ظهر روز دوشنبه قیمت هر دلار آمریکا در بازار ارز تهران به بیش از ۱۳هزار تومان رسید که نشان‌دهنده سقوط ۳۳۰درصدی قیمت ریال در یک‌سال گذشته است.
قیمت هر دلار در شهریورماه سال۹۶حدود ۳۸۵۰تومان بود.
قیمت سکه نیز امروز دوشنبه۱۲شهریور ۹۷ در بازار با افزایشی قابل‌توجه روبه‌رو بوده و به قیمت چهار میلیون و ۶۰۰هزار تومان خرید و فروش شده است.
جهش نرخ دلار و سکه در ایران
قیمت دلار طی یک سال گذشته تا کنون به بیش از سه برابر خود رسیده. در سال ۹۶ هر دلار با نرخی در حدود ۳۸۵۰تومان مبادله می‌شد. در ابتدای سال جاری به ۵هزار تومان رسید. در فصل بهار تا ۷هزار و ۲۰۰تومان افزایش یافت. با تک نرخه کردن قیمت دلار از سوی معاون آخوند روحانی، قیمت دلار سد شکست و از ۸ و ۹هزار تومان به ۱۰ و سپس به ۱۱هزار تومان رسید و از آن هم صعود کرد.
این افزایش سه برابری محصول چیست؟ و ناشی از کدام بحران است که پایانی برای آن متصور نیست.
از سوی دیگر قیمت سکه که سال پیش در همین زمان در حدود ۱میلیون و ۳۰۰هزار تومان بود از مرز ۴میلیون تومان نیز عبور کرد و به ۴میلیون و ۴۰۰هزار تومان رسید؛ یعنی رشدی برابر با ۲۰۷درصد!
رسانه‌های حکومتی با آب و تاب این عبور افسارگسیخته و بی‌دنده و ترمز قیمت ارز و سکه را اعلام می‌کنند اما هیچ‌کدام از آنها روی علت اصلی انگشت نمی‌گذارد.
عملکرد مخرب بازار ثانویه ارز
بازار ثانویه ارز که بسیاری از کارشناسان رژیم آن را عامل مهم در ایجاد موج جدید تورم دانسته‌اند بازاری است که بانک مرکزی رژیم در ۱۹تیرماه آن را ایجاد کرد. وقتی تلاش رژیم برای مهار قیمت دلار برابر با ۴۲۰۰تومان به نتیجه نرسید بانک مرکزی رژیم اعلام کرد صادر کنندکان مواد پتروشیمی، مواد معدنی و فولاد که ۸۰درصد عرضه کنندگان ارز در بازار ثانویه را تشکیل می‌دهند ارز خود را در این بازار با همان قیمت دولتی یعنی ۴۲۰۰تومان می‌توانند به فروش برسانند. سایر شرکت کنندگان در این بازار که ۲۰درصد عرضه کنندگان را شامل می‌شود و عمدتاً صادرکنندگان صادرات غیرنفتی هستند می‌توانند دلارهای خود را در این بازار بر اساس قیمتی که مکانیزم عرضه و تقاضا آن را مشخص می‌کند ارائه کنند. (اقتصاد نیوز – ۱۷تیر۱۳۹۷) نحوه عرضه و تقاضای ارز در این بازار نیز از طریق یک سامانه بانک مرکزی رژیم به نام «نیما» صورت می‌گیرد.
روز سه‌شنبه ۱۹تیر این بازار کار خود را با دلار ۷۵۳۲تومانی آغاز کرد. تنها دو روز بعد قیمت دلار در این بازار به ۸۲۴۰تومان رسید. در عرض سه هفته قیمت ارز در این بازار تقریباً با قیمت ارز در بازار آزاد که رژیم آن را بازار غیرقانونی می‌خواند برابری کرد. در روز ۸مرداد قیمت ارز در بازار آزاد ۱۱هزار تومان بود و در بازار ثانویه ۱۰هزار و ۲۵۰تومان و رسانه‌های حکومتی خبر دادند که عرضه و تقاضای ارز در این بازار
وقتی مدیرکل بانک مرکزی رژیم عوض شد؛ همتی رئیس جدید بانک مرکزی بسته جدید ارزی خود را روز ۱۸مرداد ارائه داد و در آن از جمله مشخص کرد تمام ارز موجود در بازار ثانونه بر اساس مکانیزم عرضه و تقاضا قیمت‌گذاری شود. یعنی پتروشیمی‌ها هم دیگر مجبور به ارائه ارز خود به این بازار به قیمت دولتی ۴۲۰۰تومان نیستند. به این ترتیب ۳نوع بازار برای ارز به‌رسمیت شناخته شده است: اول بازار رسمی که حول ارز دولتی شکل می‌گیرد و اختصاص به ارز برای واردات ۲۰قلم کالای اساسی دارد که ارز آن را بانک مرکزی تأمین می‌کند. دوم بازار ثانویه با نرخ توافقی که حول ارز حاصل از فروش فراورده‌های پتروشیمی، مواد معدنی و صادرات غیرنفتی شکل می‌گیرد و سوم بازار آزاد یا بازارسیاه که غیرقانونی است که به‌گفته رسانه‌های رژیم یا برای قاچاق یا برای خروج سرمایه به آن مراجعه می‌کنند و نرخ دلار در این بازار بالاتر از نرخ بازار ثانویه خواهد بود.
بر این اساس در سالی که خامنه‌ای اسم آن را سال حمایت از کالای ایرانی گذاشته بود، کارخانه‌های تولید کالاها در ایران باید مواد مورد نیاز خود را طریق بازار ثانویه ارز تأمین کنند که این امر باعث گران شدن بیشتر کالاهای ساخت ایران خواهد شد.
روزنامه حکومتی جهان صنعت ۱۸مرداد تحت عنوان: «تعادل به بازار بازنمی‌گردد» به‌نقل از مجیدرضا حریری، نایب‌رئیس اتاق بازرگانی ایران و چین، نوشت: تعادل بازار ارز با اهرم بسته ارزی امید واهی بیش نیست چرا که ۸۰درصد بازار ثانویه در انحصار تنها چند کمپانی است و در مقابل ۲۰درصد آن را چند ده‌هزار صادر کننده خرد تشکیل می‌دهد».
همین فرد بسته ارزی جدید را «ادامه توزیع رانت از طریق سیاستهای ارزی اشتباه» توصیف کرده است.
یکی از آثار تورم زای سیاست جدید ارزی ر رژیم آن است که دونرخی بودن ارز و ارائه ارز ۴۲۰۰تومان در حالی که قیمت ارز در بازار بالای ۱۰هزار تومان است، بستر آماده و مناسبی برای فساد و رانت‌خواری است کما این‌که در دوره قبل(یعنی از اردیبهشت‌ماه به این سو) که بانک مرکزی دلار ۴۲۰۰تومانی عرضه کرد آن پول‌ها معلوم نشد که چه شد و کجا رفت؟
یکی از اقتصاددانهای حکومتی در مورد عملکرد باراز ثانویه ارز گفت این بازار اسم «بازار» را به لجن کشیده است.
بیشتر بخوانید
