سازمان ملل - مجمع عمومی - شورای حقوقبشر مللمتحد
نظریه گروه کار - بازداشتهای خودسرانه بالاترین مرجع بینالمللی درباره وضعیت زندانها و بازداشتگاهها
نظریه مصوب شصت و سومین اجلاس:
«شرایط لیبرتی مشابه یک مرکز بازداشت است چرا که هیچ امکان حرکت آزادانه و ارتباط با دنیای بیرون وجود ندارد»
ساکنان لیبرتی دارای استاتوی ”اشخاص حفاظتشده“ تحت کنوانسیون چهارم ژنو و پناهجو هستند نه اتهامی به آنان وارد شده و نه به اتهامی محاکمه شدهاند
گروه کار بر این باور است که هیچ توجیه قانونی برای نگهداشتن این افراد در کمپ لیبرتی وجود ندارد و چنین بازداشتی خارج از حیطه قانون حقوقبشر بینالمللی و قانون داخلی عراق است
گروه کار از دولت عراق میخواهد گامهای لازم را برای اصلاح وضعیت لیبرتی بردارد تا با استانداردها و اصول بیانیه جهانی حقوقبشر و کنوانسیون بینالمللی حقوق مدنی و سیاسی
همخوان شود
با در نظر گرفتن تمامی جنبههای این پرونده اصلاح مکفی بهمعنی آزادی فوری این افراد برداشتن تمام محدودیتها در تردد آزادانه آنها و حق قابل اعمال برای غرامت طبق بند (5) 9 کنوانسیون بینالمللی حقوق مدنی و سیاسی است
شورای حقوقبشر ملل متحد، نظریه گروه کار بازداشتهای خودسرانه مصوب شصت و سومین اجلاس گروه کار
-گروه کار دستگیری خودسرانه در قطعنامه ۱۹۹۱/۴۲ کمیسیون پیشین حقوقبشر تأسیس شد که برنامه گروه کار را در قطعنامه 50/۱۹۹۷ تعیین و تمدید کرد.
شورای حقوقبشر مللمتحد همین برنامه را در تصمیم 102/۲۰۰۶ خود مفروض گرفت و آن را در قطعنامه 18/15 خود به تاریخ 30سپتامبر ۲۰۱۰ برای یک دوره سه ساله تمدید کرد.
از آنجا که عراق امضا کننده کنوانسیون بینالمللی حقوق مدنی و سیاسی است، گروه کار دستگیری خودسرانه مطابق دستور کارش، نامهیی به دولت عراق فرستاد و ضمن تعریف مصادیق دستگیری خودسرانه، بر اساس بیانیه جهانی حقوقبشر و کنوانسیون بینالمللی حقوق مدنی و سیاسی، درباره وضعیت لیبرتی و انتقال اولین گروه ساکنان نوشت:
یک گروه 400نفره ایرانیان مخالف رژیم ایران و مرتبط با شورای ملی مقاومت ایران قبول کردند از کمپ اشرف به کمپ لیبرتی، یک پایگاه سابق ارتش ایالات متحده در نزدیکی فرودگاه بینالمللی بغداد، به منظور شروع پروسه بازتأیید موقعیت پناهندگی آنها جابهجا شوند.
قبل از انتقال به لیبرتی این نفرات و وسایلشان برای 11ساعت توسط نیروهای امنیتی بازرسی شد ـ این روش مشابه پروسدورهای تحویلگیری زندانیان به زندان بود.
بسیاری از متعلقات نفرات نظیر صندلی چرخدار، لوازم ارتباطی و تصویری، عکسهای شخصی، دارو و لوازم بهداشتی یا اجازه عبور پیدا نکردند و یا ضبط شدند.
در بدو ورود به لیبرتی به افراد منتقل شده فرمان داده شد که به خط شوند تا بهصورت رؤیتی آمارگیری شوند و توسط افسر فرمانده به آنها گفته شد که او مشخص خواهد کرد که هر کدام در کدام اتاق مستقر خواهند شد، مشابه یک زندان.
این افراد خود را در شرایطی یافتند که آزادی فردی آنها از آنها سلب شده بود، خروج آزادانه از کمپ وجود نداشت مگر اینکه موافقت رسمی و اسکورت توسط نیروهای امنیتی انجام گیرد.
