نیکی هیلی نماینده سابق آمریکا در سازمان ملل پنجشنبه ۱۱بهمن۹۷، ساز و کار مالی اتحادیه اروپا در رابطه با رژیم ایران را زیر سؤال برد و گفت: اتحادیه اروپا با عجله وارد ایجاد نظام معاملاتی با رژیم ایران شده است.
وی در ادامه گفت: آیا آنها در رابطه با رژیم ایران حول حمایتش از تروریسم و فروش تسلیحاتی به سازمانهای تروریستی و موشکهای بالستیک این‌طور سریع عمل می‌کنند؟
نیکی هیلی افزود: بدتر این‌که اتحادیه اروپا از رژیمی حمایت می‌کند که به مردم ایران آسیب می‌رساند مردمی که مستأصلانه خواهان یک زندگی بهتر هستند.
روز پنجشنبه ۱۱بهمن ۹۷ خبرگزاری رویترز به نقل از دو دیپلمات گزارش داد، آلمان، فرانسه و انگلستان رسماًً ساز و کار ویژه اروپا تحت نام «اینستکس» (ابزار حمایت از مبادلات تجاری) را برای تسهیل بازرگانیِ غیردلاری با رژیم ایران و دور زدن تحریمهای آمریکا اعلام می‌کنند.
رویترز افزود: بعید است این ساز و کار که ماههاست توسط اتحادیه اروپا تهیه شده، طی چندین ماه عملیاتی شود. و این نهاد بعید است تجارت با رژیم ایران را که در شروع با تمرکز اصلی بر غذا، دارو و کمکهای انسان‌دوستانه و تبادلات مالی اندک طراحی شده، احیا کند.
این خبرگزاری افزود: این نهاد برای تبادلات مالیِ مربوط به نفت که به‌شدت تحت تحریمهای آمریکا قرار گرفته، استفاده نخواهد شد. یک دیپلمات اروپایی گفت: این اقدام به‌طور چشمگیری اوضاع را تغییر نمی‌دهد.
خبرگزاریهای بین‌المللی نوشتند: آغاز فعالیت «اینستکس» منوط به انجام «کارهای بیشتر» است، گرچه این ساز و کار مالی به‌طور رسمی ثبت شده است ولی آغاز به کار آن به آینده موکول شده است.
وزیران خارجه فرانسه، آلمان و بریتانیا در بیانیه خود زمان مشخصی برای آغاز فعالیت این ساز و کار اعلام نکرده‌اند و تنها از ثبت «اینستکس» خبر دادند و در عین‌حال گفتند که هنوز کارهای بیشتری باید انجام شود.
وزیران یاد شده تصریح کردند: «اینستکس در چارچوب استانداردهای عالی بین‌المللی فعالیت خواهد کرد که ملاحظات مبارزه با پولشویی و تأمین مالی تروریسم را در نظر خواهد گرفت».
این سه کشور اروپایی از رژیم ایران خواستند که قاطعانه همه عناصر اف.ای.تی‌اف را اجرا کند تا این ساز و کار قابل استفاده باشد.
گروه ویژه اقدام مالی تا کنون چند بار به رژیم ایران فرصت داده تا قوانین مربوط به جلوگیری از پولشویی و تأمین منابع مالی تروریسم را تصویب و اجرا کند اما رژیم ایران تا به امروز پای تصویب آن نیامده است.
پیش از این رسانه‌های حکومتی نوشته بودند: ساز و کار ویژه مالی اتحادیه اروپا بسیار شبیه برنامه نفت در برابر غذا ست که برای دولت سابق عراق اجرا شده بود.
سفارت آمریکا در آلمان اعلام کرد: انتظار نداریم ساز و کار جدید اروپا که تجارت غیردلاری با رژیم ایران را تسهیل می‌کند به هیچ صورتی بر تلاشها برای اعمال فشار حداکثر اقتصادی بر این رژیم تأثیری داشته باشد.
اینستکس روز چهارشنبه در فرانسه ثبت شد و مقر آن نیز در وزارت دارایی این کشور است. ریاست این تشکیلات با پِر فیشر، از مدیران سابق کومرز بانک آلمان، است و ناظرانی از بریتانیا، آلمان و فرانسه عضو آن هستند.
سرمایه ثبت شده این ساز و کار نیز سه هزار یورو معادل سه هزار و ۴۴۷دلار است.
یک مقام ارشد آمریکایی که نامش فاش نشده است به خبرگزاری آسوشیتدپرس گفته بود واشنگتن تحریمهای خود علیه ایران را به‌طور کامل اجرا، و با هر فرد یا نهادی که این تحریم‌ها را تضعیف کند مقابله خواهد کرد.
بنا به گزارش آسوشیتدپرس، کاخ سفید به اروپایی‌ها در مورد ثبت و راه‌اندازی کانال مالی تذکر داده و گفته بود اگر آنها بکوشند تحریم‌ها علیه ایران را دور بزنند «با جریمه و تنبیهات سنگین مواجه خواهند شد».
رویترز گزارش داد: یک سخنگوی سفارت آمریکا در آلمان گفت همان‌گونه که دونالد ترامپ روشن ساخته، نهادهایی که در فعالیت قابل تحریم با رژیم ایران شرکت دارند عواقب شدیدی را ریسک می‌کنند که ممکن است از دست رفتن دسترسی به نظام مالی آمریکا و همچنین معامله با آمریکا یا کمپانیهای آمریکا را شامل شود.
