از سه‌شنبه شب اول اردیبهشت که سخنگوی ائتلاف اعلام کرد عملیات توفان قاطع در یمن به پایان رسیده، این خبر به سرعت در صدر اخبار جهان قرار گرفت و تا اکنون نیز رسانه‌ها، هم‌چنان درباره این تحول سخن می‌گویند.
اکنون سؤال این است که این تحول و اعلام خاتمه عملیات «توفان قاطع» چه ماهیتی دارد؟ آیا آن‌چنان که رسانه‌های حکومتی در بوق و کرنا می‌دمند، نشانهٴ شکست این عملیات است، یا چنان که سخنگوی ائتلاف می‌گوید، عملیات مزبور به اهدافی که برای آن تعیین شده بود، رسیده و برای تکمیل آن عملیات دیگری با مأموریتها و اهداف دیگر آغاز می‌شود.
همهٴ خبرها و گزارشها، تا قبل از آغاز مرحله جدید عملیات، حاکی از آن بود که نیروهای وابسته به رژیم در یمن، ضربات نظامی کمرشکنی دریافت کرده‌اند؛ از جمله بر اساس گزارش سخنگوی نظامی ائتلاف، حوثیها و نیروهای علی عبدالله صالح 98% توان هوایی و موشکی خود را از دست داده‌اند و 80% از توان و ظرفیت نظامی آنها از بین رفته و 90% عدن آزاد شده است؛ تا آنجا که دیکتاتور سابق یمن، علی عبدالله صالح که متحد و همدست حوثیها بود، ناگزیر درخواست خروج از یمن و پناهندگی در خارج یمن را کرده است.
به‌لحاظ سیاسی هم ائتلاف به‌خصوص بعد از قطعنامه (25فروردین 94) شورای امنیت ملل‌متحد که در آن حوثیها به‌شدت محکوم شده بودند، از مشروعیت کامل برخوردار بود؛ چرا که این قطعنامه که تحت بند هفتم سازمان ملل تنظیم شده، اجازهٴ مداخله با استفاده از زور را می‌دهد. متقابلاً رژیم آخوندی که در نهایت انزوا قرار گرفته و نیروهای دست‌نشانده‌اش در حال جارو شدن کامل از یمن بودند، دوره افتاده و مقامهایش، از ظریف وزیر خارجه تا امیر عبداللهیان معاون او و سایرین را برای قطع حملات ائتلاف به کشورهای مختلف فرستاده و به همهٴ طرفهای منطقه‌یی و بین‌المللی متوسل شده بود.
نکته قابل تأمل این است که سخنگوی ائتلاف از آتش‌بس سخن نگفت، بلکه اظهار داشت از آنجا که عملیات توفان قاطع به اهداف خود رسیده متوقف می‌شود و عملیات دیگری با عنوان «بازگشت امید»، آغاز می‌شود. به گفته ژنرال العسیری، سخنگوی ائتلاف، اهداف سه‌گانهٴ «توفان قاطع» شامل از بین بردن قدرت حوثیها، ممانعت از تهدید آنها علیه کشورهای همسایه و اعادهٴ قدرت رئیس‌جمهور منصور هادی بود که هدفهای اول و دوم حاصل شده و بازگشت قدرت به رئیس‌جمهور قانونی، هنوز در جریان است.
ژنرال العسیری تصریح کرد که اگر این شبه‌نظامیان حوثی و نیروهای دیکتاتور مخلوع یمن، به همان کارها برگردند عملیات ادامه خواهد داشت و هر گونه تحرکی هدف قرار خواهد گرفت. در عمل هم طی روزهای بعد شاهد ادامه حملات هوایی به تجمعها و ستونهای حوثیها بوده‌ایم.
شروطی که سخنگوی ائتلاف اعلام کرد، از جمله شامل پذیرش کامل قطعنامه شورای امنیت می‌باشد. این قطعنامه از حوثیها خواسته است:
- به استفاده از خشونت پایان دهند؛ از تمامی مناطقی که تصرف کرده‌اند، از جمله صنعا خارج شوند،
- تمام سلاحهایی را که از پادگانهای ارتش به غنیمت گرفته‌اند، واگذار کنند.
- به کلیه اقدامات غیرقانونی خود که تنها در صلاحیت دولت قانونی یمن می‌باشد، پایان دهند.
