علامت V به‌معنی پیروزی

بنا‌ به برخی از منابع تاریخی، در جنگ صد ساله میان بریتانیا و فرانسه و مشخصاً در نبرد اژنکور Agincourt در سال 1415 میلادی، فرانسوی‌ها عادت داشتند دو انگشت مورد استفادهٴ کماندارهای اسیر انگلیسی و ولزی را ببرند.

-همچنین بنا‌ به داستان که البته تأیید نشده، کمانداران انگلیسی حین نبرد با به‌کارگیری علامت V با انگشتان دست، به دشمنشان نشان می‌دادند که هنوز انگشتانشان سالم است و طبعاً این در تضعیف روحیه دشمن تأثیر داشت.
هفت دهه قبل از این‌که اینترنت و به‌طور خاص سایتهای اجتماعی امکان بسیج مردمی در قیام بهار عرب را برای خلقهای تحت ستم و استبداد فراهم سازد، یک علامت ساده، کارزار گسترده‌یی را علیه استبداد نازی رقم زد. علامت ”V“ ، ویکتوری به‌معنی پیروزی.
امروز این علامت در سراسر جهان به‌کار گرفته می‌شود و نشانه‌یی از امید برای پیروزی است؛ پیروزی و غلبه بر دشمن:
اکنون این علامت در همهٴ زبانها و همهٴ ملیتها یک معنی دارد: پیروزی.

برای رسیدن به پاسخ این سؤال باید به جنگ دوم جهانی برگردیم:
ویکتور دو لاولیه Victor de Laveleye وزیر دادگستری پیشین بلژیک (1937)، در زمان جنگ دوم جهانی به خارج از کشور پناهنده شده بود و در انگلستان مدیریت برنامه‌های بلژیک (به زبان فرانسه) را در شبکهٴ جهانی بی.بی.سی برعهده داشت. او در 14 ژانویهٴ سال 1941 در برنامه‌یی که برای هلند، بلژیک و لوکزامبورگ پخش می‌شد خطاب به مردم، گفت:
«من به شما حرف ”V“ را به‌عنوان علامتی برای جنبش پیشنهاد می‌کنم».
انگلیسی: Victory
فرانسوی: Victoire
هلندی: vrijeid

 

 

دو لاولیه de Laveleye توضیح داد که ”V“ اولین حرف کلمه پیروزی در زبانهای انگلیسی، فرانسه و همچنین زبان فلامان و هلندی است. از این‌رو این یک سمبل چند‌ملیتی از همبستگی سرکوب‌شدگان به‌شمار می‌رود.
«اشغالگر با دیدن این علامت ثابت که بی‌نهایت تکرار می‌شود، در خواهد یافت که توسط جمعیت عظیمی از شهروندان که مشتاقانه در انتظار نخستین نمود ضعف او و در پی اولین علائم شکستش هستند، محاصره شده است.
بعد از آن، طی چند هفته، علامت ”V“ ، روی دیوارهای سراسر بلژیک، هلند و شمال فرانسه ظاهر شد و کارزاری به‌راه افتاد!
با الهام از این موفقیت، در انگلیس هم استفاده از علامت ”V“ برای نشان داد‌ن مقاومت با یک برنامه رادیویی آغاز شد که برای کشورهای اشغال‌شده پخش می‌شد.
رادیو بی.بی.سی.شبکهٴ جهانی بی.بی.سی.یک مجری که از اسم مستعار سرهنگ وی. بریتون V. Britton استفاده می‌کرد، از شنوندگان خواست، تا از علامت ”V“ به‌عنوان وسیله‌یی به‌منظور نبرد برای ”استقلال و عزت کشور خود و سایر کشورهایی که توسط رژیم نازی اسیر شده‌اند“ استفاده کنند.
روز 18 ژوئیهٴ 1941 سرهنگ بریتون پیام ویژه نخست‌وزیر وینستون چرچیل را به کشورهای اشغال شده در اروپا اعلام کرد:
از پیام چرچیل که روز 18 ژوئیه 1941 توسط ”سرهنگ بریتون“ در رادیو بی.بی.سی.قرائت شد:
«علامت ”V“ سمبل ارادهٴ شکست‌ناپذیر سرزمینهای اشغال‌شده و نشانهٴ سرنوشتی است که در انتظار استبداد نازی است. مادامی که مردم از هر گونه همکاری با اشغال‌گران سرباز خودداری کنند، مطمئناً آرمان نازی از بین خواهد رفت و اروپا آزاد خواهد شد».

