پنجشنبه 16ژانویه دادگاه ویژه بین‌المللی برای رسیدگی به ترور جنایتکارانه نخست‌وزیر سابق لبنان رفیق حریری و 21تن دیگر کار خود را در شهر لاهه هلند آغاز کرد. طبیعی است که روال عادی رسیدگی به این کیس حداقل چند ماه بطول خواهد انجامید، اما مهم این است که روند رسیدگی قضایی به این جنایت شروع شده است.
این دادگاه و کاری که به آن مشغول است به‌لحاظ قضایی تأثیر جدی بر رویه قضایی بین‌المللی و به‌لحاظ سیاسی تأثیر زیادی بر تحولات لبنان و کشورهای منطقه و به‌طور خاص رژیم آخوندی خواهد داشت.
شرح واقعه
ساعت حدود یک بعدازظهر روز 14فوریه 2005 ماشین حامل نخست‌وزیر سابق لبنان رفیق حریری و کاروان همراه او در مرکز بیروت هدف یک ماشین بمب‌گذاری شده، ظاهراً انتحاری، قرار گرفت. انفجار بیش از دو تن مواد منفجره شدید الانفجار به کشته شدن رفیق حریری و21تن دیگر انجامید که تعدادی از آنها مقامات لبنان و همراهان وی بودند. در جریان این عمل تروریستی 226نفر نیز مجروح شدند.
دو ماه بعد سازمان ملل‌متحد یک هیأت تحقیق را برای بررسی این جنایت مأمور نمود. این هیأت در بررسیهای اولیه انگشت اتهام را به سوی دستگاههای امنیتی سوری و لبنانی گرفت. پس از آن تظاهرات بزرگ مردمی در لبنان علیه حضور نیروهای نظامی سوریه در آن کشور شکل گرفت، و این فشارها و فشارهای بین‌المللی موجب شد که نیروهای سوریه پس از 30سال خاک لبنان را ترک کنند.
چهار افسر عالیرتبه لبنانی نیز در رابطه با این جنایت دستگیر شدند.
درخواست از سازمان ملل برای رسیدگی
در دسامبر سال 2005 دولت لبنان از سازمان ملل درخواست کرد یک دادگاه بین‌المللی برای رسیدگی به این جنایت تشکیل دهد. این کار به‌رغم مخالفت و خشم حزب‌الله و متحدان آن صورت گرفت. دولت لبنان با سازمان ملل برای تشکیل یک دادگاه ویژه برای رسیدگی به جنایات تروریستی این کشور به توافق رسید.
پس از آن شورای امنیت سازمان ملل در ماه می دو سال بعد (2007) به موجب قطعنامه الزام‌آور شماره 1757 بر اساس فصل هفتم منشور سازمان ملل تأسیس دادگاه ویژه بین‌المللی لبنان در همان سال را تصویب نمود. مدت توافق شده بین دولت لبنان و شورای امنیت برای کار این دادگاه سه سال بود. [1]
این دادگاه کار خود را در مارس 2009 در لاهه شروع کرد.
اولین اقدام عملی دادگاه دستور آزادی چهار افسر لبنانی بود که چهار سال در زندان به‌سر برده بودند.
سال بعد سعد حریری فرزند رفیق حریری اعلام کرد با متهم کردن سوریه به شرکت در قتل پدرش مرتکب اشتباه شده است.
ویژگیهای این دادگاه
این دادگاه به موجب یک قطعنامه خاص مصوب شورای امنیت سازمان ملل تشکیل شده است. موضوع کار این دادگاه رسیدگی به جنایت تروریستی فوریه 2005 و حملات تروریستی دیگر در کشور لبنان است که به‌نحوی با ترور یاد شده رابطه داشته باشد.
این دادگاه اولین دادگاه بین‌المللی است که به‌طور خاص در رابطه با تروریسم تشکیل شده است. این دادگاه ویژه قانون لبنان را اعمال می‌کند اما در آیین دادرسی معیارهای دادگاه جنایی بین‌المللی را ملاک کار خود قرار می‌دهد. برخلاف قوانین لبنان این دادگاه حکم اعدام صادر نمی‌کند و بالاترین مجازات محتمل حبس ابد خواهد بود.
