دیلی اکسپرس انگلستان روز ۲۰ اردیبهشت ۱۴۰۴ در گزارشی به افشاگری تازه شورای ملی مقاومت ایران درباره پروژه پنهانی تسلیحات هستهیی رژیم آخوندی پرداخت. این روزنامه با استناد به اطلاعات ارائهشده از سوی مقاومت ایران، جزئیاتی از فعالیتهای مخفیانه سازمان سپند، تأسیسات ایوانکی، و تلاشهای رژیم برای تولید و توسعه سلاحهای اتمی را منتشر کرده که میتواند تأثیرات جدی بر روند مذاکرات بینالمللی داشته باشد.
در گزارش دیلی اکسپرس آمده است:
گزارشهای تازه نشان میدهد که رژیم ایران از سال ۲۰۰۹ بهطور قابل توجهی توسعه برنامه پنهانی تسلیحات هستهیی خود را افزایش داده است. اطلاعاتی که توسط شورای ملی مقاومت ایران (NCRI) افشا شده، حاکی از آن است که سازمان پژوهش و نوآوری دفاعی (سپند) وابسته به رژیم، در حال اجرای برنامهیی مخفیانه برای ارتقاء تواناییهای تسلیحات هستهیی و نصب کلاهکهای هستهیی بر موشکهای بالستیک با برد بیش از ۱۹۰۰مایل است.
این افشاگریها در آستانه دور چهارم مذاکرات هستهیی پیشنهادی میان ایران و ایالات متحده در مسقط، که برای هفته آینده برنامهریزی شده، منتشر شدهاند. تحلیلگران معتقدند این اطلاعات ممکن است مذاکرات را با چالش مواجه سازد.
در مرکز این فعالیتها، تأسیسات ایوانکی در استان سمنان قرار دارد؛ سایتی به وسعت ۲۵۰۰هکتار که بهظاهر توسط شرکت دیبا انرژی سینا برای تولید رنگ و مواد شیمیایی اداره میشود، اما در واقع برای ساخت قطعات تسلیحات هستهیی مورد استفاده قرار دارد.
ایوانکی که از حدود سال ۲۰۱۳ عملیاتی شده، یکی از چندین تأسیسات محرمانهای است که پس از افشای پروژه تسلیحات هستهیی طرح آماد و توقف آن در سال ۲۰۰۳، به فعالیت خود ادامه دادهاند. گزارشها حاکی است که دانشمندان ایرانی در این سایت، از تریتیوم – ایزوتوپ رادیواکتیو هیدروژن – برای افزایش قدرت انفجاری دستگاهها و ساخت احتمالی بمبهای هیدروژنی استفاده میکنند.
سپند همچنین متخصصان همجوشی هستهیی از سازمان انرژی اتمی ایران، از جمله دکتر ابراهیم حاجی ابراهیمی و هادی ذاکر خطیر را به کار گرفته است. در سال ۲۰۱۳، به دانشگاهها دستور داده شد که از انتشار یا میزبانی پژوهشهای مرتبط با تریتیوم یا همجوشی خودداری کنند.
تأسیسات ایوانکی تحت تدابیر شدید امنیتی قرار دارد. جادههای نظامی، ایستهای بازرسی و سامانههای نظارتی، دسترسی به آن را محدود کردهاند. همچنین نیروی هوافضای سپاه پاسداران، یک سامانه رادار دوربرد قدیر و پدافند موشکی را در مجاورت آن مستقر کرده است.
موقعیت این مرکز در ۵۵کیلومتری جنوب شرق تهران، اهمیت استراتژیک آن را برجسته میسازد. این سایت در سالهای ابتدایی تحت نظارت محسن فخریزاده، دانشمند ارشد هستهیی که در سال ۲۰۲۰ کشته شد، فعالیت میکرد.
این سایت متشکل از سه بخش اصلی، شامل آشیانههای بزرگ و تأسیسات زیرزمینی است و منطقه اطراف آن بهعنوان منطقه نظامی از دسترسی غیرنظامیان محروم است.
به گزارش منابع اطلاعاتی سازمان مجاهدین خلق ایران (PMOI/MEK)، سایت ایوانکی بخشی از یک برنامه گستردهتر سپند است که شامل چهار مرکز دیگر در استان سمنان میشود: سایت رادار گرمسار، سایت موشکی شاهرود و یک سایت توسعهیافته موشکی دیگر در سمنان.
