عفو بین‌الملل روز جمعه ۲۴شهریور در سالگرد قیام سراسری مردم ایران نوشت در سپتامبر ۲۰۲۲ مهسا/ژینا امینی، زن جوانی از اقلیت کرد سرکوب شده ایران، به همراه برادرش به تهران سفر کرد. او توسط پلیس (گشت ارشاد) متوقف و دستگیر شد، که به‌طور معمول زنانی را که از قوانین تبعیض آمیز حجاب اجباری کشور پیروی نمی‌کنند، خودسرانه بازداشت می‌کند.
شاهدان عینی گفتند که پلیس او را به داخل یک ون هل داد و او را کتک زد و او را به بازداشتگاه وزرا در تهران برد. به مهسا/ژینا امینی و برادرش گفته شد که او برای یک کلاس آموزشی «با هدف اصلاح» رفتار زنان و دخترانی که قوانین سختگیرانه پوشش اسلامی کشور را نقض می‌کنند، به وزرا منتقل می‌شود. برادرش نیز هنگام اعتراض مورد ضرب و شتم قرار گرفت.
چند ساعت پس از دستگیری او، گزارشهای معتبری منتشر شد مبنی بر این‌که گشت"ارشاد" او را در معرض شکنجه و سایر بدرفتاریها در داخل ون پلیس، از جمله از طریق ضرب و شتم به سرش قرار داده است. او به کما رفت و با آمبولانس به بیمارستان کسری در تهران منتقل شد. او سه روز بعد در ۱۶سپتامبر ۲۰۲۲ در بیمارستان درگذشت. او فقط ۲۲سال داشت.
چه اتفاقی برای معترضان افتاد؟
مرگ مهسا/ژینا امینی در بازداشت باعث قیام سراسری علیه دهه‌ها نابرابری و سرکوب گسترده شد. مقامات ایرانی با نیروی غیرقانونی، از جمله با شلیک مهمات جنگی، گلوله‌های ساچمه‌ای و گاز اشک اور به جمعیت معترضان عمدتاً مسالمت‌آمیز پاسخ دادند.
برای کمک به معترضان در ایران چه می‌توانید بکنید؟
در همبستگی با مردم ایران که به‌رغم خطرات، هم‌چنان خواستار برابری و پایان دادن به دهه‌ها سرکوب هستند، بایستید. در حالی که بسیاری در ایران خواستار تظاهرات در یک سالگرد مرگ مهسا/ژینا امینی هستند، این نگرانی وجود دارد که مقامات ایرانی به تاکتیکهای وحشیانه معمول خود متوسل شوند. به مقامات ایرانی نشان دهید که جهان هنوز در حال نظاره است و خواستار پایان دادن به نقض حقوق‌بشر است. همه حق دارند بدون ترس از اقدامات تلافی‌جویانه، از جمله تهدید به مجازات اعدام، اعتراض مسالمت‌آمیز داشته باشند.
کشورها باید از مقامات ایرانی بخواهند که تمام اعدامها را به‌طور رسمی متوقف کنند، نمایندگانی را برای بازدید از زندانهایی که افراد محکوم به اعدام را در خود نگه می‌دارند، بفرستند و به‌دنبال حضور در محاکمات کسانی باشند که متهم به جرایم اعدام هستند. دولتها هم‌چنین باید مسیرهایی را برای عدالت برای رسیدگی به مصونیت از مجازات سیستماتیک مقامات ایرانی دنبال کنند.
