سایت اورآسیا ریویو طی مطلبی نسبت به افزایش نیروی نظامی در خلیجفارس مینویسد احتمال رویارویی بین آمریکا و ایران ممکن است به افزایش سطح تنش در خاورمیانه منجر شود. تنش ادامهدار ژئوپلیتیکی در سیاست جهانی و محور ایران و حمایت از روسیه در جنگ روسیه و اوکراین، روابط ایران و آمریکا را بدتر کرده است. تشدید حملات موشکی ایران با هدف قرار دادن حضور چشمگیر حدود ۷۰هزار نیروی نظامی آمریکا در خاورمیانه، ثبات و صلح در منطقه را زیر سؤال برده است.
در سال ۲۰۲۳، ایران بهطور مداوم درگیر اقدامات تحریکآمیز نظامی بوده است که شامل معرفی علنی یک موشک بالستیک جدید، توقیف ۲نفتکش در آوریل و مه و تلاش برای توقیف ۲نفتکش دیگر در ماه ژوئیه است. در همین حال، چین به تسهیل توافق دیپلماتیک در ماه مه ۲۰۲۳ کمک کرد که منجر به احیای روابط رسمی دیپلماتیک بین ایران و عربستان سعودی شد. در نتیجه، ایران اقدام به بازگشایی سفارت خود در ریاض کرد.
علاوه بر این، ایران همچنین تلاش کرده است تا روابط نزدیکتری با امارات متحده عربی برقرار کند و حمایت خود را از گفتمان منطقهای بهعنوان ابزاری برای کاهش وضعیت انزوای خود اعلام کرده است. بهبود بالقوه در روابط منطقهای چشماندازی را برای کاهش درگیریهای نیابتی بهویژه در مورد یمن ایجاد کرد. همچنین، رئیسجمهور جو بایدن ظاهراً درگیر یک توافق سیاسی غیررسمی با هدف جلوگیری از تشدید بیشتر درگیریها در خاورمیانه است.
جنگ بین روسیه و اوکراین بخشی از توجه آمریکا را بهسمت اروپا معطوف کرده است. علاوه بر این، چین بهطور مداوم بهدنبال گسترش نفوذ ارضی خود در دریای چین جنوبی است که باعث واکنش شدید نیروی دریایی ایالات متحده از طریق اجرای گشتزنیهای مکرر در منطقه شد. این نگرانیها حضور پایدار آمریکا در خلیجفارس را تقویت کرده است. استقرار قابل توجهی از تفنگداران دریایی با داشتن پشتیبانی هواپیماها و شناورهای جنگنده آمریکایی ارتقا یافته و بهتدریج در حال ایجاد حضور قابلتوجهی در خلیجفارس است.
بهدنبال این تحولات، استقرار و فعالیت ارتش ایالات متحده در منطقه خاورمیانه افزایش قابلتوجهی داشته است. گشت تنگه هرمز با حضور فرماندهان نیروی دریایی آمریکا، انگلیس و فرانسه انجام شد. استقرار جتهای A-۱۰ Thunderbolt II در پایگاه هوایی الظفره در امارات متحده عربی در مارس ۲۰۲۳ انجام شد. پنتاگون از استقرار جتهای F-۱۶ و کشتی جنگی USS Thomas Hudner در منطقه خبر داد. هواپیماهای جنگنده رادارگریز F-۳۵A Lightning II پس از مدتی تحویل داده شدند.
در حال حاضر، آمریکا در حال برنامهریزی برای استقرار یک واحد اعزامی تفنگداران دریایی به این منطقه است که اولین نمونه از چنین حضوری در تقریباً ۲سال گذشته است. این استقرار تعداد قابلتوجهی از تفنگداران دریایی و ملوانان را دربرمیگیرد که در ۲کشتی نیروی دریایی، یعنی USS Bataan و USS Carter Hall مستقر هستند، که دومی یک کشتی فرود است. قایقهای مذکور در دهم ژوئیه از نورفولک ویرجینیا بهعنوان بخشی از مأموریتی که پنتاگون آن را واکنشی به تلاشهای اخیر ایران برای به خطر انداختن حرکت بیمانع تجارت از طریق تنگه هرمز و دریاهای مجاور آن توصیف میکند، سوار شدند.
هفته گذشته کشتی باتان با موفقیت از تنگه جبلالطارق عبور کرد و به دریای مدیترانه دسترسی پیدا کرد که سفر خود را بهسمت خاورمیانه آغاز کرد. اهداف مشخصی از حضور نظامی گسترده ایالات متحده در این منطقه فاش نشده است. با این حال، این استقرارها توجه ایران را به خود جلب کرده است. ایران همچنین در واکنش به اقدامات آمریکا، موشک کروز ابومهدی را بهعنوان وسیلهای برای درگیری احتمالی کشتیهای دریایی واقع در فاصله ۱۰۰۰کیلومتری نشان داد. همچنین، حرکت آمریکا با انتقاد ایران مواجه شد و تأکید کرد که دخالت کشورهای منطقه برای تضمین ثبات درازمدت منطقه بسیار مهم است، زیرا آمریکاییها با آرمانهای غیرواقعبینانه درگیریهای متناوب در این منطقه داشتهاند.
