واشنگتن پست روز شنبه ۲۴ آذرماه در مطلبی با عنوان «با گارد باز ایران، آمریکا و اسراییل با یک انتخاب فوری روبهرو هستند» نوشت: وزیر دفاع سابق اسراییل میگوید «پنجرهای برای اقدام» وجود دارد و زمان در حال اتمام است.
به نظر میرسد رژیم ایران در مخاطرهآمیزترین لحظه تاریخ مدرن خود قرار دارد. ارتشهای نیابتی آن در غزه، لبنان و سوریه سرکوب شدهاند. و بهنظر میرسد که پس از موجی از حملات هوایی دقیق اسراییل به سامانه دفاع هوایی این کشور در ماه اکتبر، تقریباً برای حمله به آن بیدفاع است.
یوآو گالانت، گفت: ما نشان دادیم که ایران آسیبپذیر است. گالانت در طی یک جلسه توجیهی در واشنگتن این هفته توضیح داد که کمپین بمباران ویرانگر اما نسبتاً کم مورد بحث اسراییل در ۲۶ اکتبر پنجرهای برای اقدام علیه ایران قبل از تولید سلاح هستهیی ایجاد کرد.
تصمیمات ایالات متحده در مورد چگونگی بهرهبرداری از ضعف ایران چه از طریق مذاکره بر سر توافق هستهیی الزامآور و یا در صورت شکست با اقدام نظامی قاطع به عهده دونالد ترامپ، رئیسجمهور منتخب آمریکا خواهد بود. ترامپ ماه گذشته در پاسخ به سؤالی درباره احتمال جنگ با ایران پس از روی کار آمدن او در ۲۰ ژانویه، به مجله تایم به طرز شومی گفت که «هر چیزی ممکن است اتفاق بیفتد».
توجه جهانی به ترامپ معطوف شده است، اما مقامات ارشد دولت بایدن به من میگویند که آنها همچنین فرصتی پیش رو برای «دیپلماسی اجباری» در مورد مسائل هستهیی با ایران ضعیف را تشخیص میدهند. اگر چه اسراییل نقش تعیینکنندهای در تحقیر ایران ایفا کرد، رئیسجمهور جو بایدن با استقرار ناوهای حامل، هواپیماها، زیردریاییها و سایر نیروهای آمریکایی، پشتوانه مهمی را ایجاد کرد.
حمله اسراییل در ۲۶ اکتبر بهگونهیی محاسبه شده بود که ایران را در برابر حمله آینده بیدفاع نگه دارد. یک منبع نظامی اسراییل گفت که موج شگفتانگیزی از ۱۲۰ جت در این حمله شرکت کردند. هواپیماهای اسراییلی رادارهای پدافند هوایی و آتشبارهای ضدهوایی حفاظت از تهران و همچنین کارخانههای کلیدی تولید سوخت برای موشکهای بالستیک ایران را هدف قرار دادند. این حمله در تلافی بمباران اسراییل در ۱ اکتبر توسط ایران با حدود ۲۰۰موشک بالستیک بود، اما این برنامهریزی از ماهها قبل شروع شد.
گالانت توضیح داد که مأموریت، به زبان ساده، اطمینان از این بود که پس از آن تهران نتواند به حملات آتی پاسخ قاطعی بدهد. مقامات اسراییلی معتقدند ایران تا دو سال آینده نمیتواند بهطور قابل توجهی به زرادخانه محدود موشکهای بالستیک خود بیافزاید. در همین حال، پدافند هوایی آن بهویژه در اطراف پایتخت خرد شده است.
به نظر میرسد که اسراییل یک کریدور به ایران ایجاد کرده است که مسیر روشنی را برای هواپیماهای خود برای حمله به تهران فراهم کرده است. این سطح جدیدی از آزادی عملیاتی است که به اسراییل اجازه میدهد تا اهدافی را در ایران تقریباً به آسانی در غزه و لبنان مورد حمله قرار دهد.
