خبرگزاری آسوشیتدپرس روز ۱۳شهریور در یک گزارش تحلیلی به بررسی توانایی نظامی رژیم ایران پرداخته است و مینویسد همزمان با تهدید به حمله علیه اسراییل در واکنش به کشته شدن یکی از رهبران حماس در تهران، میزان توانایی و خطرآفرینی موشکی این رژیم زیر سؤال است.
یک گزارش جدید توسط کارشناسان که بهطور اختصاصی با این خبرگزاری به اشتراک گذاشته شده، نشان میدهد که یکی از پیشرفتهترین موشکهای رژیم ایران بسیار کمتر از آنچه قبلاً تصور میشد دقیق است.
سام لیر، پژوهشگر «مرکز مطالعات عدمتکثیر جیمز مارتین»، که بر روی این تحلیل کار کرده، گفت: حمله موشکی ۲۵ فروردینماه جمهوری اسلامی «نشاندهنده تواناییهای محدودی برای حمله به اسراییل است». او اضافه کرد که «اگر من رهبر جمهوری اسلامی بودم، احتمالاً کمی ناامید میشدم».
لیر ارزیابی کرد که اگر موشکهای جمهوری اسلامی نتوانند بهطور دقیق به اهداف خود برسند، «این نقش آنها را تغییر میدهد» و افزود: «آنها دیگر برای عملیات نظامی متعارف ارزش زیادی ندارند و ممکن است بیشتر بهعنوان سلاحهای تروریستی مورد استفاده قرار گیرند».
در جریان این حمله، ویدیوهای تحلیل شده توسط آسوشیتدپرس چندین سایت پرتاب را نشان میداد، از جمله در حومه اراک، همدان، اصفهان، کرمانشاه، شیراز، تبریز و تهران.
مثلثهای پهپادی ابتدا پرتاب شدند که ساعتها طول کشید تا به اهداف خود برسند. سپس موشکهای کروز پاوه زمان کوتاهتری را صرف کردند و در نهایت موشکهای بالستیک عماد، قدر و خیبرشکن که طبق تحلیل پروژه ویسکانسین درباره کنترل تسلیحات هستهای؛ فقط چند دقیقه زمان نیاز داشتند. پهپادها و موشکها همچنین از یمن و احتمالاً توسط شبهنظامیان حوثی مورد حمایت جمهوری اسلامی شلیک شدهاند.
مقامات اسراییلی برآورد کردند که جمهوری اسلامی ۱۷۰ پهپاد، ۳۰ موشک کروز و ۱۲۰ موشک بالستیک شلیک کرده است. در اردن، یک خبرنگار آسوشیتدپرس، فیلمی از رهگیری یک موشک بالستیک در بالای جو زمین ضبط کرد که احتمالاً توسط موشک اسراییلی «آرو. ۳» انجام شده و انفجار بهصورت یک دایره پخش شد.
آمریکا، بریتانیا، فرانسه و اردن همگی پرتابههای ورودی را سرنگون کردند. آمریکاییها اعلام کردند که ۸۰ پهپاد حامل بمب و حداقل شش موشک بالستیک را سرنگون کردهاند. دفاع موشکی اسراییل نیز فعال شد.
فابیان هینز، کارشناس موشکی و پژوهشگر مؤسسه بینالمللی مطالعات استراتژیک که در زمینه ایران مطالعه میکند گفت حمله «بهوضوح چیزی نمادین نبود و چیزی نبود که بخواهد از خسارت جلوگیری کند» و افزود این حمله «تلاش عمدهیی برای غلبه بر دفاع اسراییل بود».
در تصاویر ماهوارهیی و فیلمهای منتشر شده توسط ارتش اسراییل دیده میشود که در این حمله، دستکم چهار موشک جمهوری اسلامی به نواتیم اصابت کرد.
تحلیلگران گفتند تنها بقایای یافت شده در منطقه - که از دریای مرده جمعآوری شد - نشان میدهد که جمهوری اسلامی از موشکهای عماد برای هدف قرار دادن نواتیم استفاده کرده است.
موشک عماد با سوخت مایع، نوعی از موشک شهاب-۳ رژیم ایران است که بر اساس طراحی کره شمالی ساخته شده و با برد تقریبی ۲۰۰۰ کیلومتر اعلام شده است. تحلیلگران گفتند این نشان میدهد که موشکهای عماد احتمالاً از منطقه شیراز شلیک شدهاند که در محدودههای تخمینی تواناییهای موشک است.