اگر متهمین در برابر دادگاه حاضر نشوند این دادگاه متهمین را به‌صورت غیابی محاکمه می‌کند. عملاً هم با توجه به این‌که حزب‌الله از تحویل افرادش که متهمین این پرونده هستند خودداری ورزیده دادگاه رسیدگیهای خود را به‌صورت غیابی آغاز کرده است.
دادگاه ویژه لبنان حدود 400 کارمند دارد و بودجه سالانه آن طی سالهای گذشته بین 50 تا60 میلیون دلار بوده است. 51درصد این بودجه با کمک کشورهای مختلف و49 درصد آن توسط دولت لبنان تأمین می‌شود.
قضات این دادگاه ترکیبی از قضات لبنانی و قضات کشورهای دیگر هستند. اولین رئیس این دادگاه پروفسور آنتونیو کاسس یکی از برجسته‌ترین حقوقدانان بین‌المللی بود که نظامهای این دادگاه را شکل داد اما در سال 2011 فوت نمود [2] . ریاست دادگاه را در حال حاضر یک قاضی استرالیایی به اسم دیوید ری به‌عهده دارد.
اهمیت سیاسی این محاکمه
برای اهمیت این محاکمه کافی است اشاره شود شورای امنیت سازمان ملل، دبیرکل این سازمان جهانی و کشورهای مختلف از شروع کار این دادگاه به‌شدت استقبال کرده‌اند.
شورای امنیت ملل‌متحد شروع جلسات دادگاه ویژه لبنان بعد از نه سال از حمله کشنده به نخست‌وزیر سابق لبنان رفیق حریری را مورد استقبال قرارداد.
سخنگوی بان کی‌مون گفت: «دبیرکل بر اهمیت بیش از حد مبارزه با فرار از مجازات تأکید می‌کند تا ثبات و امنیت درازمدت لبنان تأمین شود»
سخنگوی کاخ سفید جی کارنی در اطلاعیه‌ای اعلام کرد «ایالات متحده آمریکا از آغاز به‌کار جلسات دادگاه ویژه لبنان برای محاکمه متهمین به ترور نخست‌وزیر سابق لبنان رفیق حریری استقبال می‌کند»
وزیر امور خاورمیانه و شمال آفریقا در وزارت‌خارجه انگلستان گفت: «از آغاز کار این محاکمه مهم استقبال می‌کنم و امیدوارم عدالت برای خانواده‌های رفیق حریری وقربانیان دیگر و همچنین مردم لبنان محقق شود».
در جلسه اول این دادگاه علاوه بر قربانیان جنایات تروریستی در لبنان، و به‌طور خاص، سعد حریری فرزند رفیق حریری، نمایندگان بسیاری از کشورها شرکت داشتند که نشان‌دهنده اهمیت این دادگاه از نظر بین‌المللی است. سفرای کشورهای انگلستان، فرانسه، ایتالیا، کانادا، آلمان، ایتالیا، عربستان، عراق، تونس، الجزایر، امارات متحده عربی، و کاردار سفارت لبنان، سفیر هلند در لبنان و همچنین مسئول اداره مبارزه با تروریسم وزارت‌خارجه آمریکا و دیپلوماتهای کشورهای اسپانیا، اردن، روسیه و ژاپن در این جلسه شرکت داشتند.
موضع حزب‌الله متهم این جنایت
حسن نصرالله دبیرکل حزب‌الله در ژوییه 2010 اعلام کرد متهم کردن اعضای حزب‌الله به این جنایت «ظالمانه» است. او اعلام کرد که در کار تأمین مالی دادگاه کارشکنی خواهد کرد.
اما در ژانویه سال بعد (2011) دادستان دادگاه ویژه لبنان متن کیفرخواست که علاوه بر ترور یاد شده سه پرونده دیگر را هم در برمی‌گرفت را با چهار دستور جلب به‌صورت محرمانه به دولت لبنان تحویل داد.
چند ماه بعد دادگاه اسامی چهار متهم را که همه افراد حزب‌الله بودند اعلام نمود.
اما حزب‌الله بارها اعلام کرده است که این دادگاه بین‌المللی را به‌رسمیت نمی‌شناسد. حسن نصرالله می‌گوید این دادگاه یک «دادگاه اسراییلی آمریکایی» است که هدفش نابودی حزب‌الله است. او دست داشتن نفرات حزب‌الله در ترور حریری را رد کرده و گفته است از تحویل متهمین به دادگاه بین‌المللی خودداری خواهد کرد.