- از تحریک همسایگان خودداری کنند.
اکنون سؤال این است که این تحول و اعلام خاتمه عملیات «توفان قاطع» چه ماهیتی دارد؟ آیا آن‌چنان که رسانه‌های حکومتی در بوق و کرنا می‌دمند، نشانهٴ شکست این عملیات است، یا چنان که سخنگوی ائتلاف می‌گوید، عملیات مزبور به اهدافی که برای آن تعیین شده بود، رسیده و برای تکمیل آن عملیات دیگری با مأموریتها و اهداف دیگر آغاز می‌شود.
همهٴ خبرها و گزارشها، تا قبل از آغاز مرحله جدید عملیات، حاکی از آن بود که نیروهای وابسته به رژیم در یمن، ضربات نظامی کمرشکنی دریافت کرده‌اند؛ از جمله بر اساس گزارش سخنگوی نظامی ائتلاف، حوثیها و نیروهای علی عبدالله صالح 98% توان هوایی و موشکی خود را از دست داده‌اند و 80% از توان و ظرفیت نظامی آنها از بین رفته و 90% عدن آزاد شده است؛ تا آنجا که دیکتاتور سابق یمن، علی عبدالله صالح که متحد و همدست حوثیها بود، ناگزیر درخواست خروج از یمن و پناهندگی در خارج یمن را کرده است.
به‌لحاظ سیاسی هم ائتلاف به‌خصوص بعد از قطعنامه (25فروردین 94) شورای امنیت ملل‌متحد که در آن حوثیها به‌شدت محکوم شده بودند، از مشروعیت کامل برخوردار بود؛ چرا که این قطعنامه که تحت بند هفتم سازمان ملل تنظیم شده، اجازهٴ مداخله با استفاده از زور را می‌دهد. متقابلاً رژیم آخوندی که در نهایت انزوا قرار گرفته و نیروهای دست‌نشانده‌اش در حال جارو شدن کامل از یمن بودند، دوره افتاده و مقامهایش، از ظریف وزیر خارجه تا امیر عبداللهیان معاون او و سایرین را برای قطع حملات ائتلاف به کشورهای مختلف فرستاده و به همهٴ طرفهای منطقه‌یی و بین‌المللی متوسل شده بود.
نکته قابل تأمل این است که سخنگوی ائتلاف از آتش‌بس سخن نگفت، بلکه اظهار داشت از آنجا که عملیات توفان قاطع به اهداف خود رسیده متوقف می‌شود و عملیات دیگری با عنوان «بازگشت امید»، آغاز می‌شود. به گفته ژنرال العسیری، سخنگوی ائتلاف، اهداف سه‌گانهٴ «توفان قاطع» شامل از بین بردن قدرت حوثیها، ممانعت از تهدید آنها علیه کشورهای همسایه و اعادهٴ قدرت رئیس‌جمهور منصور هادی بود که هدفهای اول و دوم حاصل شده و بازگشت قدرت به رئیس‌جمهور قانونی، هنوز در جریان است.
ژنرال العسیری تصریح کرد که اگر این شبه‌نظامیان حوثی و نیروهای دیکتاتور مخلوع یمن، به همان کارها برگردند عملیات ادامه خواهد داشت و هر گونه تحرکی هدف قرار خواهد گرفت. در عمل هم طی روزهای بعد شاهد ادامه حملات هوایی به تجمعها و ستونهای حوثیها بوده‌ایم.
شروطی که سخنگوی ائتلاف اعلام کرد، از جمله شامل پذیرش کامل قطعنامه شورای امنیت می‌باشد. این قطعنامه از حوثیها خواسته است:
- به استفاده از خشونت پایان دهند؛ از تمامی مناطقی که تصرف کرده‌اند، از جمله صنعا خارج شوند،
- تمام سلاحهایی را که از پادگانهای ارتش به غنیمت گرفته‌اند، واگذار کنند.
- به کلیه اقدامات غیرقانونی خود که تنها در صلاحیت دولت قانونی یمن می‌باشد، پایان دهند.
- از تحریک همسایگان خودداری کنند.
- مقامات دولت یمن و از جمله وزیر دفاع و سایر زندانیان سیاسی را آزاد سازند.