آمریکا به تعاملات نظامی خود در این منطقه پایان داده است و مناقشه ادامهدار آن با ایران بر سر برنامه هستهیی در حال پیشرفت بدون هیچگونه قطعنامه آشکاری در افق در حال تشدید است. استقرار USS Bataan مجهز به نیروها و هواپیماها به منطقه خلیجفارس، همراه با گنجاندن جنگندههای رادارگریز F-۳۵ و سایر هواپیماهای نظامی، در چارچوب تغییر استراتژیک ایالات متحده بهسمت اولویت دادن به توجه خود رخ میدهد. در مورد چین و روسیه همچنین ایران فعالیتهای خود را برای تصرف کشتیهایی که قصد عبور از تنگه هرمز را دارند، از سر گرفته است. تقریباً ۲۰درصد از عرضه جهانی نفت از گذرگاه دریایی محدودی که خلیجفارس را به جامعه بینالمللی متصل میکند، عبور میکند.
بنابراین، حفظ دسترسی به تنگه هرمز برای حمل و نقل دریایی برای ایالات متحده بسیار مهم است، زیرا هدف آن جلوگیری از هر گونه تشدید قابل توجه هزینههای انرژی جهانی است. این هدف با توجه به درگیری ادامهدار بین روسیه و اوکراین که فشار بیشتری را بر بازارهای جهانی وارد میکند، حیاتیتر میشود. کشورهای عربی خلیجفارس برای انتقال نفت خود به بازارهای جهانی بر این کانال تکیه میکنند و نسبت به اهداف ایران در این منطقه ابراز نگرانی میکنند. با این حال، ایالات متحده اکنون با چالش جدایی از خاورمیانهروبهرو است.
اقدامات اخیر ایران این وضعیت را بدتر کرده است زیرا آنها شروع به غنیسازی اورانیوم تا ۶۰درصد در سطوح تسلیحات یا مناسب برای تسلیحات کردهاند. این تحول در پی شکست توافق هستهیی ۲۰۱۵ بین ایران و قدرتهای جهانی است.
ایران این اقدام را همسویی با مجموعهای از اقدامات تهاجمی و نمایش نفوذ بر همسایگان خود میداند. در این میان، ایران همواره روابط اقتصادی خود را با چین تقویت کرده و همزمان اتحادهای نظامی خود با روسیه را تقویت کرده است. علاوه بر این، این پیام هشداردهندهای برای ایالات متحده و متحدانش بود و توانایی جمهوری اسلامی برای پاسخگویی بهویژه در پرتو تحریمهای آمریکا که منجر به مصادره کشتیهای حامل نفت خام ایران شد را برجسته کرد. حضور ادعایی نفت ایران در یک کشتی گیرافتاده در سواحل تگزاس نگرانیها را در مورد وقوع احتمالی توقیف دیگری افزایش داده است. با این حال، پنتاگون بهتدریج افزایش استقرار نیروی دریایی خود را آغاز کرد که نتیجه آن دوره قابلتوجهی بود که طی آن دولتها و ناظران عربی خلیجفارس نگرانی خود را در مورد ایران ابراز کردند.
با این حال، با توجه به عدم وجود درگیری آشکار در موارد قبلی که ایالات متحده پرسنل نظامی بیشتری را در منطقه مستقر کرده بود، باید توجه داشت که این استقرارها ممکن است باعث درگیریهای احتمالی شود. با توجه به بنبست تلاشهای دیپلماتیک و تمایل نشان داده شده ایران به افزایش قاطعیت در امور دریایی، بهنظر میرسد که ایالات متحده در حال بازگشت به اتکا به قدرت نظامی بهعنوان ابزاری برای متقاعد کردن تهران برای کاهش تنش است.
با این حال، این وضعیت اجازه میدهد تا مشکلات حل نشده بین طرفین ادامه یابد و در عرصه بینالمللی بدتر شود. اگر رویارویی با ایران بدتر شود، ایالات متحده با پیامدهای اقتصادی، سیاسی و امنیتی قابلتوجهی روبهرو خواهد شد. در صورت رویارویی نظامی احتمالی بین ایالات متحده و ایران، این احتمال وجود دارد که ایران ممکن است تلاش کند عبور ترافیک دریایی از طریق تنگه هرمز را مسدود کند. این آبراه استراتژیک بهعنوان مجرای حیاتی برای حدود ۳۰درصد از عرضه جهانی نفت عمل میکند و از این طریق پتانسیل افزایش قیمت جهانی نفت را اعمال میکند.
در پایان، کاهش روابط بین ایالات متحده و ایران در چارچوب مبارزه برای تسلط منطقهای در خاورمیانه رخ میدهد. با این حال، وضعیت فوق همچنان مستلزم یک جنگ پنهان بین ایران و ایالات متحده است که خطرات ذاتی قضاوت نادرست و پیامدهای سهوی را بهدنبال دارد که ممکن است منجر به افزایش تنشها و بروز خصومتهای آشکار شود... .