آنها حق دیدار با خانواده و یا مشاور حقوقی خود را ندارند.
گزارش شده است که از ورود وکیل حمید جلیل در تاریخ 21فوریه ۲۰۱۲ بهمنظور دیدار از یکی از نفرات منتقل شده، ممانعت بهعمل آمد.
بر اساس گزارش منابع، گرداگرد کمپ لیبرتی توسط دیوارهای بتونی به ارتفاع 4 متر محاصره شده است که ساکنان حق عبور از این دیوارها را ندارند.
نفرات مسلح نیروی پلیس عراق در نقاط بازرسی در داخل کمپ مستقرهستند.
یک مرکز پلیس در قسمت یک و در کنار ساکنان وجود دارد.
ایستگاههای پلیس در درب شمالی و درب جنوبی و درب شمال شرقی قرار دارد.
گشتهای پلیس وارد محوطه استراحت ساکنان میشود، مشابه آنچه که نگهبانان زندان در سلول زندانی انجام میدهند.
وضعیت داخلی کمپ لیبرتی توسط منبع غیرانسانی و دهشتناک توصیف شده است.
بسیار فراتر یک مرکز افراد انتقالی طبق استانداردهای بینالمللی، گفته میشود که کمپ لیبرتی یک بازداشتگاه در هوای باز است. نفراتی که در این کمپ نگاه داشته شدهاند، سلامتیشان در معرض تهدید است..
به نظر میرسد که کمپ فاقد پایهایترین زیرساختهای اولیه و شرایط بهداشتی است.
در کمپ برق بهصورت مقطع و حجم آب لولهکشی غیرمکفی است.
مناطق مسکونی در لایههای مختلف دیوارهای بتونی و کیسههای شن محاصره شده است.
دوربینهای تجسسی و میکروفونهای استراق سمع در تمامی نقاط کمپ قرار داده شده است.
زندگی خصوصی ساکنان تمام وقت زیر کنترل قرار دارد.
منبع میافزاید که ساکنان بدون اسکورت نظامی یا پلیس حق خروج از کمپ را ندارند و تحت شرایط زندان نگه داشته میشوند که شامل سرشماری، حضور فشرده پلیس و تجاوز به حریم خصوصی افراد است.
ساکنان از عدم وجود شرایط مناسب زندگی رنج میبرند، محدودیت در انتقال مایملک شخصی و محدودیت در حق آزادی تردد.
منبع همچنین میگوید که دولت به ناظران بینالمللی یا بازدید کنندگان اجازه ورود به کمپ نمیدهد.
منبع یادآوری میکند که افرادی که در حال حاضر در کمپ لیبرتی نگاه داشته میشوند دارای موقعیت افراد حفاظتشده تحت کنوانسیون 4 ژنو هستند. آنها پناهجویانی هستند که نه به جرمی متهم شدهاند و نه محکوم شدهاند.
آنها بیش از ربع قرن است که در عراق بهسر میبردند.
منبع همچنین نگرانی خود را از خدشهدار شدن شخصیت فیزیکی و روانی این افراد ابراز داشت.
آنها با رفتار موهن و رنج غیرضروری مواجه میشوند.
منبع یادآور میشود که کمپ اشرف از زمانی که در سال ۲۰۰۹ دولت عراق کنترل آن را از دولت آمریکا تحویل گرفت، دو بار توسط نیروهای نظامی عراق مورد حمله قرار گرفته است.
منبع نتیجهگیری میکند که بازداشت آنها خودسرانه و بر خلاف بند 9 اعلامیه جهانی حقوقبشر و پارگرافهای ۹.۱ و ۱۰.۱ کنوانسیون بینالمللی حقوق مدنی و سیاسی است که جمهوری عراق یکی از اعضای آن است.
گروه کاری اتهامات فوق را به دولت عراق فرستاد و درخواست کرد تا در پاسخ خود اطلاعات مفصل در مورد وضعیت کنونی این افراد را تأمین کند و روشن سازد که کدام مقررات قانونی ادامه بازداشت آنها را توجیه میکند.
