"نیکوس کوتزیاس" و "نیکولا دیمیتروف"، وزرای امور خارجه یونان و مقدونیه، روز یکشنبه ٢٧خرداد برابر با ۱٧ژوئن، توافق تاریخی تغییر نام کشور "جمهوری سابق یوگسلاو مقدونیه" به "جمهوری مقدونیه شمالی" را امضا کردند. به این ترتیب راه "اسکوپیه" برای عضویت در ناتو و اتحادیه اروپا همواره میشود.
مراسم امضای این توافق با حضور "الکسیس سیپراس" و "زوران زائف"، نخست وزیران یونان و مقدونیه و همچنین "فدریکا موگرینی"، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا در سواحل دریاچه مرزی پرسپا برگزار شد.
موگرینی در این مراسم گفت: «این یک روز تاریخی برای دو کشور، منطقه بالکان و اتحادیه اروپاست».
توافق تاریخی باید به همهپرسی گذاشته شود
یک روز پیش از امضای این توافق، مجلس یونان به آن رأی مثبت داده بود. اکنون نیز باید این توافق به تصویب پارلمان مقدونیه برسد و در یک همهپرسی وارد قانون اساسی این کشور شود. پیشبینی میشود روند اجرای تغییر نام کشور مقدونیه شش ماه طول بکشد. امضای توافق میان "آتن" و "اسکوپیه" به بیست و هفت سال تنش میان دو کشور پس از استقلال مقدونیه از یوگسلاوی سابق پایان میدهد. در این سالها، یونانیها معتقد بودند که نام کشور مقدونیه که همنام با یکی از استانهای شمالی یونان است، مقدمهای برای ادعای مالکیت مقدونیه بر این استان محسوب میشود. همین موضوع سبب مخالفت یونان با پیوستن مقدونیه به اتحادیه اروپا و ناتو بوده است.
یونانیها همچنان بر این موضع خود اصرار دارند. نخستوزیر یونان گفته که در صورت عدم موافقت پارلمان مقدونیه با تغییر نام این کشور به "جمهوری مقدونیه شمالی"، علاوه بر اینکه دعوتنامه ناتو برای عضویت مقدونیه در این سازمان لغو خواهد شد، مذاکرات برای پیوستن این کشور به اتحادیه اروپا نیز متوقف میشود.
توافق بر سر چه بوده است؟
طبق توافق، کشوری که در سازمان مللمتحد به نام جمهوری مقدونیه یوگسلاوی سابق شناخته میشود از این پس نامش "سورنا ماکدونیا" یا جمهوری مقدونیه شمالی خواهد بود.
زبان این کشور مقدونی و مردمانش مقدونیها (شهروندان جمهوری مقدونیه شمالی) خوانده خواهند شد.
دو طرف توافق کردهاند که از این نام هم در عرصه بینالمللی و هم در سطح روابط دوجانبه استفاده کنند. نزدیک به ۱۴۰کشوری که پیشتر نام جمهوری مقدونیه را بهرسمیت شناخته بودند، باید نام جدید این کشور را هم بهرسمیت بشناسند.
پیشتر نامهای دیگری مطرح شده بودند از جمله گورنا ماکدونیا (مقدونیه علیا)، نووا ماکدونیا (مقدونیه نو) و ایلیندن ماکدونیا.
علت اختلاف یونان و مقدونیه
نام مناطق شمالی یونان مقدونیه است که شامل شهر تسالونیکی، دومین شهر بزرگ این کشور است. مقدونیه با انتخاب این نام در سال ۱۹۹۱ خشم بسیاری از یونانیها را برانگیخت. بسیاری یونانیها بر این باور بودند که چنین کاری با هدف طرح ادعاهای ارضی صورت گرفته است.
زمامداران مقدونیه با نامیدن فرودگاه جدید اسکوپیه، پایتخت این کشور به نام اسکندر کبیر باعث تشدید سوءظنها شدند. آنها همچنین بزرگراه اصلی به مرز یونان را به این نام خواندند.
اسکندر مقدونی در قرن ۴پیش از میلاد بر یونان و سرزمینهای اطراف آن حکومت میکرد.
یونان میگوید مقدونیه بخشی از جدانشدنی از میراث یونانی است. ایگی، پایتخت باستانی نزدیک شهر ورجینا در شمال یونان است و پلا، زادگاه اسکندر مقدونی در شمال یونان واقع است.
طبق توافق دو کشور، مردم مقدونیه شمالی هیچ ارتباط و وابستگی به تمدن یونان باستان ندارند و زبان آنها بخشی از خانواده زبانهای اسلاوی است و ربطی به تمدن یونان ندارد.
وقتی در جنگهای بالکان در سالهای ۱۹۱۲ تا ۱۹۱۳ نیروهای عثمانی از مناطق وسیعی که مقدونیه خوانده میشد بیرون رانده شدند، این مناطق میان یونانیها و صربها تقسیم شدند و بخش کوچکی هم به بلغارستان رسید.
در جنگ جهانی دوم، مقدونیه یونان و یوگسلاوی به اشغال بلغارستان که متحد آلمان نازی و ایتالیا بود در آمد. کمونیستهای یوگسلاوی و بلغارستان در جنگ داخلی یونان نقش ایفا کردند.
وقتی یوگسلاوی تقسیم شد، یونان تنها با نام جمهوری مقدونیه یوگسلاوی سابق موافقت کرد اگر چه این کشور در بسیاری از مناطق دنیا با نام مقدونیه شناخته میشد.