برای دارو که حیاتیترین کالای مصرفی ایرانیان است اعتراض کرد».
آرمان ملی: توسعه پایدار در چرخه معیوب فقر
فقر نه صرفاً یک مسأله اقتصادی، بلکه پدیدهیی چند بعدی است که با سیاستگذاری، ساختار قدرت، سرمایه اجتماعی و اعتماد عمومی ارتباطی تنگاتنگ دارد. جامعهیی که بخش گستردهیی از شهروندانش در شرایط معیشتی بحرانی زندگی میکنند، عملاً از چرخه توسعه پایدار خارج میشود، زیرا فقر بهتدریج ظرفیتهای انسانی، اخلاقی و نهادی را فرسایش میدهد و انسجام اجتماعی را از بین میبرد. در جامعهیی که رشد اقتصادی با نابرابری توأم است، شکاف طبقاتی و بیعدالتی اجتماعی موجب کاهش مشارکت سیاسی و بیاعتمادی نسبت به دولت و نهادهای رسمی میشود. این وضعیت نه تنها مشروعیت ساختار سیاسی را تضعیف میکند، بلکه هر گونه برنامهریزی برای توسعه را با مقاومت اجتماعی مواجه میسازد.
در شرایطی که قدرت خرید بهطور مداوم کاهش مییابد و قیمت کالاهای اساسی لحظهای تغییر میکند، خانوادهها نه تنها امکان برنامهریزی مالی ندارند، بلکه با اضطراب دائمی نسبت به آینده اقتصادی خود روبهرو هستند. این اضطراب جمعی، پیآمد سیاسی مهمی دارد: گسترش نارضایتی عمومی، کاهش اعتماد به سیاستگذاران و افزایش میل به مهاجرت یا کنارهگیری از مشارکت سیاسی و اجتماعی
آرمان امروز: «نشاط اجتماعی» طبقاتی شد؟
پیمایشهای ملی نشان میدهد که نمودار تمامی پنج مؤلفه مؤثر در ایجاد نشاط در یک جامعه– یعنی احساس رضایت و امید، تمایل به فعالیتهای فرهنگی، روابط اجتماعی امن و اعتمادآمیز، احساس تبعیض و رفاه روانی-اجتماعی – در جامعه ایرانی طی دورههای طولانی، روندی نزولی داشته است. به عبارت دیگر، ذهنیت مثبت جمعی، توان مشارکت و رفتارهای جمعی نشاطآور در کشور رو به کاهش است. در کنار این مسأله، پژوهشهای انجام گرفته نشان میدهد که نشاط اجتماعی پدیدهیی بهشدت طبقاتی است و از نظر چگونگی تجربه و امکان تحقق، در سه طبقه فرودست، متوسط و فرادست تفاوتهای ساختاری عمیقی دارد. تفاوتهایی که تنها در سطح و میزان شادی نیست، بلکه در ماهیت شادی، ابعاد تجربه، ابزارها، معانی و حتی محدودیتهای آن نیز مشهود است.
بهار نیوز: راز حفر تونل ۵کیلومتری بازار بزرگ تهران؛ چگونه هیچکس خاکها را ندید؟
با اعلام خبر حفاری مخفیانه و غیرمجاز ۵هزار متر تونل در زیر بازار بزرگ، از شیوه انتقال حجم عظیم خاک تا نوع تجهیزات مورد استفاده مورد پرسش قرار میگیرد. آیا ابزار حفاری این افراد، مانند اندی، تنها یک چکش بوده؟ آیا اساساً چنین عملیاتی در قلب یک شهر، آن هم در بازاری شلوغ و پرتردد مانند بازار بزرگ تهران، در سکوت، واقعاً امکانپذیر است؟
فریبرز ناطقی الهی، بنیانگذار مقاومسازی و مدیریت بحران زلزله و دکتری مهندسی سازه از دانشگاه کلمبیای آمریکا به بررسی این مسأله پرداخته و میگوید: «در پاییندست خیابان انقلاب، شرایط خاک آبرفتی است و سطح آبهای زیرزمینی در این محدوده بالاست. هر گونه دخل و تصرف در چنین شرایطی میتواند پایداری مناطق اطراف تونل را در شعاعی حدود ۵۰۰ تا ۶۰۰متر تحتتأثیر قرار دهد. بنابراین این مسألهای نیست که شهرداری یا وزارت مسکن و شهرسازی بتوانند بهسادگی از کنار آن عبور کنند».