اسرائیل توانایی خود را در فلج کردن پدافند هوایی ایران با حمله ۱۹ آوریل به سامانه پیشرفته دفاع هوایی اس-۳۰۰ ساخت روسیه در نزدیکی اصفهان نشان داده بود. این حمله در تلافی رگبار ایران در ۱۵ آوریل با بیش از ۳۰۰موشک و پهپادهای مسلح بود. اسراییل تا حد زیادی آن حمله را خنثی کرد، اما تصمیم به تلافی محدود گرفت. گالانت گفت: «ما دقیقاً به آنها ضربه زدیم، اما این برای جلوگیری از آنها کافی نبود.
در حمله بعدی در ماه اکتبر، جتهای اسراییلی چهار آتشبار دفاعی اس ۳۰۰ را در اطراف تهران مورد اصابت قرار دادند که رادارهای آنها در تئوری قادر به شناسایی حملات از فاصله ۳۰۰کیلومتری بودند. گالانت در این نشست گفت: «هیچ دفاع راهبردی در اطراف تهران وجود ندارد».
اسرائیل همچنین به اجزای کلیدی توانمندی موشکهای بالستیک ایران ضربه زد. جتها به تمام تأسیسات ترکیبکننده که سوخت جامد برای نیروی موشکی پرافتخار تهران تولید میکنند، حمله کردند. در گزارش ۱۲ نوامبر مؤسسه مطالعات جنگ خاطرنشان کرد: «دستیابی به میکسرهای جدید [از چین] میتواند حداقل یک سال طول بکشد، که نشان میدهد چگونه حملات ارتش اسراییل، حداقل بهطور موقت، مانع از پیشرفت برنامه موشکهای بالستیک ایران شده است»...
این منبع نظامی اسراییلی تخمین زد که قبل از حمله اکتبر، ایران توانسته بود سوخت جامد کافی برای دو موشک بالستیک جدید در روز تولید کند. این منبع گفت که اکنون، احتمالاً تولید آن به یک موشک در هفته محدود شده است و این کمبود یک سال طول خواهد کشید.
بهطور متناقضی، آسیب پذیری جدید آن میتواند ایران را بهسمت دستیابی به زرادخانه هستهیی در تلاش برای جلوگیری از دشمنان غیرقابل توقف سوق دهد. ایران سوخت بمب دارد، اما تحلیلگران آمریکایی بر این باورند که هنوز چند ماه تا توانایی ساخت کلاهک جنگی قابل حمل روی یک موشک بالستیک دوربرد باقی مانده است.
چگونه جلوی پیشرفت ایران را بگیریم؟ دولت بایدن امیدوار بود قبل از شروع جنگ غزه به توافقنامه تسلیحات هستهیی جدید با ایران دست یابد تا جایگزین برنامه جامع اقدام مشترک ۲۰۱۵ شود. ترامپ نیز، حتی زمانی که برجام را در سال ۲۰۱۸ کنار گذاشت، با امانوئل ماکرون، رئیسجمهور فرانسه و دیگران در مورد یک توافق بزرگتر و سختتر مذاکره کرد.
اگر دیپلماسی اجباری نتواند توانایی هستهیی ایران را خنثی کند، اسراییل و ایالات متحده ممکن است اقدام نظامی را در نظر بگیرند. بسیاری از تأسیسات هستهیی ایران در اعماق زمین مدفون هستند و تحلیلگران استدلال کردهاند که تنها ایالات متحده تسلیحات متعارف به اندازه کافی بزرگ برای شکستن این سنگرها دارد. گالانت امیدوار است که ایالات متحده و اسراییل برای جلوگیری از ایران هستهیی با یکدیگر همکاری کنند. اما وی تأکید کرد: «اسرائیل ابزاری برای ضربه زدن به داراییهای ایران به شیوهای دقیق، قوی و پیچیده دارد. در صورت نیاز، از اقدام دریغ نخواهیم کرد».
زمان در تهران، اورشلیم و واشنگتن رو به اتمام است. با وجود تمام درگیریهایی که ترامپ به ارث خواهد برد، بنبست در چشمانداز بین اسراییل و ایران ممکن است فوریترین و خطرناکترین باشد.