عملیات ناتو در لیبی ادامه دارد، در افغانستان و برخی دیگر از مناطق جهان نیز این سازمان درگیر است. راستی ناتو چه سازمانی است و ترکیب و ساختار آن چگونه است و چگونه شکل گرفته است؟
سازمان پیمان آتلانتیک شمالی (ناتو)، اتحادی متشکل از ۲۶ کشور از آمریکای شمالی و اروپا است. این سازمان با امضای پیمانی در ۴آوریل ۱۹۴۹ بین ۱۰ کشور اروپایی، کانادا و ایالات متحده آمریکا در واشنگتن، تشکیل شد. مقر ناتو شهر بروکسل، پایتخت بلژیک است. بر اساس ماده ۵ این پیمان، کشورهای عضو ناتو موافقت کرده‌اند که حمله علیه یکی از اعضا را حمله علیه تمامی اعضا در نظر گرفته و به کمک کشور یا کشورهایی که مورد هجوم قرار گرفته‌اند، بشتابند.
اولین کشورهای امضا کننده پیمان آتلانتیک شمالی، که اعضای مؤسس سازمان ناتو نیز به‌شمار می‌روند، کانادا و آمریکا از منطقه آمریکای شمالی و کشورهای انگلیس، پرتغال، نروژ، ایتالیا، ایسلند، فرانسه، دانمارک و کشورهای بنه لوکس (شامل بلژیک، هلند و لوکزامبورگ) از قاره اروپا بودند. پس از آن در سال ۱۹۵۲ اتحاد ناتو برای اولین بار گسترش یافت و کشورهای ترکیه و یونان را نیز در خود جای داد. سپس با عضویت آلمان غربی در ۱۹۵۵ و اسپانیا در سال ۱۹۸۲ شمار اعضای ناتو، به ۱۶ کشور رسید. پس از فروپاشی شوروی و انحلال پیمان ورشو در سال ۱۹۹۱، ناتو پیشنهاد خود برای به عضویت پذیرفتن کشورهای عضو پیمان ورشو را مطرح کرد. بنابراین در سال ۱۹۹۷ در نشست مادرید، سه کشور جمهوری چک، مجارستان و لهستان جهت عضویت در ناتو دعوت شدند و در سال ۱۹۹۹ به عضویت این سازمان درآمدند.
در نشست سران ناتو در سال ۲۰۰۲ که در پراگ برگزار شد، آخرین موج گسترش ناتو شکل گرفت و ۷ کشور از حوزه بالتیک و اروپای شرقی کشورهای استونی، لتونی، اسلوونی، بلغارستان، رومانی، اسلواکی برای آغاز مذاکرات مربوط به عضویت دعوت شدند. در حال حاضر نیز کشورهای آلبانی، کرواسی و مقدونیه خواهان عضویت در ناتو هستند.
گرجستان و اوکراین نیز خواهان عضویت هستند. مسأله‌ای که باعث بروز اختلافات شدیدی بین ناتو خصوصا ایالات متحده آمریکا و روسیه شده است. طبق ماده ۱۰ پیمان آتلانتیک شمالی، درهای ناتو برای کشورهای اروپایی که خواهان عضویت در این سازمان بوده و آمادگی پذیرفتن تعهدات و الزامات ناشی از عضویت را دارند، باز خواهد بود.
سازمان پیمان آتلانتیک شمالی (ناتو)، اتحادی متشکل از ۲۶ کشور از آمریکای شمالی و اروپا است. این سازمان با امضای پیمانی در ۴آوریل ۱۹۴۹ بین ۱۰ کشور اروپایی، کانادا و ایالات متحده آمریکا در واشنگتن، تشکیل شد. مقر ناتو شهر بروکسل، پایتخت بلژیک است. بر اساس ماده ۵ این پیمان، کشورهای عضو ناتو موافقت کرده‌اند که حمله علیه یکی از اعضا را حمله علیه تمامی اعضا در نظر گرفته و به کمک کشور یا کشورهایی که مورد هجوم قرار گرفته‌اند، بشتابند.
اولین کشورهای امضا کننده پیمان آتلانتیک شمالی، که اعضای مؤسس سازمان ناتو نیز به‌شمار می‌روند، کانادا و آمریکا از منطقه آمریکای شمالی و کشورهای انگلیس، پرتغال، نروژ، ایتالیا، ایسلند، فرانسه، دانمارک و کشورهای بنه لوکس (شامل بلژیک، هلند و لوکزامبورگ) از قاره اروپا بودند. پس از آن در سال ۱۹۵۲ اتحاد ناتو برای اولین بار گسترش یافت و کشورهای ترکیه و یونان را نیز در خود جای داد. سپس با عضویت آلمان غربی در ۱۹۵۵ و اسپانیا در سال ۱۹۸۲ شمار اعضای ناتو، به ۱۶ کشور رسید. پس از فروپاشی شوروی و انحلال پیمان ورشو در سال ۱۹۹۱، ناتو پیشنهاد خود برای به عضویت پذیرفتن کشورهای عضو پیمان ورشو را مطرح کرد. بنابراین در سال ۱۹۹۷ در نشست مادرید، سه کشور جمهوری چک، مجارستان و لهستان جهت عضویت در ناتو دعوت شدند و در سال ۱۹۹۹ به عضویت این سازمان درآمدند.
در نشست سران ناتو در سال ۲۰۰۲ که در پراگ برگزار شد، آخرین موج گسترش ناتو شکل گرفت و ۷ کشور از حوزه بالتیک و اروپای شرقی کشورهای استونی، لتونی، اسلوونی، بلغارستان، رومانی، اسلواکی برای آغاز مذاکرات مربوط به عضویت دعوت شدند. در حال حاضر نیز کشورهای آلبانی، کرواسی و مقدونیه خواهان عضویت در ناتو هستند.
گرجستان و اوکراین نیز خواهان عضویت هستند. مسأله‌ای که باعث بروز اختلافات شدیدی بین ناتو خصوصا ایالات متحده آمریکا و روسیه شده است. طبق ماده ۱۰ پیمان آتلانتیک شمالی، درهای ناتو برای کشورهای اروپایی که خواهان عضویت در این سازمان بوده و آمادگی پذیرفتن تعهدات و الزامات ناشی از عضویت را دارند، باز خواهد بود.
