بریفینگ وزارتخارجه آمریکا، روز جمعه ۳۰خرداد ۹۹ توسط برایان هوک نماینده ویژه برای ایران و جکی ولکات نماینده آمریکا در آژانس بینالمللی انرژی اتمی و دکتر کریستوفر اشلی فورد دستیار وزیر خارجه در دفتر امنیت بینالمللی و منع تکثیر انجام شد.
برایان هوک گفت: امروز اخبار رسیده از وین در آژانس بینالمللی انرژی اتمی IAEA قابل توجه است و نگرانیهای جدی را درباره برنامه هستهیی ایران و عدم شفافیت آن برمیانگیزد. IAEA اعلام کرد که تقریباً یک سال است که ایران از پاسخ دادن به سؤالات IAEA در مورد چندین مکان در ایران در رابطه با برنامه هستهیی گذشته خودش امتناع ورزیده است.
وی افزود: دیروز، وزیر امور خارجه ظریف، توئیت کرد که ایران چیزی برای پنهانکردن ندارد. ایکاش این حرف حقیقت داشت. در واقع، بهنظر میرسد ایران چیزی برای پنهان کردن دارد. به این دلیل است که، تقریباً یک سال است که از پاسخگویی به سؤالات IAEA خودداری کرده و اکنون از دسترسی بازرسان به سایتهای حساس هستهیی جلوگیری میکند. اگر ایران واقعاً چیزی برای پنهان کردن ندارد، نباید در دادن دسترسی کامل به بازرسان IAEA مشکلی داشتهباشد.
وی گفت: همه اینها به تعهدات ایران طبق قوانین بینالمللی اضافه میکند. ایران از نظر قانونی ملزم است به IAEA اجازه دسترسی به سایتهایی را که برای بازرسی لازم میداند، بدهد. این تعهد ناشی از تعهدات ایران تحت معاهده منع گسترش سلاحهای هستهیی و توافقات پادمانی آن است.
نماینده ویژه برای ایران مسیر فعلی این رژیم را مسیر «سنگاندازی و فریب» عنوان کرد و گفت: ایران یک انتخاب دارد، میتواند به سؤالات IAEA پاسخ دهد و به درخواستهای قانونی برای دسترسی پاسخ بدهد، به بازرسان اجازه دهد آزادانه سفر کنند و درباره فعالیت خودش شفاف باشد، یا ایران میتواند مسیر فعلی خود را برای سنگاندازی و فریب دنبال کند. اما، این تنها انزوای دیپلماتیک ایران را افزایش میدهد. کلیه امضاکنندگان NPT، همه آنها از جمله ایران، وظیفه دارند به تعهدات خود مطابق NPT عمل کنند. هیچ استثنایی وجود ندارد.
وی در پایان افزود: ما خوشحالیم که شورای حکام IAEA امروز قطعنامهیی را تصویب کرد که تصریح میکند ایران باید به سؤالات IAEA پاسخ دهد و دسترسی و همکاری کامل را فراهم کند...
پرزیدنت ترامپ متعهد است تا اطمینان حاصل کند که رژیم ایران هرگز یک سلاح هستهیی را تولید نخواهد کرد. ایالات متحده به کار خود با کشورهای جهان ادامه خواهد داد تا ایران تعهدات بینالمللی خودش در زمینه منع گسترش سلاح های هستهیی را حفظ کند...
دکتر کریستوفر اشلی فورد دستیار وزیر خارجه در ادامه گفت: آنچه ما برای اولین بار در اینجا - از زمان توافق برجام - داریم، پیدایش شواهدی از احتمال وجود مواد هستهیی و یا فعالیتهای اعلامنشده در ایران است. طی مدتی طولانی، این نخستین باری است که این مسائل مطرح میشوند، و این تاکنون اولین بار است که از طرف کشوری در هرکجا که یک دولت انجام تعهدات خود تحت پروتکل الحاقی IAEA را رد کرده است و آنرا رعایت نمیکند. این دو واقعیت در کنار یکدیگر یک تغییردهنده بازی هستند. ...
وی اضافه کرد: همانطور که مدیر کل IAEA در گزارش ۵ژوئن خود روشن کرد، اکنون چهار ماه گذشته است که ایران از دسترسی به دو مکان که IAEA معتقد است در آنها ممکن است مواد یا فعالیتهای هستهیی اعلامنشده وجود داشتهباشد، ممانعت کرده است. در یکی از این سایتها، از ژوئیه سال گذشته، آژانس همچنین گزارش داده است فعالیتی که بهنظر میرسد پاکسازی بوده است، انجام شده است. البته این بدان معنی است که در حالیکه از دسترسی IAEA بهطور نامناسبی ممانعت بهعمل میآمده، و ضربهای به یکپارچگی پروتکل الحاقی در سیستم پادمانی جهانی وارد میشده، ممکن است از این تأخیر برای مخفی کردن مدارک استفاده شدهباشد...
وی گفت: رژیم ایران هر چه بیشتر از دسترسی جلوگیری کنند باعث میشود بهنظر بیاید انگار آنها در حال پنهانکردن چیز مهمی هستند، دلیل بیشتری برای فرض بهوجود میآید که یک چیز مهمی باید وجود داشته باشد. اگر واقعاً چیزی برای پنهان کردن در آنجا وجود ندارد، آنها باید شفاف برخورد کنند و این موضوع را کاملاً روشن کنند. ما از ناسازگاری مداوم آنها و تمایل آنها برای کنار گذاشتن تعهدات قانونیشان تحت پادمانهای IAEA برای پنهان کردن هر چیزی که ممکن است باشد، داریم بسیار نگران میشویم.
دستیار وزیر خارجه افزود: ما میدانیم که آنها یک انبار بزرگ از اطلاعات بهجای مانده مربوط به اسلحهسازی را ذخیره کردند...
اما من نمیدانم چه چیز دیگری هنوز ممکن است در جایی پنهان باشد، زیرا ایرانیان نشان دادهاند که آنها بسیار علاقمند به پنهان کردن قابلیتها برای حفظ گزینهها در آینده هستند. این نکته در واقع دلیل استفاده اختیارات پروتکل الحاقی در دسترسی به سایتها و دریافت پاسخ به سؤالات است. بنابراین ما دوست داریم که دقیقاً بدانیم که ایرانیها چه چیزی را پنهان میکنند، یا بهطور ایدهآل، پی ببریم که آنها هیچ چیزی را پنهان نمیکنند، اما شما نمیتوانید به این سؤالات پاسخ دهید بدون اینکه ایرانیان به تعهدات قانونی خود عمل کنند...
سفیر ولکات نیز گفت: این قطعنامهیی که امروز تصویب شد در واقع توسط E۳ ارائه شد، که فکر میکنم عادلانه باشد - در واقع بسیار قابل توجه است. بدیهی است که آنها تهدیدات ناشی از عدم رعایت پادمانها را میدیدند والا پذیرای مشکلات ناشی از اقدام، از جمله رایزنیهای گسترده با همه اعضای شورای حکام برای بهدست آوردن پشتیبانی از قطعنامه، نمیشدند، و البته ما از آن حمایت کردیم . بنابراین من فکر میکنم آنها بهروشنی گامی را برداشتند – که این یک اقدام بر اساس برجام نیست. این یک نگاه دقیق به چالشهای پادمانها است و اذعان به اینکه ما در شورای حکام وظیفه داریم تا از آن سیاست محافظت کنیم. و این واقعاً فراتر از موضوع ایران است...