این مجموعه مراکز، بخشی از تلاشهای رژیم برای توسعه سامانههای موشکی دوربرد با قابلیت حمل کلاهک هستهیی بهشمار میآیند.
علی خامنهای، در ابتدا پیشنهادات دولت ترامپ را رد کرد، اما فشار ناشی از تحریمهای آمریکا، فروپاشی سرمایهگذاری ۲۳میلیارد پوندی ایران در سوریه و افزایش ناآرامیهای داخلی، موجب تجدیدنظر شده است.
ایران اکنون با بازگشت تحریمها که قرار است در اکتبر اجرایی شود، مواجه است. ایالات متحده در سال ۲۰۱۸ از توافق هستهیی ۲۰۱۵ خارج شد، در حالی که بریتانیا، آلمان و فرانسه همچنان به آن پایبند هستند.
مگان ساتکلیف، تحلیلگر گروه ریسک استراتژیک سیبی لاین، گفت: «هدف فعلی رژیم ایران، بقاست»، و هشدار داد که این کشور با دوراهی سرنوشتسازی روبهروست: یا ادامه نقض توافقات بینالمللی با خطر تشدید بحران داخلی، یا پذیرش محدودیتهای موقت برای کاهش فشار اقتصادی.
در عینحال، رژیم ایران سایتهای سپند را از استیو ویتکاف، فرستاده ویژه آمریکا، پنهان کرده و بهجای آن، از شرکتهای صوری وابسته به گروه هلدینگ پیشتازان توسعه صنعتی آریا رازی (پتصار) استفاده کرده است؛ شرکتی که ادعا میکند در حوزه نفت و گاز فعال است. سرتیپ پاسدار ناصر ملکی، مؤسس این شرکت، بهدلیل فعالیتهای مرتبط با پروژههای هستهیی و موشکی تحت تحریم سازمان ملل قرار دارد.
دیبا انرژی سینا، شرکتی که اداره سایت ایوانکی را برعهده دارد، توسط محمود صنایعیزاده و جواد میرزایی، کارشناسان شیمی، هدایت میشود. آثار منتشر شده این افراد درباره جداسازیهای شیمیایی با فعالیتهای صورتگرفته در این سایت مطابقت دارد.
اگر این افشاگریها تأیید شود، بهعنوان نقض جدی تعهدات بینالمللی ایران محسوب شده و میتواند محاسبات استراتژیک در مورد اهداف هستهیی رژیم را تغییر دهد.
ساتکلیف افزود: «وقتی این اطلاعات را با آنچه رژیم تاکنون دنبال کرده مقایسه میکنیم، شواهد، معتبر به نظر میرسند».
او هشدار داد که شکاف در افشاگریها میتواند روند دیپلماسی را مختل کند. یکی از اعتراضات اصلی تیم دولت ترامپ در گذشته، عدم افشای کامل اطلاعات پیش از مذاکرات بود. در صورتی که سایت ایوانکی اعلام نشده باقی بماند، فشارها بر روند مذاکرات افزایش خواهد یافت.
علیرضا جعفرزاده، معاون نمایندگی شورای ملی مقاومت ایران در آمریکا، در اینباره گفت: «این افشاگری بار دیگر نشان میدهد که برنامه هستهیی رژیم، مستقیماً با هدف تولید تسلیحات دنبال میشود».
وی افزود: «در سی سال گذشته، هر مرحله از این برنامه توسط شورای ملی مقاومت و شبکه آن افشا شده و رژیم را وادار به اعتراف به حقایقی کرده که پیشتر انکار میکرد».
به گفته جعفرزاده، تسلیحات هستهیی یکی از ارکان اصلی راهبرد بقاء رژیم است و هیچ ارتباطی با نیازهای انرژی غیرنظامی ندارد. وی همچنین تأکید کرد که در سه دهه گذشته، رژیم دو تریلیون دلار برای این برنامه هزینه کرده، در حالی که سرمایهگذاری در بخش نفت و گاز بهشدت کاهش یافته و بخش عمدهیی از سوخت مصرفی کشور وارداتی است.
او در پایان افزود: «سیاست رژیم همواره کش دادن و به تأخیر انداختن مذاکرات بوده، در حالی که در پشت صحنه بهسرعت به سمت دستیابی به سلاح هستهیی حرکت کرده است. اکنون زمان شکستن این چرخه فرا رسیده است».