بیانیهٔ سازمان عفو بین‌الملل
دیوارکشی به دور مزارهای جمعی قتل‌عام ۶۷ در ایران نشان‌دهنده نیاز فوری به انجام تحقیقات بین‌المللی است
کسانی که باید به‌دلیل جنایات جدی بین‌المللی تحت پیگرد قضایی قرار گیرند به مقامهای اجرایی و قضایی عالی رسیده‌اند
و هم‌چنان به رنج و عذاب خانواده‌ها ادامه می‌دهند، این شناعت باید یک بار برای همیشه خاتمه داده شود
شورای حقوق‌بشر سازمان ملل متحد باید فوراً یک سازوکار تحقیقاتی مستقل به‌منظور افشای حقایق و به‌عنوان گامی در جهت کشاندن مظنونان به پیشگاه عدالت تأسیس نماید
عفو بین‌الملل ۲۲شهریور۱۴۰۱: کشورهای فعال در شورای حقوق‌بشر سازمان ملل باید از مقامات جمهوری اسلامی ایران بخواهند که به اختفای گورهای جمعی قربانیان کشتار۶۷ پایان دهند و بلافاصله یک سازوکار تحقیقاتی بین‌المللی در مورد اعدام فراقضایی و ناپدیدسازی قهری هزاران مخالف سیاسی در جریان این کشتار، که مصداق جنایات ادامه دار علیه بشریت هستند، تأسیس کنند.
در ماههای اخیر دیوارهای بتنی به ارتفاع دو متر را به دور مزار خاوران کشیده‌اند، مکانی که بر اساس شواهد محل دفن دسته‌جمعی صدها مخالف سیاسی مخفیانه اعدام شده در تابستان ۱۳۶۷ است. این ساخت‌وساز به این نگرانی جدی دامن زده که با توجه به نداشتن دید از بیرون به داخل مزار خاوران و این‌که مأموران امنیتی مستقر در ورودی گورستان فقط در زمانهای خاصی به بستگان نزدیک اعدام شدگان اجازه ورود می‌دهند، مقامات می‌توانند از این به بعد مزار را راحت‌تر تخریب یا دستکاری کنند. دیانا الطحاوی، معاون دفتر خاورمیانه و شمال آفریقا در سازمان عفو بین‌الملل گفت: «مقامات رژیم ایران نمی‌توانند به‌سادگی دور صحنه جنایت دیوار بکشند و تصور کنند این‌چنین تمامی جنایاتشان محو و فراموش می‌شود. مقامات به مدت ۳۴سال به‌نحو نظام‌مند و عمدی شواهد کلیدی ای را پنهان کرده و یا از بین برده‌اند که می‌تواند برای روشن شدن حقایق مربوط به ابعاد اعدامهای فراقضایی انجام شده در سال۱۳۶۷، اجرای عدالت و انجام اقدامات جبرانی در حق قربانیان و خانواده‌هایشان مورد استفاده قرار گیرد».
در ادامه بیانیه عفو بین‌الملل آمده است: پنج دوربین امنیتی، هم در محل گورهای جمعی خاوران و هم در خیابان بیرون گورستان، نصب شده‌اند تا خانواده‌های داغدار را مرعوب کند و مردم را از آمدن به این مکان برای ادای احترام بازدارد.
عفو بین‌الملل عکسها و فیلمهای ویدئویی دیوارهای جدید و دوربینهای نصب شده را بررسی کرده است که اظهارات خانواده‌هایی را که از خرداد ۱۴۰۱ از گورهای دسته‌جمعی خاوران بازدید کرده‌اند، تأیید می‌کنند.
بستگان، بازماندگان و مدافعان حقوق‌بشر به‌طور مداوم از تجمع در محل گورهای دسته‌جمعی برای بزرگداشت قربانیان منع و از نصب یادبود یا حتی آوردن گل محروم شده‌اند. برخی به‌خاطر حقیقت طلبی و دادخواهی تحت پیگرد قضایی قرار گرفته و به زندان افتاده‌اند. مقامات برخی از گورهای دسته‌جمعی را حتی به محل انباشت زباله تبدیل کرده‌اند. در اردیبهشت ۱۴۰۰، مقامات هم‌چنین اعضای اقلیت بهایی تحت آزار و ستم را تحت فشار قرار دادند تا عزیزان خود را در محل گورهای دسته‌جمعی خاوران دفن کنند. برای پنهان کردن بیشتر سرنوشت و مکان قربانیان، مقامات هم‌چنین از صدور گواهی فوت سرباز زده و نام اعدام شدگان را از سامانه های متوفیان حذف کرده‌اند.
شورای حقوق‌بشر سازمان ملل باید به درخواستهای کارشناسان برای تحقیقات بین‌المللی پاسخ دهد
در ایران هیچ مقامی به‌خاطر جنایات گذشته و جاری علیه بشریت مرتبط با کشتار زندانیان ۶۷ محاکمه نشده است و برخی از دست‌اندرکاران این جنایت در ایران مناصب قدرت بالایی داشته یا دارند. ابراهیم رئیسی، رئیس‌جمهور کنونی رژیم ایران و رئیس سابق قوه قضاییه، یکی از اعضای «هیأت مرگ» تهران بود که ناپدیدسازی قهری و اعدام فراقضایی چندین هزار مخالف سیاسی در زندانهای اوین و گوهردشت در نزدیکی تهران را از اوایل مرداد تا اواسط شهریور ۱۳۶۷ صورت داد.
(سایت عفو بین‌الملل ۲۱شهریور)