نقش متهمین
چهار متهم عبارتند از مصطفی بدرالدین، سلیم عیاش، حسین عنیسی و اسد صبرا. نفر پنجمی که دادگاه در دومین روز کار خود تصمیم گرفت او را به لیست متهمین اضافه کند حسن حبیب مرعی است. اینها همه فراری هستند. گفته می‌شود شرکت کنندگان در این جنایت 23نفر هستند که اسامی تنها 5نفر آنها اعلام شده است.
مصطفی بدرالدین که از اسامی مستعار زیادی استفاده می‌کرده داماد عماد مغنیه و فرمانده عملیات خارجی حزب‌الله است. او در سال 1983 به‌خاطر شرکت در عملیات تروریستی در کویت بازداشت شده و در جریان اشغال کویت توسط عراق از زندان گریخته و به ایران رفته و بعد توسط سپاه پاسداران مجدداً به لبنان فرستاده شده است. وی پس از ترور عماد مغنیه در دمشق در سال 2008 جایگزین وی گردیده است.
سلیم عیاش نیز یکی از مسئولان نظامی حزب‌الله است. وی فرمانده هسته‌ای بوده که این ترور را انجام داده و شخصا نیز در آن شرکت داشته است.
حسین عنیسی و همکارش اسد صبرا دو فرد امنیتی وابسته به حزب‌الله هستند که یک ویدئو را با شرکت شخصی به اسم ابو عدس درست کرده و توزیع کرده‌اند و به دروغ وی را به‌عنوان عامل این ترور معرفی کرده‌اند. هدف از این کار بدر بردن مسئؤلین واقعی جنایت بوده است.
برای این چهار متهم از یک طرف حکم جلب بین‌المللی صادر شده و از طرف دیگر دادگاه برای هر کدام دو وکیل تسخیری تعیین کرده است.
نفر پنجم نیز در آماده‌سازیهای عملیات ترور و هماهنگیهای آن شرکت داشته و در عرصه عملیات هم حضور داشته است.
گسترش دایره اتهام
دادستان دادگاه آلکساندر ملین که روز اول دادگاه کیفرخواست را قرائت کرده گفته است متهمینی که توطئه ترور حریری را به اجرا درآوردند افراد یک گروه بزرگتر بودند. این نشان می‌دهد که تحقیقات در ادامه خود می‌تواند اسامی دیگر و متهمین دیگری را در برگیرد.
تعداد شهود و ابعاد تحقیقات
دادستان گفته است که از دادگاه خواهد خواست که «صدها» شاهد را استماع کند. گفته شده است تعداد شهودی که دادستانی می‌خواهد آنها را برای شهادت دعوت کند 557نفر هستند. پروفسور کسس در اولین گزارش خود به دبیرکل و شورای امنیت اعلام کرده بود که دادگاه در سال اول کار خود برای تکمیل پرونده 53 مأموریت اجرا کرده، 60 درخواست به 24 کشور برای همکاری داده و با 280 شاهد صحبت کرده و تنها در خاک لبنان 62 مأموریت اجرا کرده است.
نقش رژیم آخوندی در این جنایت
خامنه‌ای در ملاقاتی که روز 29آذر 1389 با امیر قطر داشت به این موضوع پرداخت. در خبری که در سایت رسمی خامنه‌ای در رابطه با این ملاقات درج شده چنین آمده است: «... خامنه‌ای با اشاره به سخنان امیر قطر در خصوص اوضاع حساس لبنان و احتمال صدور رأی دادگاه ترور رفیق حریری، خاطرنشان کردند: این دادگاه، دادگاهی فرمایشی است که هر حکمی بدهد، مردود است و امیدواریم طرفهای تأثیرگذار و دخیل در لبنان، بر اساس عقل و حکمت عمل کنند تا این موضوع به یک مشکل تبدیل نشود.»..
روشن است که خامنه‌ای خود را صاحب عله این دادگاه و روند آن می‌داند وگرنه این موضعگیری و صدور فتوا علیه یک دادگاه بین‌المللی که در بالاترین ارگان جهانی تصویب شده هیچ موجبی نمی‌تواند داشته باشد.
تردیدی نباید کرد که خامنه‌ای از همان زمان روند کار دادگاه را می‌دانسته و تبدیل شدن آن به «مشکل» به‌شدت هراس داشته است.