این کارشناس ارشد حوزه ساختمان و زلزله شناس تأکید میکند که بازار تهران به قدری فرسوده است که حتی ترمیم آن مجاز نیست و بهتر است تغییر کاربری برای آن صورت گیرد، …
روزانه ۱۰هزار نفر در این نقطه از بازار بزرگ تهران تردد دارند
در ۱۰۰۰مغازهای که هماکنون بر روی این تونل قرار گرفتهاند، حدود ۳۰۰۰نفر مشغول به کار هستند و طبق برآوردها حدود ۵ تا ۶۰۰۰هزار نفر روزانه در سه سرای آزادی، نادری و زیبا که هماکنون تحت شعاع این حفاری عظیم هستند رفت و آمد دارند. روی هم حدود ۱۰هزار نفر روزانه در این محل حضور دارند.
بدون دخل و تصرف بازار بزرگ جایی خطرناک بود وای بهحال الان
بهارنیوز: تعطیلی اصول قانونی اساسی در حوزه رفاه؛ به جای ریشهکنی فقر، فقر تولید میکنیم
. همین قانون اما در بند ۱۲ اصل سوم خود یعنی در فصل «حقوق ملت»، یکی از مهمترین اهداف و وظایف حکمرانی را «پی ریزی اقتصادی صحیح و عادلانه بر طبق ضوابط اسلامی جهت «ایجاد رفاه و رفع فقر» و «برطرف ساختن هر نوع محرومیت» در زمینههای تغذیه و مسکن و کار و بهداشت و تعمیم بیمه دانسته و این مأموریت مهم ساختار قدرت را به صراحت مشخص کرده است.
اکنون پس از گذشت ۴۶سال از تصویب این قانون و اعتماد شهروندان به برنامههای متولیان امور، شرایط بهگونهیی رقم خورده که با انتظارات اولیه فاصله دارد. این روزها کار به جایی رسیده که مسئولان بر سر «نتوانستن» و «چه کنم، چهکنمها» گوی سبقت از یکدیگر میربایند.
کارشناسان خط فقر را ۵۵میلیون تومان اعلام میکنند. در این بین تنها هماهنگی موجود میان زندگی شهروندان و شرایط موجود، همین مطابقت عجیب میان عدد جمعیت فقیر شدگان و عدد خط فقر اعلامی است. «بهارنیوز: عقبماندگی حقوق کارگران هر سال بیشتر از پارسال
دولت برنامهیی برای ثبات قیمت کالاها هم ندارد چه برسد به کاهش
نرخ تورم برای شرایط کنونی حدود ۲۰درصد پیشبینی میشد؛ اما حال که رئیس سازمان برنامه و بودجه آن را برای سال آینده ۴۰درصد عنوان میکند، مشخص نیست که این نرخ از چه اعداد و ارقامی سر درخواهد آورد. در آذر ماه ۱۴۰۴ تورم نقطه به نقطه خانوارهای کشور، ۵۲.۶ درصد اعلام شد؛ یعنی خانوارهای کشور بهطور میانگین، ۵۲.۶درصد بیشتر از آذر ماه ۱۴۰۳ برای خرید یک «مجموعه کالاها و خدمات یکسان» هزینه کردهاند. بدون تردید در شرایطی که تورم عمومی اقتصاد ایران به بالای ۴۰درصد رسیده است، تصمیم دولت برای افزایش ۲۰درصدی حقوق کارمندان در بودجه سال آینده، شکاف میان درآمد و هزینه خانوارها را بیشتر میکند. عقبماندگی دستمزدها از تورم، معیشت حقوقبگیران را تضعیف میکند، کیفیت ارائه خدمات در بخشهای حیاتی چون بهداشت، آموزش و امنیت را کاهش میدهد،
در آذر ماه ۱۴۰۴ تورم نقطه به نقطه خانوارهای کشور، ۵۲.۶ درصد اعلام شد؛ یعنی خانوارهای کشور بهطور میانگین، ۵۲.۶ درصد بیشتر از آذر ماه ۱۴۰۳ برای خرید یک «مجموعه کالاها و خدمات یکسان» هزینه کردهاند. بدون تردید در شرایطی که تورم عمومی اقتصاد ایران به بالای ۴۰درصد رسیده است، تصمیم دولت برای افزایش ۲۰درصدی حقوق کارمندان در بودجه سال آینده، شکاف میان درآمد و هزینه خانوارها را بیشتر میکند. عقبماندگی دستمزدها از تورم، معیشت حقوقبگیران را تضعیف میکند، کیفیت ارائه خدمات در بخشهای حیاتی چون بهداشت، آموزش و امنیت را کاهش میدهد، آلبرت بغزیان، کارشناس اقتصادی و عضو هیأت علمی دانشگاه تهران در پاسخ به این سؤال که «آیا دولت توان مهار تورم را ندارد که اینگونه در حال افزایش است؟» گفت: اصل آغازین برای کاهش تورم این است که دولت خود قصد کاهش تورم را داشته باشد.
