سایت هیل نشریه کنگره آمریکا روز اول سال نو میلادی در مطلبی با عنوان «چه اجلاس سران باشد چه نباشد، دمکراسیها هنوز به اندازه کافی برای حمایت از حقوقبشر مردم ایران کار نمیکنند» به "اجلاس سران مجازی و بینالمللی برای دموکراسی" اشاره کرده است که آمریکا در ۹-۱۰دسامبر رهبران دولت، میزبان جامعه مدنی و بخش خصوصی را گردهم آورد.
وزارتخارجه ایالات متحده این اجلاس را بهعنوان «فراهم کردن بستری برای رهبران برای اعلام تعهدات فردی و جمعی، اصلاحات و ابتکارات برای دفاع از دموکراسی و حقوقبشر در داخل و خارج از کشور» معرفی کرد.
قابل ستایش است که دولت بایدن از مناسبت این اجلاس برای اعمال تحریم علیه مقامات یکی از بزرگترین ناقضان حقوقبشر در جهان – یعنی رژیم ایران - استفاده کرد. متأسفانه، این اجلاس سران فرصتی از دست رفته برای آمریکا و متحدان دمکراتیک آن - بهطور مشخص اتحادیه اروپا - بود تا برای دفاع از حقوقبشر مردم ایران کار بیشتری انجام دهند.
رژیم ایران به نقض مکرر آزادیهای بنیادین – شامل آزادی بیان، مطبوعات، مذهب، اجتماعات و همچنین حق حیات ادامه میدهد. مثلا، در ۲۶نوامبر، پلیس ایران تظاهرات اعتراضی به کمبود شدید آب در شهر اصفهان را سرکوب کرد و بیش از ۲۰۰نفر را دستگیر و ۳۰نفر را با شلیک گلوله ساچمهای به چشمانشان زخمی کرد.
دو روز پیش از آن، مقامات آرمان عبدالعالی ۲۵ساله را بدار آویختند.
در آستانه اجلاس سران، ایالات متحده بهنحو مناسبی عاملان چنین نقضهایی را تحریم کرد. بر طبق بیانیه وزارت خزانهداری، اهداف شامل یگانهای ویژه نیروی انتظامی ایران (LEF)، که «واحد اختصاصی کنترل جمعیت و سرکوب اعتراض» از نیروی انتظامی که قبلاً تحریم شده بود، میشد. یگانهای ویژه «از قهر مفرط و مرگبار استفاده کرده و با سلاحهای خودکار به معترضان غیرمسلح از جمله زنان و کودکان شلیک کردهاند». دولت همچنین سایر مقامات ارشد واحدهای ویژه از جمله فرمانده حسن کرمی را در لیست سیاه قرار داد. برجستهترین هدف تحریمها، غلامرضا سلیمانی، رئیس بسیج بود، که یک نیروی شبهنظامی کلیدی رژیم که به مدت سالها تظاهر کنندگان را سرکوب کرده است، میباشد.
این تحریمها خیلی خوب هستند، اما سؤالاتی را بر میانگیزد. اتحادیه اروپا کرمی و سلیمانی را در آوریل تحریم کرد. چرا ایالات متحده هشت ماه منتظر ماند تا از آن پیروی کند؟ چرا اتحادیه اروپا و ایالات متحده سالها طول کشید تا سلیمانی را بهدلیل نقض حقوقبشر تحریم کنند، با توجه به دست داشتن طولانیمدت او در این موارد نقض حقوق بشر؟ چرا اتحادیه اروپا هنوز LEF یا واحدهای ویژه آن و همچنین مقامات آن را تحریم نکرده است؟
متأسفانه، این تأخیرها بخشی از یک تصویر بزرگتر از انفعال و ناهماهنگی است. بر اساس شمارش من، از ۹۱ شخص یا نهادی که اتحادیه اروپا بهدلیل نقض حقوقبشر در ایران تحریم کرده است، ایالات متحده ۵۹نفر را تحریم نکرده است. مشکل معکوس آن باز هم بدتر است. ایالات متحده تقریباً ۱۶۰ شخص یا نهاد را بهدلیل چنین نقضهایی تحریم کرده است و اتحادیه اروپا تنها ۳۰مورد از آنها را در لیست سیاه قرار داده است - کمتر از یک پنجم.
برخی از این مواردی که در فهرست اتحادیه اروپا وجود ندارند، شایان ذکر است. این موارد شامل خود بسیج است که ایالات متحده بیش از ده سال پیش آن را تحریم کرد، همراه با سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، که بهگفته وزارت خزانهداری، مسئولیت نقضهای جدی حقوقبشر از جمله «سرکوب خشونتآمیز اعتراضات و بدرفتاری» با زندانیان سیاسی که در یکی از بندهای زندان اوین تهران تحت کنترل سپاه هستند، را برعهده دارد؛ وزارت اطلاعات و امنیت، که «مسئول ضربوشتم، سوءاستفاده جنسی، بازجوییهای طولانیمدت و اعترافات اجباری زندانیان، بهویژه زندانیان سیاسی»... است؛ و صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران که تحت کنترل رژیم است، که اعترافات اجباری فوقالذکر را از تلویزیون پخش کرده است.
ایالات متحده و اتحادیه اروپا سالها فرصت داشتند تا فهرستهای تحریمهای حقوقبشری خود را با هم هماهنگ کنند، اما این کار را نکردهاند و هیچ توضیحی ارائه نکردهاند.
همانطور که رئیسجمهور بایدن گفت، اجلاس سران برای دموکراسی، «یک سال اقدام را آغاز خواهد کرد» تا اظهارات بلند پروازانه در آن گردهمایی را پیگیری کند. واشنگتن، بروکسل و سایر دموکراسیها باید با هم هماهنگ شوند و همه با هم ناقضان حقوقبشر مردم ایران را تحریم کنند.
هماهنگ کردن لیستهای تحریمی یک کف است نه سقف.
مشخصا، حقوقبشر اغلب در جایگاه دوم اولویتهای دیگر سیاست خارجی قرار میگیرد و ما هنوز باید ببینیم که دولت بایدن برای نجات توافقنامه هستهیی ایران یا ایجاد یک توافق جدید آمادگی دارد چه چیزی را قربانی کند. ایران گفته است تا زمانی که همه تحریمها علیه این رژیم بهطور یکجانبه برداشته نشود، پایبندی به توافق را از سر نخواهد گرفت. در حالی که واشنگتن و بروکسل با این موضوع موافقت نخواهند کرد، آنها ممکن است از ترس از بین بردن توافق با تهران در گسترش تحریمهای حقوقبشر تردید کنند.
بنابراین، اکنون زمان آن است که دموکراسیها را بهخاطر سخنانی که در اجلاس سران بیان کردند، مورد حسابرسی قرار دهیم. وزارتخارجه آمریکا میگوید که این کنفرانس بیانگر تعهد دولت بایدن هریس به قرار دادن دموکراسی و حقوقبشر در قلب سیاست خارجی ایالات متحده است.
اکنون زمان آن فرا رسیده است که آنها این را اثبات کنند و با اتحادیه اروپا و سایر کشورهای آزاد برای محقق کردن این هدف شریک شوند.