روزنامه فیگارو در مقاله‌ای به تاریخ 3دسامبر 2010، یعنی کمتر از بیست روز بعد از ملاقات خامنه‌ای و امیر قطر، پیرامون تحقیقات قضایی در رابطه با ترور رفیق حریری چنین نوشت: «گمان قوی وجود دارد که قتل رفیق حریری با حمایت یک دولت خارجی آماده‌سازی شده باشد. سوریه یا ایران؟ واقعیت این است که حزب‌الله لبنان آلت دست ایران است... یکی از تحقیقگران می‌گوید: کسانی که این سوءقصد را سفارش داده‌اند برای کشتن رفیق حریری همه دوستانشان در لبنان را بکار گرفته‌اند: «گارد ریاست‌جمهوری برای پاک کردن رد پاها در صحنه سوء قصد، سرویسهای اطلاعات نظامی در لبنان برای انجام استراق سمع، یک گروه در داخل حزب‌الله برای اجرای عملیات». هر کدام از افراد مزبور بخشی از کار را انجام داده است، بدون آن که از قبل بداند هدف این سوءقصد چه کسی خواهد بود. این قتل به‌صورت بسیار عالی طراحی شده بوده است. سفیر سابق ایران در بیروت گفته است: «حتی اگر عامل این عملیات انتحاری زنده می‌ماند و مورد بازجویی قرار می‌گرفت، او قادر نبود بگوید چه کسی او را مأمور کرده که برود خودش را در کنار اتومبیل رفیق حریری منفجر بکند»
از طرف دیگر برای همگان روشن است که حزب‌الله لبنان در واقع شعبه سپاه پاسداران در آن کشور است که تحت فرمان مشخص و مستقیم خامنه‌ای و قاسم سلیمانی عمل می‌کند. حسن نصرالله بارها اعلام کرده است که مجری فرامین ولی‌فقیه است. او حتی تا آنجا پیش رفته که می‌گوید لبنان یک امارت از کشور بزرگ اسلامی است که مرکز آن در تهران قرار دارد. به همین خاطر است که هرگاه به تهران می‌آید بوسیدن دست ولی‌نعمت خود خامنه‌ای را از دست نمی‌دهد تا بر این حقیقت به‌صورت سمبلیک در برابر دوربینها هم تأکید کند.
جالب است که هم زمان با شروع کار دادگاه ویژه لبنان مجله آلمانی اشپیگل در سایت خود اعلام کرد که دوتن از متهمین اصلی پرونده هم‌اکنون در تهران به‌سر می‌برند و گویا دو تن دیگر از آنها هم تصفیه شده‌اند.
خبرگزاری فارس در17ژانویه 2014 اظهار نظر علی لاریجانی رئیس مجلس ملاها در مورد حزب‌الله را این‌طور نقل کرد: «جمهوری اسلامی ایران جان خود را برای حزب‌الله می‌دهد، ... قطعاً اگر به حزب‌الله تعدی شود، ایران پشتیبان حزب‌الله خواهد بود»..
بنابراین هر چند بایستی منتظر ماند تا دادگاه کارش را انجام بدهد، اما به‌لحاظ منطق سیاسی تردید نیست که حزب‌الله همه کارهای خود را تحت فرماندهی ولی‌فقیه و ارگان اجرایی آن نیروی قدس سپاه پاسداران انجام می‌دهد. بنابراین جنایتی در ابعاد ترور نخست‌وزیر لبنان که آثارش بسیار فراتر از لبنان می‌رود نمی‌تواند بدون تصویب مشخص خامنه‌ای و دستگاه ولایت‌فقیه عملی شود.
امید این است که دادگاه ویژه لبنان بتواند خارج از جذب و دفعهای سیاسی عمل کند و به این ارگان قضایی بین‌المللی اجازه داده شود تا در کمال سلامت و بیطرفی زنجیر فرماندهی این جنایت را به‌طور کامل معرفی و محکوم کند.
پاروقی --------------------
[1]- کار دادگاه در مارس 2012 برای سه سال دیگر تمدید گردید.
[2] - خبرگزاری فارس در تاریخ 12تیرماه 1390 یک مقاله طولانی در رابطه شرکت پروفسور کسس در کنفرانس مقاومت ایران در بروکسل در کنار خانم مریم رجوی همراه با عکس درج کرد. خبرگزاری سپاه پاسداران نوشت: «آنتونیو کسس رئیس دادگاه حریری و مشاور حقوقی کمیته حذف مجاهدین از لیست تروریستهای اتحادیه اروپاست».