باعث تأسف است که «گروه کار» هنوز پاسخی از دولت عراق دریافت نکرده است.
در غیاب پاسخی از دولت عراق، گروه کار دستگیری خودسرانه، بر اساس شیوه کارش، قادر به ارائه یک نظریه با توجه به اطلاعات داده شده به آن توسط منبع هست. اطلاعات داده شده توسط دولت عراق رد نشده، هر چند که فرصت انجام این کار را داشته است.
گروه کار با وضعیت ساکنان کمپ اشرف نا آشنا نیست، محلی که بازداشتشدگان فعلی از آنجا به کمپ لیبرتی، یک پایگاه نظامی سابق آمریکا، در بغداد، منتقل شدهاند. گروه کار قبلاً نظریه شماره ۲۰۱۰/11 (عراق) خود را در مورد بازداشت ساکنان کمپ اشرف تصویب کرده بود.
ساکنان لیبرتی دارای استاتوی ”اشخاص حفاظتشده“ تحت کنوانسیون چهارم ژنو بوده و تقاضانامههای پناهندگی دادهاند؛ نه اتهامی به آنان وارد شده و نه برای جرمی محاکمه شدهاند.
شرایط کمپ لیبرتی مشابه یک مرکز بازداشت است چرا که هیچ امکان حرکت آزادانه و ارتباط با دنیای بیرون وجود ندارد. هیچ حرکت آزاد و زندگی در داخل کمپ نیست و این چیزی است که ساکنان را به بازداشتی و زندانی تبدیل میکند.
گروه کار بر این باور است که هیچ توجیه قانونی برای نگهداشتن افراد در کمپ لیبرتی وجود ندارد و چنین بازداشتی خارج از حیطه قانون حقوقبشر بینالملل و قوانین عراق است (طبق ماده 9 بیانیه جهانی حقوقبشر و مادههای 9 و 10 کنوانسیون بینالمللی حقوق مدنی و سیاسی).
با در نظر گرفتن موارد یادشده، گروه کار دستگیری خودسرانه نظریه زیر را ارائه میکند:
بازداشت افراد در لیبرتی خودسرانه و در تعارض با بند 9 بیانیه جهانی حقوقبشر و بند (1) 9 و (1) 10 از کنوانسیون بینالمللی حقوق مدنی و سیاسی است که در طبقهبندی شماره 4 از دستهبندیهای روشهای کار گروه کار قرار میگیرد.
برحسب نظر ارائه شده، گروه کار درخواست دارد که دولت عراق گامهای لازم را برای اصلاح وضعیت این افراد بردارد تا همخوانی با استانداردها و اصول اشاره شده در بیانیه جهانی حقوقبشر و کنوانسیون بینالمللی حقوق مدنی و سیاسی تأمین شود.
گروه کار بر این باور است که با در نظر گرفتن تمامی جنبههای این پرونده، اصلاح مکفی بهمعنی آزادی فوری افراد و برداشتن تمامی محدودیتهای مربوط به تردد آزادانه افراد و حق قابل اعمال برای غرامت طبق بند (5) 9 کنوانسیون بینالمللی حقوق مدنی و سیاسی است.
نظریه گروه کار - بازداشتهای خودسرانه بالاترین مرجع بینالمللی درباره وضعیت زندانها و بازداشتگاهها
نظریه مصوب شصت و سومین اجلاس:
«شرایط لیبرتی مشابه یک مرکز بازداشت است چرا که هیچ امکان حرکت آزادانه و ارتباط با دنیای بیرون وجود ندارد»
ساکنان لیبرتی دارای استاتوی ”اشخاص حفاظتشده“ تحت کنوانسیون چهارم ژنو و پناهجو هستند نه اتهامی به آنان وارد شده و نه به اتهامی محاکمه شدهاند
گروه کار بر این باور است که هیچ توجیه قانونی برای نگهداشتن این افراد در کمپ لیبرتی وجود ندارد و چنین بازداشتی خارج از حیطه قانون حقوقبشر بینالمللی و قانون داخلی عراق است
گروه کار از دولت عراق میخواهد گامهای لازم را برای اصلاح وضعیت لیبرتی بردارد تا با استانداردها و اصول بیانیه جهانی حقوقبشر و کنوانسیون بینالمللی حقوق مدنی و سیاسی
همخوان شود
با در نظر گرفتن تمامی جنبههای این پرونده اصلاح مکفی بهمعنی آزادی فوری این افراد برداشتن تمام محدودیتها در تردد آزادانه آنها و حق قابل اعمال برای غرامت طبق بند (5) 9 کنوانسیون بینالمللی حقوق مدنی و سیاسی است
شورای حقوقبشر ملل متحد، نظریه گروه کار بازداشتهای خودسرانه مصوب شصت و سومین اجلاس گروه کار
-گروه کار دستگیری خودسرانه در قطعنامه ۱۹۹۱/۴۲ کمیسیون پیشین حقوقبشر تأسیس شد که برنامه گروه کار را در قطعنامه 50/۱۹۹۷ تعیین و تمدید کرد.