وطن امروز: لایحه ضد رشد
از منظر کلان، لایحه بودجه ۱۴۰۵ بر پایه فرض تداوم شرایط موجود در روابط خارجی و محیط اقتصاد سیاسی تنظیم شده است. این فرض، اگر چه از منظر احتیاط سیاستگذار قابل درک است اما خود به نوعی پذیرش ضمنی یک افق رشد محدود و شکننده محسوب میشود. پیشبینی رشد اقتصادی منفی یا نزدیک به صفر در کنار تورم بالای ۵۰ درصد، تصویری از یک اقتصاد گرفتار در تله رکود تورمی ارائه میدهد؛ تلهای که خروج از آن صرفاً با ابزارهای بودجهیی ممکن نیست
در بخش منابع، اتکای فزاینده به درآمدهای مالیاتی به عنوان محور اصلی تأمین مالی دولت، یکی از برجستهترین ویژگیهای لایحه ۱۴۰۵ است.
در سوی دیگر منابع، کاهش شدید سهم واگذاری داراییهای سرمایهای، بهویژه عواید نفتی و مولدسازی داراییها، پیامدهای دوگانهای دارد؛ از یک سو، افت اتکای بودجه به نفت میتواند در سطح نظری یک گام مثبت تلقی شود اما از سوی دیگر، این کاهش نه حاصل یک استراتژی بلندمدت تنوعبخشی، بلکه نتیجه محدودیتهای عملی در صادرات و قیمتهای جهانی است. درباره مولدسازی نیز ارقام ناچیز پیشبینیشده نشان میدهد این ابزار همچنان بیش از آن که یک سیاست اجرایی مؤثر باشد، در حد یک عنوان تکرار شونده در اسناد بودجهیی باقی مانده است.
فرهیختگان: یکشنبۀ بودجهیی مجلس چطور گذشت؟ مقداری کلیگویی و چند نقد مهم
نگران ۱۴۰۵
بررسی لایحه بودجه در رسانهها و از سوی صاحبنظران تا حدودی پرچالش بوده است. یکی از بندهای این لایحه که سر و صدای نسبتاً زیادی بهپا کرده است افزایش ۲۰درصدی حقوق کارکنان است. رئیسجمهور در پاسخ به انتقاد از رشد نسبتاً ناچیز افزایش حقوق، میگوید «دولت پول ندارد». سایر پاسخهای رئیسجمهور به انتقادات وارد به بودجه نیز پاسخهایی مشابه داشت؛ به این معنی که دولت چارهای جز تنظیم لایحه بودجه بدین شکل نداشته و لایحه قابل تغییر نیست.
در نقطه مقابل یعنی در پارلمان، انتظار میرفت نمایندگان با انتقادات کارشناسی و طرح مسأله و راهحل، به صحبتهای رئیسجمهور پاسخ دهند اما جز در معدود موارد ذکر شده، انتقادات طرح شده از کلیاتی که بهارستانیها در نقد بهعملکرد اقتصادی دولت وارد میکنند، فراتر نرفته است. با توجهبه شرایط سخت معیشتی که مردم با آن مواجهاند و جنگ اقتصادی که در میانه آن قرار داریم، این ضرورت پررنگ میشود که نمایندگان بهجای پرداختن به حواشی، با دقت نظر و وسواس، انتقاداتی کارشناسی به بودجه طرح کنند و از طرح بحثهای سیاست زده دوری کنند تا رئیسجمهور نیز بر همین اساس بتواند پاسخ آنها را بدهد. …
دسته دوم نقدها نیز عموماً سیاست زده، سهمخواهانه و یا با هدف اعمال فشار به دولت مطرح میشود که مبنایی در واقعیت ندارد. واقعیت آن است در شرایطی که کشور در آن قرار دارد، طرح نقدهای سیاست زده و بهانهجویی، شرایط را بهویژه در حوزه اقتصادی دشوارتر میکند و البته مسألهای را حل نمیکند. انتظار میرود در شرایط فعلی نمایندگان مجلس، بودجه را کارشناسانه و موشکافانه نقد کنند نه اینکه صرفاً به بهانه انتقاد از دولت، موضوعاتی فراتر از انتظار را علیه بودجه طرح کنند. از طرف دیگر دولت نیز میبایست خودش را برای طرح نقدها و اشکالات وارد شده به بودجه آماده کند و با در نظر گرفتن حداکثر انعطاف، برای تنظیم شرایط اقتصادی کشور، بودجه را اصلاح کند.
