ابراهیم متّقی استاد و تحلیلگر سیاست خارجی و روابط بین‌الملل رژیم معتقد است که رویکرد کنونی وزارت امور خارجه مبتنی بر درک صحیح از ماهیت روابط بین‌الملل و دنیای پیرامون نیست، از این رو موجبات شکست دیپلماتیک را در مهم‌ترین رسالتی که دولتهای یازدهم و دوازدهم برای خود تعریف کردند، یعنی توافق هسته‌یی و رفع تحریم‌ها فراهم آورده است.
وی در مورد مدیریت محمدجواد ظریف، از این هم فراتر می‌رود و تصریح می‌کند، که ثمره رویکرد دستگاه دیپلماسی در این پنج سال، انفعال ایران و مسدود شدن راه پس و پیش در قبال مذاکرات هسته‌یی است.
متقی گفت: عده‌یی تصور دارند منافع ملّی بر اساس کارهای «آنها» تعریف می‌شود؛ منافع ملی آن نیست که شما رفتاری انجام دهید و بگویید این کار را بر اساس منافع ملی انجام دادم. خیر، بلکه منافع ملی آن است که شما مشخص کنید که منافع کلان منطقه‌یی و موضوعی کشور چیست؟ و چه ابزارهایی برای تحقق چنین ابزارهایی بهره می‌گیرید؟
این کارشناس حکومتی افزود: رویکرد دستگاه دیپلماسی ما کسری بودجه اساسی برای کشور به بار می‌آورد.
نگاه ما این است که راهبرد اروپا نگاه همکاری جویانه با ایران و نقطه مقابل آمریکاست، وقتی نگاه دستگاه دیپلماسی این است، طبیعی است که شما روندی را پیگیری می‌کنید به نام SPV که نتیجه آن شش ماه معطلی است؛ نتیجه این شش ماه تعطیلی چه خواهد شد؟ کسری بودجه بسیار اساسی برای آینده کشور.
متقی اضافه کرد: اروپا به وضعیت انفعالی سیاست خارجی ما آگاه است و اتفاقاً اروپا چون می‌داند که سیاست خارجی ما در وضعیت انفعالی قرار دارد الگوی رفتاری‌اش به‌صورت تدریجی ماهیت تهاجمی بیشتری یافته است.
وی درباره مواضع وزارت‌خارجه رژیم در قبال کنفرانس ورشو گفت: وزارت‌خارجه در قبال نشست ورشو حکایت از عقب‌افتادگی دیپلماتیک داشت؛ مواضع کشور باید تابعی از تحلیل نسبت به شرایط محیطی باشد. اگر محیط و منافع را خوب درک کردید آن زمان مواضع‌تان ماهیت کارساز و عملی پیدا خواهد کرد.
متقی درباره موضع وزارت‌خارجه در خصوص لهستان و این‌که انتقاد از قدرناشناسی امروز دولت لهستان کرد را اینچنین بیان کرد: این نوع اتخاذ موضع، یکی از نشانه‌های عقب‌افتادگی رفتار دیپلماتیک است.
کسی که عهده‌دار امور سیاست خارجی کشور می‌شود باید بداند که وضعیت عمومی جهان و منطقه چگونه است. چه بازیگرانی چه نقشی را می‌آفرینند و چه ابزار قدرتی در اختیار دارند؟ کشور متبوع چه ابزارهای قدرتی دارد؟
وی درباره توئیت ظریف در پاسخ به توئیت رئیس‌جمهور آمریکا گفت: شما ببینید وزیر خارجه ما حتی به زبان فارسی هم توئیت نمی‌زند، به زبان انگلیسی توئیت می‌زند. یعنی این یک ذهنیت بسیار معیوبی است درباره امنیت ملی که شما همه چیز را در فضای جهان غرب ببینید و همه چیز را تابع الگوی رفتاری آنها ببینید.
برجام راهی جز انفعال برای ما نگذاشته است.