”سرهنگ بریتون“ شنوندگان خودش را ”ارتش“ V می‌نامید و بدین ترتیب استفاده از V ”فور ویکتوری“ ”V به نشانهٴ پیروزی“ در اوج جنگ دوم جهانی دوم، به‌عنوان یک کارزار تبلیغاتی موفق در تاریخ و بخشی از کارزار مقاومت در برابر فاشیسم گسترش یافت؛
مدتی بعد از پخش برنامه رادیویی، استفاده از ”V“ آن قدر گسترش یافت که برای زبان مورس هم یک کد بین‌المللی به آن تعلق گرفت: سه نقطه و یک خط تیره (… — ).
از آن پس مردم در مناطق تحت کنترل نازیها می‌توانستند با استفاده از این مورس با ضربات دست یا پا به‌شکل جمعی علامت ”وی“ را به‌نمایش بگذارند و هنگام کار، در مدرسه در رستوران و خلاصه در هرکجا دشمن را به‌ستوه بیاورند.
جالب این‌که ضرب 4 نت اول سمفونی پنجم بتهوون هم به همین صورت است. یک تقارن جالب دیگر: علامت V در عین‌حال همان عدد پنج در زبان لاتین است.
از آن پس شبکهٴ جهانی بی.بی.سی که از انگلستان، طرف اصلی جنگ با هیتلر در اروپا، پخش می‌شد، در تمام دوران جنگ، برنامه‌های خود را در قارهٴ اروپا با نتهای اول همین سمفونی بتهوون شروع می‌کرد.

در ژوئیهٴ 1941 استفاده از علامت V به سراسر اروپای اشغال‌شده گسترش یافته بود؛ یک کارزار بی‌خرج: بدون پول، بدون توضیحات مبسوط؛ ساده و گسترده مردمی که میلیونها نفر را می‌توانست تنها با علامت دو انگشت بسیج کند و روح مقاومت را در آنها برانگیزد.
وینستون چرچیل. احتمالاً بیش از هر کسی در معروف‌کردن علامت ”V“ نقش داشته: است. روز 19 همان ماه، چرچیل با نشان‌دادن این علامت در یک سخنرانی، مهر تأیید دولت انگلستان را هم بر استفاده از علامت ”V“ زد.
چرچیل آن‌قدر این علامت را به‌کار گرفت که تقریباً به علامت ویژه خودش تبدیل شد.

