اجتهاد در لغت به‌معنی کوشش مداوم و مستمر است. معنای خاص اجتهاد در ایدئولوژی عبارت است از «انطباق اصول و احکام با شرایط روز» که این کار امری مهم، حساس، مشکل و پیگیر است. شاید به همین علت از واژه اجتهاد به‌معنای تلاش مستمر نیز استفاده شده است.
این انطباق مستمر و دقیق، دینامیسم و پویایی ویژه‌یی را طلب می‌کند. در ایدئولوژی رهایی بخش توحید و تشیع انقلابی، همواره از دینامیزم و پویایی اسلام صحبت می‌شود.
یک سؤال تاریخی این است که چطور امکان دارد یک مکتب یا ایدئولوژی متعلق به 14 یا 15 سدهٴ پیش، امروزه هم بتواند به مسائل پیچیده پاسخ بدهد؟ طبعاً یک چنین ایدئولوژی برای این‌که از چنین توانی برخوردار باشد، بایستی در ذات خود از قابلیت تطابقی لازم برخوردار بوده باشد. یعنی این‌که کهنه نشود و همواره جوان بماند، و در هر مرحله و دوره، پاسخ آن دوره را داشته باشد.
بنابراین اجتهاد تضمین‌کننده پویایی و دینامیسم اسلام و قرآن است. در این رابطه در آیه 7 سوره آل عمران چنین آمده: «هو الّذی أنزل علیک الکتاب منه آیات مّحکمات هنّ أمّ الکتاب وأخر متشابهات» «او کسی است که کتاب را برتو فرستاد، که بخشی از آیات آن محکمات، یعنی استوار، فناناپذیر، هستند، که این‌ها مادر کتاب یا سرچشمه‌های کتاب می‌باشند. و بخش دیگر آن متشابهات هستند»،
«فأمّا الّذین فی قلوبهم زیغ فیتّبعون ما تشابه منه ابتغاء الفتنهٴ وابتغاء تأویله» «پس کسانی که در دلشان انحراف هست، از متشابهات برای فتنه‌گری، فتنه‌انگیزی، استفاده می‌کنند»
«وما یعلم تأویله إلاّ اللّه والرّاسخون فی العلم یقولون آمنّا به کلّ مّن عند ربّنا و ما یذّکر إلاّ أولوا الألباب»، «در حالیکه تعابیر واقعی این‌ها را جز خدا و رسوخ‌کنندگان درعلم، که می‌گویند ما در تمامیت، در کلیت به آن گرویدیم، نمی‌دانند و این نکته را، جز صاحبان خردهای ژرف متذکر نمی‌شوند».
مطابق این آیه آن کسانی که دچار انحرافات طبقاتی هستند، تأویل و تفسیر و برداشت‌های آنها نه منطبق با ام الکتاب، نه منطبق با محکمات و نه در چهار چوب آن، بلکه بر عکس بر خلاف آن است.
اجتهاد در حیطه محکمات - یعنی همان اصول اساسی و چهارچوبهای تغییر ناپذیر- دینامیزم و تحرک لازم را تأمین می‌کند.
پس در حالیکه محکمات رمز استواری هستند، رمز عدم انحراف هستند، با متشابهات می‌شود از طریق اجتهاد به استقبال مسائل ناشناخته و پیچیدگی‌های جدید رفت.
پس نتیجه می‌گیریم که تفاوت بسیاری بین یک برداشت دینامیک با تعابیر استاتیک و ایستا از قرآن وجود دارد. که از طریق نهادی به نام اجتهاد، که معلوم شد صرفاً برعهده «رّاسخون فی العلم» هست، تضمین می‌شود.
این انطباق مستمر و دقیق، دینامیسم و پویایی ویژه‌یی را طلب می‌کند. در ایدئولوژی رهایی بخش توحید و تشیع انقلابی، همواره از دینامیزم و پویایی اسلام صحبت می‌شود.
یک سؤال تاریخی این است که چطور امکان دارد یک مکتب یا ایدئولوژی متعلق به 14 یا 15 سدهٴ پیش، امروزه هم بتواند به مسائل پیچیده پاسخ بدهد؟ طبعاً یک چنین ایدئولوژی برای این‌که از چنین توانی برخوردار باشد، بایستی در ذات خود از قابلیت تطابقی لازم برخوردار بوده باشد. یعنی این‌که کهنه نشود و همواره جوان بماند، و در هر مرحله و دوره، پاسخ آن دوره را داشته باشد.
بنابراین اجتهاد تضمین‌کننده پویایی و دینامیسم اسلام و قرآن است. در این رابطه در آیه 7 سوره آل عمران چنین آمده: «هو الّذی أنزل علیک الکتاب منه آیات مّحکمات هنّ أمّ الکتاب وأخر متشابهات» «او کسی است که کتاب را برتو فرستاد، که بخشی از آیات آن محکمات، یعنی استوار، فناناپذیر، هستند، که این‌ها مادر کتاب یا سرچشمه‌های کتاب می‌باشند. و بخش دیگر آن متشابهات هستند»،
«فأمّا الّذین فی قلوبهم زیغ فیتّبعون ما تشابه منه ابتغاء الفتنهٴ وابتغاء تأویله» «پس کسانی که در دلشان انحراف هست، از متشابهات برای فتنه‌گری، فتنه‌انگیزی، استفاده می‌کنند»
«وما یعلم تأویله إلاّ اللّه والرّاسخون فی العلم یقولون آمنّا به کلّ مّن عند ربّنا و ما یذّکر إلاّ أولوا الألباب»، «در حالیکه تعابیر واقعی این‌ها را جز خدا و رسوخ‌کنندگان درعلم، که می‌گویند ما در تمامیت، در کلیت به آن گرویدیم، نمی‌دانند و این نکته را، جز صاحبان خردهای ژرف متذکر نمی‌شوند».
مطابق این آیه آن کسانی که دچار انحرافات طبقاتی هستند، تأویل و تفسیر و برداشت‌های آنها نه منطبق با ام الکتاب، نه منطبق با محکمات و نه در چهار چوب آن، بلکه بر عکس بر خلاف آن است.
اجتهاد در حیطه محکمات - یعنی همان اصول اساسی و چهارچوبهای تغییر ناپذیر- دینامیزم و تحرک لازم را تأمین می‌کند.
پس در حالیکه محکمات رمز استواری هستند، رمز عدم انحراف هستند، با متشابهات می‌شود از طریق اجتهاد به استقبال مسائل ناشناخته و پیچیدگی‌های جدید رفت.
پس نتیجه می‌گیریم که تفاوت بسیاری بین یک برداشت دینامیک با تعابیر استاتیک و ایستا از قرآن وجود دارد. که از طریق نهادی به نام اجتهاد، که معلوم شد صرفاً برعهده «رّاسخون فی العلم» هست، تضمین می‌شود.
