باسلام!
در دو شمارهٴ پیشین دریچهٴ زبان فارسی، پرسشهایی را برای آزمودن توان فارسی مطرح کردیم. اکنون پاسخ آن پرسشها را می‌خوانید:
به این نوشته نگاه کنید:
جملهٴ نخست: عدم توانایی افراد در به‌کارگیری واژه‌های فارسی، از عدم علاقهٴ آنها ناشی می‌شود. فقدان علاقه، و عدم توجه باعث عدم رشد زبان و تقلیل توانایی می‌شود.
1ـ در آغاز باید بگوییم اصلیترین عیب جمله بالا چیست.
حتماً شما هم توجه کرده‌اید که اصلیترین عیب آن استفاده از کلمهٴ عدم است. که به خطا برای منفی کردن به‌کار رفته است. در حالی که ما در فارسی برای منفی کردن، پیشوند مناسب «نا» و «بی» را داریم.
ـ به جای عدم توانایی باید نوشت: ناتوانی.
ـ به جای عدم علاقه باید نوشت: بی‌علاقگی.
ـ همچنین به جای فقدان علاقه، و عدم توجه، باید نوشت: بی‌علاقگی، یا نبود علاقه، و بی‌توجهی.
ـ به جای عدم رشد، باید نوشت رشد نکردن. به جای تقلیل توانایی هم می‌توان نوشت «ضعف».
اکنون تلاش می‌کنیم آن جمله بالا را روان کنیم و از واژه‌های فارسی بیشتر استفاده کنیم: آن جمله به این شکل در می‌آید:
تصحیح شدهٴ جملهٴ نخست: «ناتوانی افراد در به‌کارگیری واژه‌های فارسی، از بی‌علاقگی آنها ناشی می‌شود. نبود علاقه و توجه، باعث رشد نکردن و ضعف زبان می‌شود». (این جمله را با جمله نخست به‌دقت مقایسه کنید.
***
اکنون ببینیم عیب جملهٴ زیر چیست؟ :
جمله دوم: داوطلبین شرکت در این امتحان، می‌توانند برای ممتحنین خود نامه بنویسند و از آنها بخواهند که پاسخ سؤال را به ناظران جلسه بدهند.
به‌سادگی مشخص است که عیب این جمله در استفاده از «ین» است که برای جمع استفاده شده. و این علامتی است که برای جمع اسمهای عربی وقتی مفعول باشند استفاده می‌شود. در حالی که علامت جمع در زبان فارسی دو تا بیشتر نیست و عبارت است از: «ان» و «ها». بنابراین شکل درست جمله دوم این‌گونه می‌شود:
تصحیح شده جمله دوم: داوطلبان شرکت در این امتحان، می‌توانند برای ممتحنان خود نامه بنویسند و از آنها بخواهند که پاسخ سؤال را به ناظران جلسه بدهند.
***
اکنون ببینیم عیب جملهٴ زیر چیست؟
جمله سوم: کلاه نوی شما در کشوی من بود و من آن را برداشتم جلوی شما گذاشتم. اما بعد دیدم در پیاده روی شما افتاده.
پاسخ: عیب این جمله در استفاده از حرف «ی» به جای کسره ٴ نسبت است. توجه کنید که وجود حرف «ی» جلوی کلماتی که به «واو» پایان می‌یابند، باعث خطا در خواندن می‌شود. مثل پیاده رو شما، پیاده روی شما خوانده می‌شود. درست این است که این جمله را برای آن که غلط خوانده نشود، این‌طور بنویسیم:
تصحیح شده جمله سوم: کلاه نو شما در کشو من بود و من آن را برداشتم جلو شما گذاشتم. اما بعد دیدم در پیاده رو شما افتاده.
*************
اکنون به پرسشهای پایان آزمون پاسخ می‌دهیم:
1ـ تعریف زبان چیست؟ آیا مجموعه‌ای کلمات است با روشی و دستوری برای به‌کارگیری آنها؟
پاسخ: البته تعریف زبان، این هست؛ اما زبان تنها همین نیست. بلکه زبان، شاخص هویت یک ملت هم هست. فرهنگ، ارزشها، اخلاق، و اصول و اعتقادات یک ملت به وسیله زبان حمل و نگهداری و منتقل می‌شود. و چنان که از ملتی بتوانیم زبانش را بگیریم، راه برای محو ارزشها و اصول و هویت و اعتقادات آن ملت هم باز می‌شود.
2ـ تعریف این بیت شعر چیست؟ «من آنم که در پای خوکان نریزم مر این قیمتی لفظ درّ دری را»
پاسخ: این بیتی از ناصر خسرو قبادیانی است. مقصود شاعر این است که من زبان دری را که چون درّ و جواهر است به وسیله‌یی برای مدح سلاطین زورگو و ستمگر تبدیل نمی‌کنم.