سیاست روز: بودجه تورمزا است، نیست...
دیوان محاسبات بودجه ۱۴۰۵ را غیرشفاف و با کسر میداند و نمایندگان نیز نظرات دیگری دارند که در مخالفت با بودجه است.
این که هر سال بر سر بودجهیی که دولت و در واقع سازمان برنامه و بودجه آن را تهیه، تدوین و ارائه میدهد بحث بسیاری میشود تا شاید از دل این مباحث و مجادلهها بودجهیی بیرون بیاید که درد اقتصاد کشور که همان مشکلات مردم است حل شود، اما باز میبینیم نمیشود، مسألهای پیچیده و شاید هم سهل و آسان است که میتوان با یک کار کارشناسی تخصصی و متعهدانه حلاش کرد. شاید پیش از هر اقدامی باید تغییرات در ساختار فکری این سازمان ایجاد کرد که هر ساله رویهای مشابه را ارائه میکند که به تورم ختم میشود.
این نوسانات شدید قیمت در بازار اقتصادی کشور که اکنون همه کالاها و خدمات را تحت تأثیر خود دارد، روح و روان مردم را آزار میدهد.
این که مسئولان نمیتوانند، نمیخواهند یا هر دلیل دیگری، مشکلات را حل کنند، مقصر مردم نیستند، هر چند در انتخاب میتوان آنها را دخیل دانست اما هر شخصی که بر مسند قدرت مینشیند وظیفهای جز خدمت به مردم و باز کردن گرههای مشکلات اقتصادی ندارد. اما چرا گره بر گره افزوده میشود؟
در این شرایط اقتصادی مضحک و خندهدار است که خبری منتشر میشود، «امکان واردات خودرو با قطار فراهم شد» و با این تصمیم همه مشکلات اقتصادی کشور نیز حل شد!
جوان: لایحه بودجه یا مجوز خودمختاری؟
ساختار بودجه ارائهشده از انسجام لازم برخوردار نیست و تغییر مکرر قالبها، طبقهبندیها و نحوه گزارش ارقام، فرایند مقایسه با سالهای گذشته را دشوار ساخته است. وقتی مبانی تنظیم بودجه بدون ثبات رویه تغییر مییابد، امکان تشخیص روندها، ارزیابی عملکرد و تشخیص انحرافات از میان میرود و نظارت تقنینی به امری صوری تقلیل مییابد. چنین وضعیتی عملاً ابزار تحلیلی مجلس را تضعیف میکند و ظرفیت اعمال مسئولیت قانونی نمایندگان را کاهش میدهد.
در متن لایحه بخش قابل توجهی از اختیاراتی که بر اساس قانون باید در اختیار پارلمان باقی بماند به دولت یا نهادهای تصمیمگیر دیگر واگذار شده است. این انتقال اختیار! از طریق احکام کلی، مجوزهای باز و عبارات تفسیربردار صورت گرفته است. طبعاً نتیجه چنین رویکردی کاهش شفافیت در تصمیمگیریهای مالی و افزایش تمرکز قدرت در قوه مجریه خواهد بود و این مسأله تعادل نهادی را که اساس نظام بودجهریزی است، برهم میزند.