شورای حقوقبشر مللمتحد همین برنامه را در تصمیم 102/۲۰۰۶ خود مفروض گرفت و آن را در قطعنامه 18/15 خود به تاریخ 30سپتامبر ۲۰۱۰ برای یک دوره سه ساله تمدید کرد.
از آنجا که عراق امضا کننده کنوانسیون بینالمللی حقوق مدنی و سیاسی است، گروه کار دستگیری خودسرانه مطابق دستور کارش، نامهیی به دولت عراق فرستاد و ضمن تعریف مصادیق دستگیری خودسرانه، بر اساس بیانیه جهانی حقوقبشر و کنوانسیون بینالمللی حقوق مدنی و سیاسی، درباره وضعیت لیبرتی و انتقال اولین گروه ساکنان نوشت:
یک گروه 400نفره ایرانیان مخالف رژیم ایران و مرتبط با شورای ملی مقاومت ایران قبول کردند از کمپ اشرف به کمپ لیبرتی، یک پایگاه سابق ارتش ایالات متحده در نزدیکی فرودگاه بینالمللی بغداد، به منظور شروع پروسه بازتأیید موقعیت پناهندگی آنها جابهجا شوند.
قبل از انتقال به لیبرتی این نفرات و وسایلشان برای 11ساعت توسط نیروهای امنیتی بازرسی شد ـ این روش مشابه پروسدورهای تحویلگیری زندانیان به زندان بود.
بسیاری از متعلقات نفرات نظیر صندلی چرخدار، لوازم ارتباطی و تصویری، عکسهای شخصی، دارو و لوازم بهداشتی یا اجازه عبور پیدا نکردند و یا ضبط شدند.
در بدو ورود به لیبرتی به افراد منتقل شده فرمان داده شد که به خط شوند تا بهصورت رؤیتی آمارگیری شوند و توسط افسر فرمانده به آنها گفته شد که او مشخص خواهد کرد که هر کدام در کدام اتاق مستقر خواهند شد، مشابه یک زندان.
این افراد خود را در شرایطی یافتند که آزادی فردی آنها از آنها سلب شده بود، خروج آزادانه از کمپ وجود نداشت مگر اینکه موافقت رسمی و اسکورت توسط نیروهای امنیتی انجام گیرد.
آنها حق دیدار با خانواده و یا مشاور حقوقی خود را ندارند.
گزارش شده است که از ورود وکیل حمید جلیل در تاریخ 21فوریه ۲۰۱۲ بهمنظور دیدار از یکی از نفرات منتقل شده، ممانعت بهعمل آمد.
بر اساس گزارش منابع، گرداگرد کمپ لیبرتی توسط دیوارهای بتونی به ارتفاع 4 متر محاصره شده است که ساکنان حق عبور از این دیوارها را ندارند.
نفرات مسلح نیروی پلیس عراق در نقاط بازرسی در داخل کمپ مستقرهستند.
یک مرکز پلیس در قسمت یک و در کنار ساکنان وجود دارد.
ایستگاههای پلیس در درب شمالی و درب جنوبی و درب شمال شرقی قرار دارد.
گشتهای پلیس وارد محوطه استراحت ساکنان میشود، مشابه آنچه که نگهبانان زندان در سلول زندانی انجام میدهند.