شما به من بگویید از زمانی که آمریکا از برجام خارج شده، مواضع رسمی وزارت‌خارجه و دولت در ارتباط با برجام دقیقاً چه بوده است؟
اگر هر کسی دیگر هم به جای آقای روحانی رئیس‌جمهور یا به جای آقای ظریف وزیر امور خارجه بود با این برجام و این نتایجی که داشته است به‌گونه‌یی اجتناب‌ناپذیر، دیگر چاره‌ای به جز وضعیت اسف‌بار امروزی نداشتیم.
متقی درباره این‌که یک عده معتقدند که آمریکا در موضوع برجام از رژیم رودست خورد می‌گوید: من فکر می‌کنم این از آن طنزهای تراژیک و دیپلماتیک است. مثل این‌که بگوییم آمریکا که از برجام خارج می‌شود به تعهداتش دیگر نمی‌خواهد عمل کند ولی شما که نمی‌توانید به تعهدات‌تان عمل نکنید. چرا؟ چون پشتوانه تعهدات خود را کاملا در روند مذاکرات هسته‌یی از بین برده‌اید.
وی در توضیح پشتوانه می‌گوید: مثل ذخایر اورانیوم، مثل P۲، مثل فردو، رآکتور آب سنگین، فضای تحقیقاتی برای دانشمندان و پروژه‌های هسته‌یی، که در پیوستن ما به پروتکل الحاقی و پروتکل پلاسی که امروز در حال اجراست تمام اطلاعات راهبردی ما در اختیار آژانس است.
متقی همچنین درباره این گفته صالحی رئیس سازمان انرژی رژیم که گفته بود ما می‌توانیم ظرف سه الی چهار روز غنی‌سازی ۲۰درصدی اورانیوم را از سر بگیریم افزود: بله ظرف سه الی چهار روز می‌توانند غنی‌سازی را از سر بگیرند، اما چند گرَم؟
شما اگر بخواهید ۲۰هزار سانتریفوژ را «اَسمبل» کنید دست کم چهار ماه طول می‌کشد. اسمبل کردن یک آبشار به‌مثابه آن است به واسطه برجام، شش قطعنامه قبلی شورای امنیت علیه ایران مانند ماشه به روی کشور چکانده شود، بنابراین ما در وضعی قرار داریم که نه راه خروج داریم و نه حق آن را داریم که وقتی اروپا و آمریکا به تعهدات خود عمل نمی‌کنند، ما زیر تعهدات‌مان بزنیم.
وی در زمینه اینس‌تکس و این‌که وزارت‌خارجه چه رویکردی دارد گفت: الگوی کنش دیپلماتیک وزارت امور خارجه ما نشانه‌های سندرُم قورباغه را از خود نشان می‌دهد.
اگر قورباغه داخل یک آب داغ بپرد می‌تواند با توجه به قابلیت‌هایش از آن جهش کند و خارج شود ولی اگر داخل آب سرد یا ولرم بپرد و آب به تدریج حرارت یابد انرژی ماهیچه‌هایش به تدریج گرفته می‌شود و وقتی دیگر داغ شد، دیگر نمی‌تواند جهش کند.
جناحی شدن سیاست خارجی بلای بزرگی است.
سندرم قورباغه را در دستگاه دیپلماسی ما باید جدی گرفت و بخشی از واقعیت است که وزارت امور خارجه ما امروز به آن دچار است. یعنی در فضاهایی قرار می‌گیرد که نمی‌تواند از آن بن‌بستی که خودش برای خودش ساخته خارج شود که این، یک علت اساسی دارد و آن سیاست سازش یا Appeasement است.
متقی می‌افزاید: دیپلماسی لبخند دستاوردی برای کشور نداشت،این واقعیت را باید من و شما بپذیریم که هزینه‌های سیاست سازش بسیار پرمخاطره‌تر و بسیار گسترده‌تر از سیاست مقاومت و مقابله است.