جهان صنعت: نبرد برای بقا
در شرایطی که هزینههای جاری دولت از یارانههای انرژی گرفته تا تعهدات اجتماعی و حقوق و دستمزد، هر سال با شتابی بالاتر از نرخ رشد اقتصادی افزایش مییابد، نفت همچنان بهعنوان یکی از معدود منابع قابل اتکای تأمین کسری بودجه دیده میشود. تثبیت سهم ۱۴.۵درصدی شرکت ملی نفت در عمل بهمعنای انتقال بخش عمده ریسکهای تحریم، کاهش قیمت جهانی نفت و افزایش هزینههای تولید به درون صنعت نفت است؛ صنعتی که خود باید موتور تأمین ارز، حفظ امنیت انرژی و پشتیبان رشد اقتصادی باشد. از سوی دیگر اعداد و ارقام اعلام شده در سالهای اخیر درباره نیاز سرمایهگذاری در بخش نفت و گاز ـ که مجموع آن به بیش از ۱۵۰میلیارد دلار میرسد ـ نشان میدهد فاصلهیی عمیق میان منابع در اختیار شرکت ملی نفت و مأموریتهایی که بر دوش آن گذاشته شده، شکل گرفته است. سهم ۱۴.۵درصدی، آن هم در شرایطی که در عمل بهطور کامل تخصیص نمییابد حتی کفاف نگهداشتن تولید فعلی را نمیدهد چه برسد به اجرای پروژههای توسعهای بزرگ. این شکاف مالی، بهتدریج صنعت نفت را از یک بازیگر فعال توسعهای به نهادی درگیر بقا تبدیل میکند.
گسترش نارضایتی عمومی
این کارشناس انرژی در پاسخ به این پرسش که آیا کاهش سهم نفت در بودجه بهمعنای کاهش اهمیت نفت در اقتصاد کشور است یا صرفاً بازتاب یک نگرش انقباضی در سیاستهای بودجهیی است، گفت: انقباضات بودجهیی سالهای اخیر بیشتر ناشی از افزایش فشارهای تحریمی است تا کاهش اهمیت نفت. بهگفته وی، هزینههای جاری دولت از جمله اجرای قانون هدفمندی یارانهها، منابع قابل توجهی میطلبد و دولت از منظر بودجهیی تحت فشار قرار دارد.
اعتماد: بودجه روی کاغذ واقعیتها زیر میز
مصطفی شریف
بررسی ارقام و احکام بودجه نشان میدهد که فاصله میان آنچه نوشته شده و آنچه در عمل اتفاق افتاده است، همچنان عمیق و نگرانکننده باقی مانده و وعده اصلاح ساختار، مهار هزینهها و هدفمندکردن منابع در حالی تکرار شده است که فشار اصلی نه بر گلوگاههای اتلاف منابع، بلکه بر بخشهای شفاف و مولد اقتصاد وارد شده است. به جای آن که تمرکز بر حذف هزینههای ناکارآمد و مهار بنگاههایی قرار بگیرد که سهم ناچیزی در پرداخت مالیات داشتند، بار دیگر سادهترین مسیر انتخاب شده مسیری که نتیجه آن تضعیف تولید و تشدید بیعدالتی مالیاتی است. در این میان، شرکتهایی که تحت عنوان خصوصی یا بهاصطلاح شبهدولتی فعالیت دارند، همچنان در حاشیه امن قرار گرفتهاند. این بنگاهها نه شفافیت لازم را ارایه دادند و نه متناسب با حجم فعالیت اقتصادی خود مالیات پرداخت کردند. بخش قابل توجهی از منابع کشور در همین ساختار خاکستری گردش پیدا کرده است، بیآن که بازگشت مؤثری به بودجه عمومی داشته باشد. انتظار میرفت اصلاحات بودجهیی از همین نقطه آغاز شود، اما چنین اتفاقی رخ نداد. نقش دولت در این ناکامی انکارناپذیر است.
برخورد با بنگاههای خاص، شفافسازی مالیات شرکتهای شبهدولتی و اصلاح مسیر تخصیص منابع میتوانست نام مجلس را بهعنوان نهادی اصلاحگر در حافظه اقتصادی کشور ثبت کند، اما نشانهای از چنین جسارتی دیده نشد.
در بخش بودجه عمرانی نیز، پیشبینی رشد ۱۵درصدی مطرح شده است؛ عددی که در نگاه اول امیدوارکننده به نظر میرسد، اما با رجوع به تجربه سالهای گذشته، بیش از آن که نویدبخش باشد، یادآور تکرار یک چرخه معیوب بود. پروژههای عمرانی در ایران سالها به ابزاری برای جابهجایی منابع تبدیل شدهاند. پروژهها در قانون بودجه تعریف شدند اما اعتبارات آنها به طور کامل تخصیص داده نشد و در پایان سال، منابع پرداخت نشده به اشکال مختلف به هزینههای جاری منتقل شدند. نتیجه این روند، انبوه پروژههای نیمه تمام و فرسودهای بود که نه به بهرهبرداری رسیدند و نه نقش مؤثری در رشد اقتصادی ایفا کردند.