بر اساس تمرکز رژیم ایران بر اف-۳۵، تحلیلگران مؤسسه جیمز مارتین فرض کردند که نقطه هدف احتمالی آتش حکومت ایران میتواند مجموعهیی از آشیانههای هواپیما باشد. این موقعیت همچنین بهعنوان یک نقطه تقریباً مرکزی در خود پایگاه نواتیم محسوب میشود.
لیر گفت این «یک هدف بسیار با ارزشتر» از فقط «سوراخ کردن در باند فرودگاه» ارائه میدهد، اما هیچیک از موشکهای ایرانی بهطور مستقیم به آن آشیانهها اصابت نکردند.
با فرض اینکه ایران آشیانهها را هدف قرار داده باشد، تحلیلگران مؤسسه جیمز مارتین فاصله بین آشیانهها و نقاط برخورد موشکها را اندازهگیری کردند. این اندازهگیری میانگین حدود ۱/۲ کیلومتر برای «خطای دایرهیی محتمل» یا سی. پی را نشان میدهد؛ معیاری که توسط کارشناسان برای تعیین دقت یک سلاح بر اساس شعاع دایرهیی که ۵۰درصد از جایی که موشکها فرود آمدند را شامل میشود، استفاده میشود.
این میزان بهمراتب بدتر از خطای دایرهیی ۵۰۰ متری بود که ابتدا برای موشک عماد تخمین زده شده بود.
پس از پایان تحریم تسلیحاتی سازمان ملل علیه جمهوری اسلامی در سال ۲۰۲۰ میلادی، رژیم ایران بهطور جداگانه موشک عماد را به خریداران بینالمللی بهعنوان موشکی با خطای دایرهیی ۵۰متر تبلیغ کرد.
فابیان هینز، کارشناس موشکی آیس، گفت که این میزان خطا با مشخصات برتر موشکهای دیگر سامانههای مستقر در جاهای دیگر همخوانی دارد.
آسوشیتدپرس در ادامه این گزارش تحلیلی نتیجه میگیرد که «نتایج حمله فروردین به هیچوجه به آن دقت نزدیک نبود».
سام لیر، پژوهشگر مرکز مطالعات عدمتکثیر جیمز مارتین نیز با بررسی حمله موشکی به پایگاه نواتیم گفت: «این بدان معناست که موشک عماد بسیار کمتر از تخمینهای قبلی دقیق است» و تأکید کرد که «این نشان میدهد جمهوری اسلامی از نظر دقت یک نسل عقبتر از جایی هستند که ارزیابیهای قبلی فکر میکردند».
عملکرد ضعیف موشکها ممکن است به اقدامات جنگ الکترونیک که برای گمراه کردن سیستمهای هدایت موشک طراحی شدهاند، تخریب احتمالی، طراحی ضعیف موشک و فاصلههای زیاد درگیر در حمله مرتبط باشد.
در گذشته، تهدیدات جمهوری اسلامی برای تلافیجویی علیه اسراییل عمدتاً به شکل حملاتی توسط نیروهای نیابتی در خاورمیانه یا حملاتی که اهداف اسراییلی را در جاهای دیگر مانند سفارتها یا گردشگران در بر میگیرد، بوده است.
جغرافیا گزینههای یک حمله مستقیم نظامی جمهوری اسلامی را محدود میکند. ایران هیچ مرزی با اسراییل ندارد و دو کشور در کوتاهترین فاصله حدود ۱۰۰۰ کیلومتر از یکدیگر فاصله دارند.
نیرویهوایی جمهوری اسلامی، ناوگانی قدیمی به رهبری اف-۱۴ تامکت و جنگندههای میگ-۲۹ متعلق به دوران جنگ سرد دارد، اما آنها هیچگونه برابری با اف-۳۵های اسراییل و دفاع هوایی آن ندارند. این بدان معناست که جمهوری اسلامی دوباره مجبور خواهد بود به موشکها و پهپادهای دوربرد متکی باشد.
همچنین میتواند از شبهنظامیان متحد خود مانند حزبالله لبنان و شورشیان حوثی یمن برای غلبه بر دفاعهای اسراییل کمک بگیرد. اسراییل و حزبالله در ۴ شهریور تبادل آتش سنگینی داشتند.