به این نوشته نگاه کنید:
جملهٴ نخست: عدم توانایی افراد در به‌کارگیری واژه‌های فارسی، از عدم علاقهٴ آنها ناشی می‌شود. فقدان علاقه، و عدم توجه باعث عدم رشد زبان و تقلیل توانایی می‌شود.
1ـ در آغاز باید بگوییم اصلیترین عیب جمله بالا چیست.
حتماً شما هم توجه کرده‌اید که اصلیترین عیب آن استفاده از کلمهٴ عدم است. که به خطا برای منفی کردن به‌کار رفته است. در حالی که ما در فارسی برای منفی کردن، پیشوند مناسب «نا» و «بی» را داریم.
ـ به جای عدم توانایی باید نوشت: ناتوانی.
ـ به جای عدم علاقه باید نوشت: بی‌علاقگی.
ـ همچنین به جای فقدان علاقه، و عدم توجه، باید نوشت: بی‌علاقگی، یا نبود علاقه، و بی‌توجهی.
ـ به جای عدم رشد، باید نوشت رشد نکردن. به جای تقلیل توانایی هم می‌توان نوشت «ضعف».
اکنون تلاش می‌کنیم آن جمله بالا را روان کنیم و از واژه‌های فارسی بیشتر استفاده کنیم: آن جمله به این شکل در می‌آید:
تصحیح شدهٴ جملهٴ نخست: «ناتوانی افراد در به‌کارگیری واژه‌های فارسی، از بی‌علاقگی آنها ناشی می‌شود. نبود علاقه و توجه، باعث رشد نکردن و ضعف زبان می‌شود». (این جمله را با جمله نخست به‌دقت مقایسه کنید.
***
اکنون ببینیم عیب جملهٴ زیر چیست؟ :
جمله دوم: داوطلبین شرکت در این امتحان، می‌توانند برای ممتحنین خود نامه بنویسند و از آنها بخواهند که پاسخ سؤال را به ناظران جلسه بدهند.
به‌سادگی مشخص است که عیب این جمله در استفاده از «ین» است که برای جمع استفاده شده. و این علامتی است که برای جمع اسمهای عربی وقتی مفعول باشند استفاده می‌شود. در حالی که علامت جمع در زبان فارسی دو تا بیشتر نیست و عبارت است از: «ان» و «ها». بنابراین شکل درست جمله دوم این‌گونه می‌شود:
تصحیح شده جمله دوم: داوطلبان شرکت در این امتحان، می‌توانند برای ممتحنان خود نامه بنویسند و از آنها بخواهند که پاسخ سؤال را به ناظران جلسه بدهند.
***
اکنون ببینیم عیب جملهٴ زیر چیست؟
جمله سوم: کلاه نوی شما در کشوی من بود و من آن را برداشتم جلوی شما گذاشتم. اما بعد دیدم در پیاده روی شما افتاده.
پاسخ: عیب این جمله در استفاده از حرف «ی» به جای کسره ٴ نسبت است. توجه کنید که وجود حرف «ی» جلوی کلماتی که به «واو» پایان می‌یابند، باعث خطا در خواندن می‌شود. مثل پیاده رو شما، پیاده روی شما خوانده می‌شود. درست این است که این جمله را برای آن که غلط خوانده نشود، این‌طور بنویسیم:
تصحیح شده جمله سوم: کلاه نو شما در کشو من بود و من آن را برداشتم جلو شما گذاشتم. اما بعد دیدم در پیاده رو شما افتاده.
*************
اکنون به پرسشهای پایان آزمون پاسخ می‌دهیم:
1ـ تعریف زبان چیست؟ آیا مجموعه‌ای کلمات است با روشی و دستوری برای به‌کارگیری آنها؟
پاسخ: البته تعریف زبان، این هست؛ اما زبان تنها همین نیست. بلکه زبان، شاخص هویت یک ملت هم هست. فرهنگ، ارزشها، اخلاق، و اصول و اعتقادات یک ملت به وسیله زبان حمل و نگهداری و منتقل می‌شود. و چنان که از ملتی بتوانیم زبانش را بگیریم، راه برای محو ارزشها و اصول و هویت و اعتقادات آن ملت هم باز می‌شود.
2ـ تعریف این بیت شعر چیست؟ «من آنم که در پای خوکان نریزم مر این قیمتی لفظ درّ دری را»
پاسخ: این بیتی از ناصر خسرو قبادیانی است. مقصود شاعر این است که من زبان دری را که چون درّ و جواهر است به وسیله‌یی برای مدح سلاطین زورگو و ستمگر تبدیل نمی‌کنم.