روزنامه نیویورک‌تایمز روز 20 ژوئیه 1941 در این باره، نوشت:
«نیمه‌شب گذشته بریتانیا یک جنگ روانی استثنایی را علیه آلمان به‌راه انداخت که دو هدف دارد: تضعیف روحیه آلمانها و تقویت روحیه ضد نازی در میان کشورهای مختلفی که توسط هیتلر... فتح شده‌اند.
این جنگی است که فریاد نبردش ”V برای ویکتوری (آزادی)“ است. میلیونها نفر در اروپا فراخوانده شدند تا در هر فرصت ممکن از حرف ”V“ ... استفاده کنند. از آنها خواسته شد روی دیوار ساختمانها، در خیابانها و وسایل نقلیهٴ عمومی، این حرف را با گچ یا رنگ ترسیم کنند».
در اوت سال 1941 پاکت‌نامه‌هایی که روی آن علامت ”V“ و علامت مورس آن به چشم می‌خورد، ظاهر شد.
سپاه بریتانیایی-آمریکایی آمبولانس که مرکزش در نیویورک است درباره این کارزار، گفت:
«هرگز در تاریخ جهان، حرکتی مثل علامت ”V برای ویکتوری“ تا این حد فراگیر از سوی انسانهای آزاد سراسر جهان پذیرفته نشده است».
-در آمریکا ابتدا علامت ”V“ برای ابراز حمایت از انگلیس استفاده می‌شد؛ اما بعد از ورود آمریکا به جنگ، کارزار استفاده از «وی» رسماً به بخشی از تلاشهای دولت ایالات متحده تبدیل شد.
-گسترش این کارزار در اروپا و ظاهر شدن حرف ”V“ در همه‌جا، آلمان نازی را به‌خشم آورد و آنها ساکت ننشستند.
از آنجایی که ”V“ اولین حرف کلمه پیروزی در زبان آلمانی هم هست (viktoria) گوبلز وزیر تبلیغات آلمان هیتلری راهی برای متوقف‌کردن این کارزار نداشت. از این‌رو تلاش کرد آن را به‌نفع خودش مصادره کند و در واقع یک ”ضدکارزار“ را به‌سود خود به‌راه بیندازد؛
-گوبلز مدعی شد، نظر به این‌که در این کارزار از نتهای سمفونی یک آهنگ‌ساز آلمانی استفاده می‌شود، پس این کارزار در حمایت از پیروزی کشور آلمان است!

-به نوشته نیویورک‌تایمز در همان زمان، آلمانها در یک برنامه رادیویی گفتند که اصلاً این ایده مربوط به خودشان است! مجری رادیو، گفت:
«در پراگ این علامت روی دیوارها، در فیلم‌ها، خیابانها، ترامواها و اتوبوسها ظاهر می‌شود. همچنین در کراکائو Cracow، ورشو و سایر شهرهای لهستان، در دانمارک، نروژ، هلند، بلژیک و خلاصه هر جایی که نیروهای آلمانی حضور دارند، همین اتفاق رخ داده است».
-اما این ترفند هم کارساز نبود و به‌نظر می‌رسد که گوبلز اشتباه محاسبه داشته؛ چون با تلاش آلمان برای مصادرهٴ این علامت، دیگر علامت ”V“ ممنوع نبود و این خودش به ادامه کارزار مشروعیت می‌بخشید و آن را گسترده‌تر می‌کرد.
-البته رهبران دیگری هم از میان متفقین از این علامت استفاده کردند؛ از جمله گفته می‌شد که شارل دو گل، در همهٴ سخنرانی‌هایش از سال 1942 تا سال 1969 علامت پیروزی را نشان می‌داد.
- در سالهای بعد هم سیاست‌مداران مختلف مانند دوایت آیزنهاور و نیکسون هم از علامت وی استفاده کردند؛ البته به نشانی ”صلح“ در اعتراضها علیه جنگ ویتنام هم از این علامت، استفاده می‌شد.
حالا سالها است که بسیاری از شخصیتهای مهم جهان و البته مردم سراسر دنیا از این علامت به‌مناسبتهای مختلف استفاده می‌کنند.

-بله! مردم در هر کجای دنیا، در تلاش برای رسیدن به اهداف و حقوق حقهٴ خود با یک نشانی خیلی ساده هم می‌توانند به سرعت به کارزاری علیه دشمنان مردم تبدیل شوند. کارزاری که در جنگ دوم جهانی علیه استبداد هیتلری بود، و از آن روز علیه سایر دیکتاتور‌ها ادامه داشته است؛ امروز این علامت در خاورمیانه در میان آتش و خون و حماسه، هم‌چنان حاضر و الهام‌بخش و شعله‌ور است و هیچ چیز نمی‌تواند ایمان مردم را از تحقق پیروزی از بین ببرد!