قابل توجه است که بلافاصله پس از توقف عملیات توفان قاطع، علی عبدالله صالح، دیکتاتور سابق یمن که متحد حوثیهاست اعلام کرد که تمام قطعنامه‌های شورای امنیت را می‌پذیرد. حوثیها نیز آمادگی خود را برای مذاکرات، در چارچوب سازمان ملل، اعلام کردند، مشروط به آن که بمبارانها قطع شود. سخنگوی وزارت‌خارجه رژیم نیز در یک نشست خبری، در صبح چهارشنبه 2اردیبهشت، توقف عملیات را مورد استقبال و تأیید قرار داد و هیچ اما و اگری در مورد شروطی که ائتلاف برای توقف عملیات اعلام کرده بود، به میان نیاورد.
به این ترتیب با توجه به این‌که ائتلاف چیزی به نام آتش‌بس را نپذیرفته، به نظر می‌رسد آنچه واقع شده، ابلاغ یکسویة شروط ائتلاف، به‌عنوان یک نیروی فاتح به رژیم و نیروهایش در یمن است.
تعادل قوای نظامی چه در هوا و چه بر روی زمین و روی دریا نیز دقیقاً همین را حکم می‌کند. در هوا، نیروی هوایی ائتلاف حاکم بلامنازع است. بر روی زمین، اگر‌چه درگیریها ادامه دارد، اما ائتلاف با استقرار یک نیروی 125هزار نفری از گارد ویژه در مرز مشترک عربستان و یمن، شمشیر برّایی را بالای سر عوامل رژیم در یمن نگه‌داشته و در دریا نیز آمریکا با اعزام ناو هواپیمابر تئودور روزولت به آبهای یمن و پیوستن آن به 10رزمناو دیگر آمریکا در این آبها، به رژیم اخطار کرده است که از نزدیک شدن کشتی‌هایش به سواحل یمن خودداری کند و درصدد ارسال سلاح و تجهیزات به نیروهایش در یمن برنیاید.
هشدارهای بی‌سابقه مقامات کشورهای منطقه و آمریکا، مبنی بر این‌که اقدامات رژیم در منطقه تخریبی و جنگ‌افروزانه است، نیز وجه سیاسی همین تعادل‌قوا را نشان می‌دهد. وزیر خارجه یمن، وزیر خارجه آمریکا، سفیر عربستان در انگلستان و نخست‌وزیر پيشين لبنان از این جمله‌اند.
البته رژیم طبق معمول تلاش می‌کند با تبلیغات پر دود و دم، واقعیت شکست استراتژیک خود در یمن را معکوس جلوه دهد، اما در میان این دود و دمهای تبلیغاتی گاهی گوشه‌هایی از واقعیت هم به‌اجبار در این هیاهوی تبلیغاتی راه پیدا می‌کند؛ مثلاً علی لاریجانی، رئیس مجلس ارتجاع، در جلسه علنی مجلس، با این عبارت که «سعودیها… تصور می‌کنند با این اقدامات نظامی هیمنه‌یی برای خود ساخته‌اند که در چانه‌زنی سیاسی دست بالا داشته باشند». به هژمونی و دست بالا داشتن طرف مقابل اعتراف می‌کند.
از آنجا که رژیم در رؤیای برپایی خلافت ارتجاعی خود، خواب تسلط بر یمن و آبراه باب‌المندب را دیده بود و صراحتاً از پیوستن صنعا، به‌عنوان چهارمین پایتخت عربی، به حوزه نفوذ خود لاف می‌زد، سخن لاریجانی، اعترافی آشکار به شکست و ناکامی در دستیابی به این هدف است. شکستی استراتژیک که خواه ناخواه پیامدهای استراتژیکی زنجیره‌یی را در عراق، سوریه، لبنان و طبعاً در همهٴ زمینه‌ها و بحرانهای گریبانگیر رژیم به‌دنبال خواهد داشت.
به گفته خبرگزاریها، از روز دوم اردیبهشت به مدت سه روز به حوثیها وقت داده شده بود که مواد قطعنامه شورای امنیت را به‌طور کامل اجرا کنند و حالا باید منتظر بود تا پیامدهای گردن نگذاشتن به این قطعنامه از طرف رژیم و عواملش چه ابعادی خواهد یافت.