این دادگاه و کاری که به آن مشغول است به‌لحاظ قضایی تأثیر جدی بر رویه قضایی بین‌المللی و به‌لحاظ سیاسی تأثیر زیادی بر تحولات لبنان و کشورهای منطقه و به‌طور خاص رژیم آخوندی خواهد داشت.
شرح واقعه
ساعت حدود یک بعدازظهر روز 14فوریه 2005 ماشین حامل نخست‌وزیر سابق لبنان رفیق حریری و کاروان همراه او در مرکز بیروت هدف یک ماشین بمب‌گذاری شده، ظاهراً انتحاری، قرار گرفت. انفجار بیش از دو تن مواد منفجره شدید الانفجار به کشته شدن رفیق حریری و21تن دیگر انجامید که تعدادی از آنها مقامات لبنان و همراهان وی بودند. در جریان این عمل تروریستی 226نفر نیز مجروح شدند.
دو ماه بعد سازمان ملل‌متحد یک هیأت تحقیق را برای بررسی این جنایت مأمور نمود. این هیأت در بررسیهای اولیه انگشت اتهام را به سوی دستگاههای امنیتی سوری و لبنانی گرفت. پس از آن تظاهرات بزرگ مردمی در لبنان علیه حضور نیروهای نظامی سوریه در آن کشور شکل گرفت، و این فشارها و فشارهای بین‌المللی موجب شد که نیروهای سوریه پس از 30سال خاک لبنان را ترک کنند.
چهار افسر عالیرتبه لبنانی نیز در رابطه با این جنایت دستگیر شدند.
درخواست از سازمان ملل برای رسیدگی
در دسامبر سال 2005 دولت لبنان از سازمان ملل درخواست کرد یک دادگاه بین‌المللی برای رسیدگی به این جنایت تشکیل دهد. این کار به‌رغم مخالفت و خشم حزب‌الله و متحدان آن صورت گرفت. دولت لبنان با سازمان ملل برای تشکیل یک دادگاه ویژه برای رسیدگی به جنایات تروریستی این کشور به توافق رسید.
پس از آن شورای امنیت سازمان ملل در ماه می دو سال بعد (2007) به موجب قطعنامه الزام‌آور شماره 1757 بر اساس فصل هفتم منشور سازمان ملل تأسیس دادگاه ویژه بین‌المللی لبنان در همان سال را تصویب نمود. مدت توافق شده بین دولت لبنان و شورای امنیت برای کار این دادگاه سه سال بود. [1]
این دادگاه کار خود را در مارس 2009 در لاهه شروع کرد.
اولین اقدام عملی دادگاه دستور آزادی چهار افسر لبنانی بود که چهار سال در زندان به‌سر برده بودند.
سال بعد سعد حریری فرزند رفیق حریری اعلام کرد با متهم کردن سوریه به شرکت در قتل پدرش مرتکب اشتباه شده است.
ویژگیهای این دادگاه
این دادگاه به موجب یک قطعنامه خاص مصوب شورای امنیت سازمان ملل تشکیل شده است. موضوع کار این دادگاه رسیدگی به جنایت تروریستی فوریه 2005 و حملات تروریستی دیگر در کشور لبنان است که به‌نحوی با ترور یاد شده رابطه داشته باشد.
این دادگاه اولین دادگاه بین‌المللی است که به‌طور خاص در رابطه با تروریسم تشکیل شده است. این دادگاه ویژه قانون لبنان را اعمال می‌کند اما در آیین دادرسی معیارهای دادگاه جنایی بین‌المللی را ملاک کار خود قرار می‌دهد. برخلاف قوانین لبنان این دادگاه حکم اعدام صادر نمی‌کند و بالاترین مجازات محتمل حبس ابد خواهد بود.
اگر متهمین در برابر دادگاه حاضر نشوند این دادگاه متهمین را به‌صورت غیابی محاکمه می‌کند. عملاً هم با توجه به این‌که حزب‌الله از تحویل افرادش که متهمین این پرونده هستند خودداری ورزیده دادگاه رسیدگیهای خود را به‌صورت غیابی آغاز کرده است.
