دوشنبه ۱۱ تیر (اول ژوئیه ۲۰۲۴) دیوان عالی آمریکا در یک رأی تاریخی و بیسابقه، مصونیت ترامپ را از پیگیرد جنایی در مورد پروندههایی که در رابطه انتخابات ۴ سال پیش برای او ترتیب داده شده بود، اعلام کرد.
خلاصه حکم این است که تحت ساختار تفکیک قوا بر اساس قانون اساسی، ماهیت قدرت ریاستجمهوری سبب میشود که یک رئیسجمهور سابق از مصونیت مطلق از پیگرد جنایی برای اعمالی که در محدوه اختیارات قاطع و غیرقابل نقض او هستند، برخوردار باشد. اما هیچ مصونیتی برای امور شخصی و اعمال غیررسمی وجود ندارد.
بنابراین در اتهامات سیاسی که اصل موضوع بود، وقتی رئیسجمهور اختیاراتش را بکار گرفته است، دادگاهها نمیتوانند به بررسی مجرمانه آن بپردازند و هیچ قانونی از کنگره هم نمیتواند چنین اعمالی را مجرمانه بشناسد. مگر اینکه متممی [motamem] به قانون اساسی آمریکا اضافه شود که در شرایط کنونی غیرممکن بهنظر میرسد.
رای دادگاه ۶ به ۳ در تأیید حکمی بود که رئیس دیوان عالی، قاضی جان رابرتز تدوین کرد.
سه قاضی از ۹ قاضی که موافق این مصونیت برای ترامپ نبودند توسط دولتهای دمکرات منصوب شده بودند.
بایدن رئیسجمهور آمریکا بهشدت با حکم دیوانعالی مخالفت کرد و آنرا خطری برای دموکراسی آمریکا خواند.
در حکم دیوانعالی آمده است که دادگاههای پایینتر باید ابتدا به جداسازی اعمال رسمی و غیررسمی یک رئیسجمهور بپردازند و این باید مقدم بر هر چیز از پروسه و فرآیند تحقیق و بررسی در دادگاهها عبور کند.
بهعنوان مثال دیوانعالی همه مراودات ترامپ با وزارت دادگستری خودش حول انتخابات ۲۰۲۰ را که در اعلام جرم دادگستری بایدن علیه او بیان شده، جزیی از وظایف رسمی ترامپ و غیرقابل پیگرد دانست.
در خصوص مراودات ترامپ با معاون رئیسجمهور و ایالتها و مقامات محلی دیوانعالی حکم کرد که باید فاکتها مشخص شود و به دادگاههای پایینتر ارجاع شود. دیوان عالی دادگاه نهایی است و دادگاههای زیرین وظیفه دارند که پروسه بررسی شواهد جهت مشخص کردن اعمال رسمی و غیررسمی را طی کنند.
دیوانعالی در عینحال تصریح میکند که رئیسجمهور در کارهای غیررسمی و امور شخصی خود مصونیتی ندارد اما مسئولیت اثبات جرم را برعهده دادگستری شناخت که باید ثابت کند کدام اعمال ترامپ غیررسمی بوده است.
سابق بر این دادگاههای ناحیه واشنگتن دی. سی بدون ورود به این مسأله اتهامات دادستان را پذیرفته بودند و دیوان عالی اینچنین این فرآیند را معکوس کرد.
آنچه مسلم است این است که پرونده دادستان ویژه علیه ترامپ در خصوص مداخله غیرقانونی در انتخابات ۲۰۲۰ حداقل تا قبل از انتخابات ۲۰۲۴ پیش نخواهد رفت. علاوه بر این دادگاههای پایینتر موظف شدهاند ریل بررسی شواهد برای مشخص کردن اعمال رسمی و غیررسمی را بروند و این پروسه بعید است که در مدت کوتاه قابل اجرا باشد.
در آمریکا همه رسانهها این را یک حکم تاریخی و آشکارا به نفع دونالد ترامپ دانستند. ترامپ در بیانیه خود این را یک پیروزی بزرگ برای قانون اساسی و دموکراسی خواند و افزود ما در همه نظرسنجیها جلوتر هستیم.
طبق نظرسنجی ایکس انترکتیو پولز اکنون ترامپ در بالاترین نقطه به ۶۲ درصد رسیده و بایدن در کمترین میزان به ۱۷ درصد تنزل یافته است.
یک استاد حقوق دانشگاه جورج تاون اعلام کرد هیچ شانسی برای محاکمه ترامپ قبل از انتخابات وجود ندارد.
نیویورک تایمز نیز درباره حکم دیوانعالی آمریکا نوشت دیوان عالی آمریکا با این حکم نتیجهگیری کرد طبق مفاد قانون اساسی مربوط به تفکیک قدرتهای رئیسجمهور، ماهیت قدرت رئیسجمهور ایجاب میکند که رئیسجمهور پیشین از تعقیب کیفری برای اعمال رسمی که طی دوره ریاستجمهوری انجام داده مصونیت داشته باشد و این مصونیت، مطلق است.
نیویورک تایمز افزود، جمهوریخواهان، صدور این حکم را برای خود یک پیروزی اعلام کردند، در حالیکه دموکراتها آنرا ناامید کننده خواندند.