روز جمعه ۲۴مرداد ۹۹ شورای امنیت ملل متحد با ۱۱رأی ممتنع، دو رأی موافق و دو رأی مخالف قطعنامهٔ پیشنهادی آمریکا برای تمدید تحریمهای تسلیحاتی رژیم ایران را رد کرد.
آمریکا پیش از این اعلام کرده بود که در صورت رد شدن قطعنامهٔ تمدید تحریمها، مکانیسم ماشه را بهکار خواهد انداخت که بر اساس آن همهٔ تحریمهای پیش از برجام مجدداً برقرار خواهد شد.
دونالد ترامپ رئیس جمهور آمریکا شنبه ۲۵مرداد در کنفرانس مطبوعاتی در ایالت نیوجرسی گفت: «ما میدانستیم نتیجه رأیگیری چه خواهد بود، اما ما وارد مکانیزم ماشه خواهیم شد و شما هفته آینده شاهد آن خواهید بود. بله، هفته آینده شما شاهد آن خواهید بود».
رسانههای رسمی رژیم از روز گذشته مشغول دود و دم و ادعای پیروزی هستند بهخاطر رد قطعنامه آمریکا در شورای امنیت سازمان ملل برای تحریم تسلیحاتی رژیم هستند. اما در روزنامههای هر دو باند حاکم تأکید شده بهرغم رأی ممتنع ۱۱کشور، اتحاد جهانی علیه نظام و چشمانداز چکاندن ماشه تحریمها در چشمانداز است.
وطن امروز از باند دلواپسان ضد برجامی نوشته است: «از هماینک تعداد زیادی از کارشناسان برجام مدعی شدهاند رأی نیاوردن قطعنامه در واقع به ضرر ایران بوده است، چرا که باعث فعال شدن مکانیسم ماشه توسط دولت ترامپ میشود».
سیاست روز هم از باند خامنهای نوشته است: «در آراء ممتنعی که به قطعنامه پیشنهادی آمریکا علیه ایران داده شد، باید دقت بیشتری صورت گیرد. مهمترین بخش آراء، سه کشور اروپایی است که رأی ممتنع به قطعنامه آمریکا دادهاند، اما در بیانیههایی که هر سه کشور صادر کردهاند، ایران را خطری برای صلح و ثبات منطقه معرفی کردند. چرایی رأی ممتنع این سه کشور قابل تأمل است، اروپا با رأی ممتنع خود قصد امتیاز گیری دارد، امتیازهایی که تا پیش از این در قالب سخنان، مواضع و بیانیههای این سه کشور اروپایی بیان شده است. . . شادمانی از این پیروزی، مسئولان بهویژه دستگاه دیپلماسی و مردم را از اصل ماجرا غافل نکند».
آرمان در مطلبی با عنوان «پیام۱۱رای ممتنع» به قلم احمد زیدآبادی نوشته است: «وزارتخارجه، رأی ممتنع اکثریت اعضای شورای امنیت به قطعنامه پیشنهادی آمریکا را به فعالیتهای دیپلماتیک خود نسبت داده است. اگر مقامهای ایرانی این رأی را بدین صورت تفسیر کنند، بهزودی سرخورده خواهند شد. رد قطعنامه پیشنهادی ایالات متحده در شورای امنیت بهمعنای حمایت آنها از لغو تحریم تسلیحاتی ایران در مهرماه سال جاری نیست.
به دیگر سخن، موضوع تمدید تحریم تسلیحاتی ایران همچنان روی میز جامعه جهانی است و بهخصوص کشورهای اروپایی و روسیه خواهان توافقی جمعی در این مورد با مشارکت همه طرفهای درگیر در این ماجرا هستند. اگر آمریکا با تعدیل خواستههای خود به لزوم توافقی در این زمینه تن دهد، احتمال تمدید تحریم تسلیحاتی ایران برای مدتی مشخص حتی در شورای امنیت هنوز وجود دارد.