دادگاه ویژه لبنان حدود 400 کارمند دارد و بودجه سالانه آن طی سالهای گذشته بین 50 تا60 میلیون دلار بوده است. 51درصد این بودجه با کمک کشورهای مختلف و49 درصد آن توسط دولت لبنان تأمین می‌شود.
قضات این دادگاه ترکیبی از قضات لبنانی و قضات کشورهای دیگر هستند. اولین رئیس این دادگاه پروفسور آنتونیو کاسس یکی از برجسته‌ترین حقوقدانان بین‌المللی بود که نظامهای این دادگاه را شکل داد اما در سال 2011 فوت نمود [2] . ریاست دادگاه را در حال حاضر یک قاضی استرالیایی به اسم دیوید ری به‌عهده دارد.
اهمیت سیاسی این محاکمه
برای اهمیت این محاکمه کافی است اشاره شود شورای امنیت سازمان ملل، دبیرکل این سازمان جهانی و کشورهای مختلف از شروع کار این دادگاه به‌شدت استقبال کرده‌اند.
شورای امنیت ملل‌متحد شروع جلسات دادگاه ویژه لبنان بعد از نه سال از حمله کشنده به نخست‌وزیر سابق لبنان رفیق حریری را مورد استقبال قرارداد.
سخنگوی بان کی‌مون گفت: «دبیرکل بر اهمیت بیش از حد مبارزه با فرار از مجازات تأکید می‌کند تا ثبات و امنیت درازمدت لبنان تأمین شود»
سخنگوی کاخ سفید جی کارنی در اطلاعیه‌ای اعلام کرد «ایالات متحده آمریکا از آغاز به‌کار جلسات دادگاه ویژه لبنان برای محاکمه متهمین به ترور نخست‌وزیر سابق لبنان رفیق حریری استقبال می‌کند»
وزیر امور خاورمیانه و شمال آفریقا در وزارت‌خارجه انگلستان گفت: «از آغاز کار این محاکمه مهم استقبال می‌کنم و امیدوارم عدالت برای خانواده‌های رفیق حریری وقربانیان دیگر و همچنین مردم لبنان محقق شود».
در جلسه اول این دادگاه علاوه بر قربانیان جنایات تروریستی در لبنان، و به‌طور خاص، سعد حریری فرزند رفیق حریری، نمایندگان بسیاری از کشورها شرکت داشتند که نشان‌دهنده اهمیت این دادگاه از نظر بین‌المللی است. سفرای کشورهای انگلستان، فرانسه، ایتالیا، کانادا، آلمان، ایتالیا، عربستان، عراق، تونس، الجزایر، امارات متحده عربی، و کاردار سفارت لبنان، سفیر هلند در لبنان و همچنین مسئول اداره مبارزه با تروریسم وزارت‌خارجه آمریکا و دیپلوماتهای کشورهای اسپانیا، اردن، روسیه و ژاپن در این جلسه شرکت داشتند.
موضع حزب‌الله متهم این جنایت
حسن نصرالله دبیرکل حزب‌الله در ژوییه 2010 اعلام کرد متهم کردن اعضای حزب‌الله به این جنایت «ظالمانه» است. او اعلام کرد که در کار تأمین مالی دادگاه کارشکنی خواهد کرد.
اما در ژانویه سال بعد (2011) دادستان دادگاه ویژه لبنان متن کیفرخواست که علاوه بر ترور یاد شده سه پرونده دیگر را هم در برمی‌گرفت را با چهار دستور جلب به‌صورت محرمانه به دولت لبنان تحویل داد.
چند ماه بعد دادگاه اسامی چهار متهم را که همه افراد حزب‌الله بودند اعلام نمود.
اما حزب‌الله بارها اعلام کرده است که این دادگاه بین‌المللی را به‌رسمیت نمی‌شناسد. حسن نصرالله می‌گوید این دادگاه یک «دادگاه اسراییلی آمریکایی» است که هدفش نابودی حزب‌الله است. او دست داشتن نفرات حزب‌الله در ترور حریری را رد کرده و گفته است از تحویل متهمین به دادگاه بین‌المللی خودداری خواهد کرد.
