پرسشهای یک کارگر با‌سواد ـ برتولت برشت

 

چه‌کسی شهر هفت ‌دروازه‌ی «تب» را بنا کرد؟
در کتاب‌ها، نام فرمان روایان را نوشته‌اند،
تخته‌سنگها را آنها به‌دوش کشیده‌اند؟
و بابل را
که بارها ویران شد
چه‌کسی باز ساخت؟
فعله‌های شهر زرین «لیما»
خود در کدام‌ خانه به‌سر می‌بردند؟
یا در آن شب که دیوار بزرگ چین
به‌پایان آمد،
بنایانش به ‌کجا رفتند؟
روم بزرگ پر از طاق ‌نصرت‌هاست
راستی چه‌کسی آنها را برپا داشت؟
و قیصرها بر‌ چه کسانی پیروز شدند؟
آیا بیزانس پرآوازه
برای ساکنانش فقط قصر به همراه آورد؟
آه... در آتلانتیس افسانه‌یی
حتی شبی که دریا به‌ کامش فرو می‌کشید
به ‌دریا افتادگان، بر سر بردگان خود نعره می‌کشیدند.
ــــــ
آیا اسکندر جوان هند را تسخیر کرد؟
به‌تنهایی؟
قیصر که «گل» ها را در‌ هم کوبید،
حتی آشپزی هم به همراهش نبود؟
فیلیپ اسپانیایی، آنگاه که ناوگانش غرق شد، می گریست.
اما جز او آیا
هیچ‌کس گریه نکرد؟
فردریک دوم در جنگهای هفت‌ ساله پیروز شد
آیا هیچ‌کس در این پیروزی سهمی نداشت؟
ــــــ
بر پیشانی هر برگی، یک پیروزی.
چه کسی ضیافت پیروزی را طعام می‌پخت
هر ده‌ سال، مردی بزرگ.
چه‌کسی هزینه‌ها را می‌پرداخت؟
ــــــ
این همه روایت.
این همه پرسش.