عدم موفقیت آمریکا در تصویب قانونی بینالمللی برای تمدید تحریم تسلیحاتی ایران تا تاریخ مقرر، بهمعنای گشوده شدن بازارهای تسلیحاتی به روی ایران و تسهیل صادرات و واردات سلاح نخواهد بود. تا زمانی که سیاست خارجی جمهوری اسلامی، مورد نارضایتی بسیاری از کشورهای منطقه و جهان باشد، معامله تسلیحاتی با ایران همچنان بسیار حساسیتزا خواهد بود و کشورها به آسانی آن را نخواهند پذیرفت».
آرمان در مطلب دیگری با عنوان «فرصت امتیاز گیری است؛ آمریکا هم اروپا را از دست نمیدهد» بهنقل قاسم محبعلی مدیرکل پیشین وزارتخارجه رژیم نوشته است: «واضح بود که این قطعنامه رأی نمیآورد و شاید خود آمریکا نیز این را میدانست و هدفهای پنهان دیگری داشت.
اگر بحث برجام به شورای امنیت برود به قطعنامهیی جدید نیاز پیدا میکند و مسأله مکانیزم ماشه محفوظ است و آنجا آمریکا است که از حق وتو استفاده کرده و برجام را از بین میبرد.
وقتی آمریکا بخواهد خارج از قطعنامه ۲۲۳۱ و بیرون از برجام عمل کند چین و روسیه میتوانند از حق وتو استفاده کنند. ولی وقتی خارج از این قطعنامه عمل شود آنها هم کنار آمریکا قرار میگیرند.
پیشنهاد روسیه خطرناک است و تشکیل جلسه ۱+۵ میتواند شروعی بر مکانیزم ماشه باشد. روسها تلاش میکنند با کمک اروپا زمینهای برای مذاکره و تفاهمی بین ایران و آمریکا پدید آورند تا برجام بهطور کامل از بین نرود ولی خواستههای آمریکا به نوعی در این توافق در نظر گرفته شود. اما تشکیل این جلسه و عدم تفاهم بین ایران و آمریکا عملاً موضوع را به شورای امنیت باز میگرداند. اگر مسأله به هر شکلی به شورای امنیت بازگردانده شود، میتواند مسیر بازگشت تحریمهای بینالمللی را هموار کند.
اگر آقای ترامپ مجدداً انتخاب شود از موضعی بسیار قوی و شدیدتر وارد برخورد با ایران میشود و چون احتیاجی به رأی دور دوم ریاستجمهوری ندارد عملاً به سراغ از بین بردن برجام خواهد رفت».
آرمان در مطلبی دیگر با عنوان «اهمیت رایزنیهای ایران و اراده سیاسی طرفهای برجام» بهنقل از مرتضی مکی نوشته است:
«دولتهای اروپایی شاید در بسیاری از موارد با دونالد ترامپ درباره ایران همنظر باشند و در بحث توان موشکی، نفوذ منطقهیی و حمایتی که آنها از رژیم صهیونیستی میکنند، نگاه یکسانی داشته باشند ولی در اینکه چگونه باید با ایران رفتار شود، نظر بسیار متفاوتی دارند و قائل به این هستند که باید با گفتگو و مذاکره و نظارت بر برنامههای هستهیی ایران بتوانیم به نوعی ایران را در نظم منطقهیی خاورمیانه مدیریت کنیم. این نکته مهمی در رأیگیری روز جمعه شورای امنیت سازمان ملل بود اما حالا باید منتظر گامهای بعدی آمریکاییها باشیم که معتقدند همچنان بر اساس قطعنامه ۲۲۳۱ بخشی از کشورهای ناظر بر اجرای توافقنامه برجام هستند و میخواهند از این بند قطعنامه ۲۲۳۱ استفاده کرده و مکانیزم ماشه را فعال سازند. این موضوع بسیار حساسی است و باید دید سازمان بینالملل نسبت به تصویری که از قطعنامه ۲۲۳۱ دارند به چه گونه خواهد بود. چالش حقوقی و سیاسی بسیار سختی خواهد بود و ترامپ تلاش میکند که تمام توان خود را برای تحریم تسلیحاتی ایران انجام دهد».