نقش متهمین
چهار متهم عبارتند از مصطفی بدرالدین، سلیم عیاش، حسین عنیسی و اسد صبرا. نفر پنجمی که دادگاه در دومین روز کار خود تصمیم گرفت او را به لیست متهمین اضافه کند حسن حبیب مرعی است. اینها همه فراری هستند. گفته می‌شود شرکت کنندگان در این جنایت 23نفر هستند که اسامی تنها 5نفر آنها اعلام شده است.
مصطفی بدرالدین که از اسامی مستعار زیادی استفاده می‌کرده داماد عماد مغنیه و فرمانده عملیات خارجی حزب‌الله است. او در سال 1983 به‌خاطر شرکت در عملیات تروریستی در کویت بازداشت شده و در جریان اشغال کویت توسط عراق از زندان گریخته و به ایران رفته و بعد توسط سپاه پاسداران مجدداً به لبنان فرستاده شده است. وی پس از ترور عماد مغنیه در دمشق در سال 2008 جایگزین وی گردیده است.
سلیم عیاش نیز یکی از مسئولان نظامی حزب‌الله است. وی فرمانده هسته‌ای بوده که این ترور را انجام داده و شخصا نیز در آن شرکت داشته است.
حسین عنیسی و همکارش اسد صبرا دو فرد امنیتی وابسته به حزب‌الله هستند که یک ویدئو را با شرکت شخصی به اسم ابو عدس درست کرده و توزیع کرده‌اند و به دروغ وی را به‌عنوان عامل این ترور معرفی کرده‌اند. هدف از این کار بدر بردن مسئؤلین واقعی جنایت بوده است.
برای این چهار متهم از یک طرف حکم جلب بین‌المللی صادر شده و از طرف دیگر دادگاه برای هر کدام دو وکیل تسخیری تعیین کرده است.
نفر پنجم نیز در آماده‌سازیهای عملیات ترور و هماهنگیهای آن شرکت داشته و در عرصه عملیات هم حضور داشته است.
گسترش دایره اتهام
دادستان دادگاه آلکساندر ملین که روز اول دادگاه کیفرخواست را قرائت کرده گفته است متهمینی که توطئه ترور حریری را به اجرا درآوردند افراد یک گروه بزرگتر بودند. این نشان می‌دهد که تحقیقات در ادامه خود می‌تواند اسامی دیگر و متهمین دیگری را در برگیرد.
تعداد شهود و ابعاد تحقیقات
دادستان گفته است که از دادگاه خواهد خواست که «صدها» شاهد را استماع کند. گفته شده است تعداد شهودی که دادستانی می‌خواهد آنها را برای شهادت دعوت کند 557نفر هستند. پروفسور کسس در اولین گزارش خود به دبیرکل و شورای امنیت اعلام کرده بود که دادگاه در سال اول کار خود برای تکمیل پرونده 53 مأموریت اجرا کرده، 60 درخواست به 24 کشور برای همکاری داده و با 280 شاهد صحبت کرده و تنها در خاک لبنان 62 مأموریت اجرا کرده است.
نقش رژیم آخوندی در این جنایت
خامنه‌ای در ملاقاتی که روز 29آذر 1389 با امیر قطر داشت به این موضوع پرداخت. در خبری که در سایت رسمی خامنه‌ای در رابطه با این ملاقات درج شده چنین آمده است: «... خامنه‌ای با اشاره به سخنان امیر قطر در خصوص اوضاع حساس لبنان و احتمال صدور رأی دادگاه ترور رفیق حریری، خاطرنشان کردند: این دادگاه، دادگاهی فرمایشی است که هر حکمی بدهد، مردود است و امیدواریم طرفهای تأثیرگذار و دخیل در لبنان، بر اساس عقل و حکمت عمل کنند تا این موضوع به یک مشکل تبدیل نشود.»..
روشن است که خامنه‌ای خود را صاحب عله این دادگاه و روند آن می‌داند وگرنه این موضعگیری و صدور فتوا علیه یک دادگاه بین‌المللی که در بالاترین ارگان جهانی تصویب شده هیچ موجبی نمی‌تواند داشته باشد.
تردیدی نباید کرد که خامنه‌ای از همان زمان روند کار دادگاه را می‌دانسته و تبدیل شدن آن به «مشکل» به‌شدت هراس داشته است.