قابل توجه است که بلافاصله پس از توقف عملیات توفان قاطع، علی عبدالله صالح، دیکتاتور سابق یمن که متحد حوثیهاست اعلام کرد که تمام قطعنامه‌های شورای امنیت را می‌پذیرد. حوثیها نیز آمادگی خود را برای مذاکرات، در چارچوب سازمان ملل، اعلام کردند، مشروط به آن که بمبارانها قطع شود. سخنگوی وزارت‌خارجه رژیم نیز در یک نشست خبری، در صبح چهارشنبه 2اردیبهشت، توقف عملیات را مورد استقبال و تأیید قرار داد و هیچ اما و اگری در مورد شروطی که ائتلاف برای توقف عملیات اعلام کرده بود، به میان نیاورد.
به این ترتیب با توجه به این‌که ائتلاف چیزی به نام آتش‌بس را نپذیرفته، به نظر می‌رسد آنچه واقع شده، ابلاغ یکسویة شروط ائتلاف، به‌عنوان یک نیروی فاتح به رژیم و نیروهایش در یمن است.
تعادل قوای نظامی چه در هوا و چه بر روی زمین و روی دریا نیز دقیقاً همین را حکم می‌کند. در هوا، نیروی هوایی ائتلاف حاکم بلامنازع است. بر روی زمین، اگر‌چه درگیریها ادامه دارد، اما ائتلاف با استقرار یک نیروی 125هزار نفری از گارد ویژه در مرز مشترک عربستان و یمن، شمشیر برّایی را بالای سر عوامل رژیم در یمن نگه‌داشته و در دریا نیز آمریکا با اعزام ناو هواپیمابر تئودور روزولت به آبهای یمن و پیوستن آن به 10رزمناو دیگر آمریکا در این آبها، به رژیم اخطار کرده است که از نزدیک شدن کشتی‌هایش به سواحل یمن خودداری کند و درصدد ارسال سلاح و تجهیزات به نیروهایش در یمن برنیاید.
هشدارهای بی‌سابقه مقامات کشورهای منطقه و آمریکا، مبنی بر این‌که اقدامات رژیم در منطقه تخریبی و جنگ‌افروزانه است، نیز وجه سیاسی همین تعادل‌قوا را نشان می‌دهد. وزیر خارجه یمن، وزیر خارجه آمریکا، سفیر عربستان در انگلستان و نخست‌وزیر پيشين لبنان از این جمله‌اند.
البته رژیم طبق معمول تلاش می‌کند با تبلیغات پر دود و دم، واقعیت شکست استراتژیک خود در یمن را معکوس جلوه دهد، اما در میان این دود و دمهای تبلیغاتی گاهی گوشه‌هایی از واقعیت هم به‌اجبار در این هیاهوی تبلیغاتی راه پیدا می‌کند؛ مثلاً علی لاریجانی، رئیس مجلس ارتجاع، در جلسه علنی مجلس، با این عبارت که «سعودیها… تصور می‌کنند با این اقدامات نظامی هیمنه‌یی برای خود ساخته‌اند که در چانه‌زنی سیاسی دست بالا داشته باشند». به هژمونی و دست بالا داشتن طرف مقابل اعتراف می‌کند.
از آنجا که رژیم در رؤیای برپایی خلافت ارتجاعی خود، خواب تسلط بر یمن و آبراه باب‌المندب را دیده بود و صراحتاً از پیوستن صنعا، به‌عنوان چهارمین پایتخت عربی، به حوزه نفوذ خود لاف می‌زد، سخن لاریجانی، اعترافی آشکار به شکست و ناکامی در دستیابی به این هدف است. شکستی استراتژیک که خواه ناخواه پیامدهای استراتژیکی زنجیره‌یی را در عراق، سوریه، لبنان و طبعاً در همهٴ زمینه‌ها و بحرانهای گریبانگیر رژیم به‌دنبال خواهد داشت.
به گفته خبرگزاریها، از روز دوم اردیبهشت به مدت سه روز به حوثیها وقت داده شده بود که مواد قطعنامه شورای امنیت را به‌طور کامل اجرا کنند و حالا باید منتظر بود تا پیامدهای گردن نگذاشتن به این قطعنامه از طرف رژیم و عواملش چه ابعادی خواهد یافت.