آرمان در مطلبی دیگر با عنوان «گام های بعدی آمریکا را باید پیشبینی کنیم» نوشت:
«این پرسش پیش میآید که آمریکا برای چه با علم به این شکست ترجیح داد این قطعنامه را تا پایان ادامه دهد و به سازمان ملل فرستاده و آن را در معرض رأیگیری بگذارد؟
برای پاسخگویی به این سؤال اظهارنظرهای مقامات آمریکایی بعد از این قطعنامه شاید بهتر بیانگر این است که ایالاتمتحده درصدد انجام پلنهایی دیگری در این زمینه است و شاید قطعنامه تنها بهانه یا تسهیلکننده این پلنهای دیگر بود. مایک پمپئو وزیر امور خارجه آمریکا بعد از به سرانجام نرسیدن این قطعنامه گفته ایالاتمتحده هرگز دوستان ما در منطقه را که انتظار بیشتری از شورای امنیت داشتند، رها نخواهد کرد. وزیر امور خارجه آمریکا تأکید کرد، کشورش به کار خود ادامه خواهد داد تا اطمینان حاصل شود ایران، آزادی خرید و فروش تسلیحات را نداشته باشد. نماینده ایالاتمتحده در سازمان ملل هم در بیانیهیی اعلام کرد: شکست این قطعنامه بهطور بینقصی وضعیت از کار افتاده و منفعل شورای امنیت را در برابر خطرات رو به افزایش ترسیم کرده است.
آنچه در کلام مقامات آمریکایی بعد از این قطعنامه برمیآید اشاره آنها به تداوم تلاشها برای جلوگیری از اقدامات ایران و دستیابیاش به تسلیحات بیشتر است، موضوعی که خود بیانگر کوششی دوباره از سوی ایالاتمتحدهده در پسپرده است.
وعده آمریکا برای متوقف نشدن تمدید تحریمهای تسلیحاتی چگونه محقق میشود که تا این اندازه مقامات آمریکایی از بابت آن مطمئن هستند یا تلاشهایی که پمپئو بیان میکند آمریکا ادامه میدهد تا ایران به خواستهاش نرسد چیست؟
ایالاتمتحده خود میدانست که این قطعنامه تصویبشدنی نیست اما دلیل اصرارش برای این بود تا ابتدا برای اعمال فشارهای بیشتر به ایران یک مسیر حقوقی را طی کند، مسیر حقوقی که مطرح شدن همین قطعنامه بود. یعنی اگر مسیر حقوقی جواب نداد بهمثابه هشدار به جامعه بینالمللی است؛ به این معنا که آمریکا راهکارهای دیپلماتیکش را انجام داد اما جامعه جهانی به این راهکارها توجه نکرد در واقع آمریکا؛ توپ را در زمین سازمان ملل انداخت.
فریدون مجلسی دیپلمات سابق میگوید: اساساً در تصویب نشدن این قطعنامه باید به یک نکته دیگر دقت کنیم و آن اینکه هیچ کشوری بهجز چین و روسیه که منافعشان علیه آمریکاست، به نفع ایران رأی ندادند
پس اتفاقاً این موضوع میتواند پیامهای بدی برای ایران هم داشته باشد. آرای ممتنع اعضای شورای امنیت در امری که همه در مورد نادرست بودنش مطمئن هستند، یک نکته برای ماست. چرا غیر از روسیه و چین که درگیریهای رقابتی با ایالاتمتحده دارند هیچ کشوری حاضر نشد به حقانیت ما رأی دهد؟ همین سکوت است که میتواند در مراحل بعد به داد آمریکا برسد».