روزنامه فیگارو در مقاله‌ای به تاریخ 3دسامبر 2010، یعنی کمتر از بیست روز بعد از ملاقات خامنه‌ای و امیر قطر، پیرامون تحقیقات قضایی در رابطه با ترور رفیق حریری چنین نوشت: «گمان قوی وجود دارد که قتل رفیق حریری با حمایت یک دولت خارجی آماده‌سازی شده باشد. سوریه یا ایران؟ واقعیت این است که حزب‌الله لبنان آلت دست ایران است... یکی از تحقیقگران می‌گوید: کسانی که این سوءقصد را سفارش داده‌اند برای کشتن رفیق حریری همه دوستانشان در لبنان را بکار گرفته‌اند: «گارد ریاست‌جمهوری برای پاک کردن رد پاها در صحنه سوء قصد، سرویسهای اطلاعات نظامی در لبنان برای انجام استراق سمع، یک گروه در داخل حزب‌الله برای اجرای عملیات». هر کدام از افراد مزبور بخشی از کار را انجام داده است، بدون آن که از قبل بداند هدف این سوءقصد چه کسی خواهد بود. این قتل به‌صورت بسیار عالی طراحی شده بوده است. سفیر سابق ایران در بیروت گفته است: «حتی اگر عامل این عملیات انتحاری زنده می‌ماند و مورد بازجویی قرار می‌گرفت، او قادر نبود بگوید چه کسی او را مأمور کرده که برود خودش را در کنار اتومبیل رفیق حریری منفجر بکند»
از طرف دیگر برای همگان روشن است که حزب‌الله لبنان در واقع شعبه سپاه پاسداران در آن کشور است که تحت فرمان مشخص و مستقیم خامنه‌ای و قاسم سلیمانی عمل می‌کند. حسن نصرالله بارها اعلام کرده است که مجری فرامین ولی‌فقیه است. او حتی تا آنجا پیش رفته که می‌گوید لبنان یک امارت از کشور بزرگ اسلامی است که مرکز آن در تهران قرار دارد. به همین خاطر است که هرگاه به تهران می‌آید بوسیدن دست ولی‌نعمت خود خامنه‌ای را از دست نمی‌دهد تا بر این حقیقت به‌صورت سمبلیک در برابر دوربینها هم تأکید کند.
جالب است که هم زمان با شروع کار دادگاه ویژه لبنان مجله آلمانی اشپیگل در سایت خود اعلام کرد که دوتن از متهمین اصلی پرونده هم‌اکنون در تهران به‌سر می‌برند و گویا دو تن دیگر از آنها هم تصفیه شده‌اند.
خبرگزاری فارس در17ژانویه 2014 اظهار نظر علی لاریجانی رئیس مجلس ملاها در مورد حزب‌الله را این‌طور نقل کرد: «جمهوری اسلامی ایران جان خود را برای حزب‌الله می‌دهد، ... قطعاً اگر به حزب‌الله تعدی شود، ایران پشتیبان حزب‌الله خواهد بود»..
بنابراین هر چند بایستی منتظر ماند تا دادگاه کارش را انجام بدهد، اما به‌لحاظ منطق سیاسی تردید نیست که حزب‌الله همه کارهای خود را تحت فرماندهی ولی‌فقیه و ارگان اجرایی آن نیروی قدس سپاه پاسداران انجام می‌دهد. بنابراین جنایتی در ابعاد ترور نخست‌وزیر لبنان که آثارش بسیار فراتر از لبنان می‌رود نمی‌تواند بدون تصویب مشخص خامنه‌ای و دستگاه ولایت‌فقیه عملی شود.
امید این است که دادگاه ویژه لبنان بتواند خارج از جذب و دفعهای سیاسی عمل کند و به این ارگان قضایی بین‌المللی اجازه داده شود تا در کمال سلامت و بیطرفی زنجیر فرماندهی این جنایت را به‌طور کامل معرفی و محکوم کند.
پاروقی --------------------
[1]- کار دادگاه در مارس 2012 برای سه سال دیگر تمدید گردید.
[2] - خبرگزاری فارس در تاریخ 12تیرماه 1390 یک مقاله طولانی در رابطه شرکت پروفسور کسس در کنفرانس مقاومت ایران در بروکسل در کنار خانم مریم رجوی همراه با عکس درج کرد. خبرگزاری سپاه پاسداران نوشت: «آنتونیو کسس رئیس دادگاه حریری و مشاور حقوقی کمیته حذف مجاهدین از لیست تروریستهای اتحادیه اروپاست».
