مصاحبه سیمای آزادی
با کومی نایدو دبیرکل عفو بینالملل ۲۰۲۰-۲۰۱۸
همزمان با کنفرانس در پارلمان اروپا
بهمناسبت روز جهانی حقوق بشر
کومی نایدو – دبیرکل عفو بینالملل ۲۰۱۸-۲۰۲۰
سؤال: بسیار سپاسگزارم برای این مصاحبه. نظرتان درباره کنفرانس در پارلمان اروپا بهمناسبت روز جهانی حقوقبشر چیست؟
کومی نایدو: فکر میکنم این یک رویداد بسیار مثبت است که همه کشورهای جهان، بهویژه اتحادیه اروپا را ترغیب میکند تا برای توقف اعدام افرادی که در زندان هستند، تشویق کند. من دریافتم که این فوریترین مسأله است. کارهای بسیار بزرگتری وجود دارد که باید برای تأمین دموکراسی واقعی و همه اینها انجام بدهیم، اما اولین قدم، توقف کشتار انسانهایی است که در زندان هستند و این پیام بسیار بلند بود.
همچنین از این واقعیت خوشم آمد که ما از زنان تجلیل کردیم. زنانی که در زندان هستند، زنانی که با احکام اعدام روبهرو هستند، زنانی که در خیابانها و روستاها و شهرهای تهران بهخاطر حجاب اجباری یا بسیاری مسائل دیگر بهپا میخیزند. من از حضور تعداد بسیاری از زنانی که در طول سالها مبارزه کردهاند، بسیار الهام گرفتم. چیزی که باید به آن اذعان کنیم این است که هیچ مبارزهیی هرگز بدون مشارکت عادلانه زنان در آن مبارزات به موفقیت نرسیده است. تصویری که رژیم ایران در حال حاضر به جهان ارائه میدهد، یک جامعه کاملاً مردسالار است، اما این واقعیت میدانی نیست که آن هم الهامبخش بود.
آخرین چیزی که میخواهم بگویم این است که این واقعیت که پس از سالهای بسیار، چیزی که میخواستم بگویم و نگفتم، این بود: میخواستم همبستگی خود را با مردمی ابراز کنم که درد تبعید را تحمل میکنند. من فقط سه سال در تبعید را بهعنوان یک دانشجوی جوان بین سنین ۲۲ تا ۲۵ سالگی تجربه کردم. میتوانم به شما بگویم که بسیار دردناک بود، اینکه نتوانی به خانه و کشورت بازگردی. امیدوارم رویدادهایی مانند این، حقوقبشر را به مرکز کارهایمان بازگرداند، اما همچنین زمینهای را برای دهها هزار ایرانی در تبعید فراهم کند که در سراسر جهان پراکنده هستند تا سرانجام بتوانند به خانه بازگردند. بنابراین امیدوارم که این رویداد به آن دستور کار بزرگتر جامعهیی که بر اساس حقوقبشر، دموکراسی، کثرتگرایی، برابری جنسیتی و غیره اداره میشود، کمک کرده باشد.
سؤال: شما در مورد اعدامها صحبت کردید و اینجا هم موضوع اعدامها در ایران مطرح شد. میدانیم که شما دبیرکل عفو بینالملل بودید زمانی که آن گزارش بسیار معروف در مورد اعدامهای ۱۳۶۷ منتشر شد. چگونه بین آن اعدامها در سال ۱۳۶۷ که بهعنوان جنایت علیه بشریت توصیف شدهاند و موج اعدامهای کنونی ارتباط برقرار میکنید؟ و چه کاری باید در مورد این جنایات انجام شود؟
کومی نایدو: بدیهی است که اگر ۳۰هزار نفر در یک بازه زمانی بسیار کوتاه کشته شوند، این رقم مردم را بسیار شوکه و وحشتزده میکند. اما چیزی که اکنون داریم این است که شما شاهد میراثی از آن نوع عملکرد هستید. یک اعدام هم برای من، یک اعدام بیش از حد است. به همین دلیل، ما باید در برابر این الگو که در حال بازسازی است، مقاومت کنیم. دلیل اینکه این میتواند در این مقیاس اتفاق بیفتد، که بههرحال در حال حاضر هم بالاست، به نظرم به یک میراث مرتبط است. البته، یک رسانه دولتی اخیراً نوشت که ما به یک نوع (اعدام) ۳۰هزار نفر دیگر از سال ۱۳۶۷ نیاز داریم. نکته جالب در مورد این نظر این است که حتی هیچ تلاشی برای انکار آن میراث وجود ندارد. اگر رسانه حکومتی میگوید «بیایید این کار را بکنیم»، خب چیز دیگری که میخواهم بگویم این است که درست است، این گزارش توسط عفو بینالملل، به اعتقاد من، در سال ۲۰۱۸ یا ۲۰۱۹ منتشر شد، دقیقاً یادم نیست، فکر میکنم ۲۰۱۸ یا اوایل ۲۰۱۹ بود؛ و من کمی ناراحت شدم. من از کار همکارانم در عفو بینالملل بسیار خرسند بودم که تقریباً سه دهه روی این موضوع کار کرده بودند و تلاش واقعی برای اطمینان از این بود که وقتی گزارش منتشر میشود، هیچکس، چه مقامات ایرانی و چه هر کس دیگری، نتواند حتی یک مورد را پیدا کند که از نظر واقعی نادرست باشد. اما امروز شنیدم، وقتی رسانههای حکومتی اکنون میگویند «ما باید یک ۱۳۶۷ دیگر انجام بدهیم»، این بهترین مدرکی است که ما داریم که آنچه گفتیم اتفاق افتاده، واقعاً اتفاق افتاده است. تنها حسرت من این است که این گزارش که در ۲۰۱۸/۲۰۱۹ منتشر شد، ۲۵ سال زودتر منتشر نشد. میدانید، چون فکر میکنم میتوانست در لحظه فوری تأثیر بیشتری داشته باشد. البته، پوشش رسانهیی بسیاری در مورد آن وجود داشت، اما با نوع تحقیقات مفصلی که وجود دارد، پشتیبانی نمیشد.