وضعیت داخلی کمپ لیبرتی توسط منبع غیرانسانی و دهشتناک توصیف شده است.
بسیار فراتر یک مرکز افراد انتقالی طبق استانداردهای بینالمللی، گفته میشود که کمپ لیبرتی یک بازداشتگاه در هوای باز است. نفراتی که در این کمپ نگاه داشته شدهاند، سلامتیشان در معرض تهدید است..
به نظر میرسد که کمپ فاقد پایهایترین زیرساختهای اولیه و شرایط بهداشتی است.
در کمپ برق بهصورت مقطع و حجم آب لولهکشی غیرمکفی است.
مناطق مسکونی در لایههای مختلف دیوارهای بتونی و کیسههای شن محاصره شده است.
دوربینهای تجسسی و میکروفونهای استراق سمع در تمامی نقاط کمپ قرار داده شده است.
زندگی خصوصی ساکنان تمام وقت زیر کنترل قرار دارد.
منبع میافزاید که ساکنان بدون اسکورت نظامی یا پلیس حق خروج از کمپ را ندارند و تحت شرایط زندان نگه داشته میشوند که شامل سرشماری، حضور فشرده پلیس و تجاوز به حریم خصوصی افراد است.
ساکنان از عدم وجود شرایط مناسب زندگی رنج میبرند، محدودیت در انتقال مایملک شخصی و محدودیت در حق آزادی تردد.
منبع همچنین میگوید که دولت به ناظران بینالمللی یا بازدید کنندگان اجازه ورود به کمپ نمیدهد.
منبع یادآوری میکند که افرادی که در حال حاضر در کمپ لیبرتی نگاه داشته میشوند دارای موقعیت افراد حفاظتشده تحت کنوانسیون 4 ژنو هستند. آنها پناهجویانی هستند که نه به جرمی متهم شدهاند و نه محکوم شدهاند.
آنها بیش از ربع قرن است که در عراق بهسر میبردند.
منبع همچنین نگرانی خود را از خدشهدار شدن شخصیت فیزیکی و روانی این افراد ابراز داشت.
آنها با رفتار موهن و رنج غیرضروری مواجه میشوند.
منبع یادآور میشود که کمپ اشرف از زمانی که در سال ۲۰۰۹ دولت عراق کنترل آن را از دولت آمریکا تحویل گرفت، دو بار توسط نیروهای نظامی عراق مورد حمله قرار گرفته است.
منبع نتیجهگیری میکند که بازداشت آنها خودسرانه و بر خلاف بند 9 اعلامیه جهانی حقوقبشر و پارگرافهای ۹.۱ و ۱۰.۱ کنوانسیون بینالمللی حقوق مدنی و سیاسی است که جمهوری عراق یکی از اعضای آن است.
گروه کاری اتهامات فوق را به دولت عراق فرستاد و درخواست کرد تا در پاسخ خود اطلاعات مفصل در مورد وضعیت کنونی این افراد را تأمین کند و روشن سازد که کدام مقررات قانونی ادامه بازداشت آنها را توجیه میکند.
باعث تأسف است که «گروه کار» هنوز پاسخی از دولت عراق دریافت نکرده است.
در غیاب پاسخی از دولت عراق، گروه کار دستگیری خودسرانه، بر اساس شیوه کارش، قادر به ارائه یک نظریه با توجه به اطلاعات داده شده به آن توسط منبع هست. اطلاعات داده شده توسط دولت عراق رد نشده، هر چند که فرصت انجام این کار را داشته است.
گروه کار با وضعیت ساکنان کمپ اشرف نا آشنا نیست، محلی که بازداشتشدگان فعلی از آنجا به کمپ لیبرتی، یک پایگاه نظامی سابق آمریکا، در بغداد، منتقل شدهاند. گروه کار قبلاً نظریه شماره ۲۰۱۰/11 (عراق) خود را در مورد بازداشت ساکنان کمپ اشرف تصویب کرده بود.
ساکنان لیبرتی دارای استاتوی ”اشخاص حفاظتشده“ تحت کنوانسیون چهارم ژنو بوده و تقاضانامههای پناهندگی دادهاند؛ نه اتهامی به آنان وارد شده و نه برای جرمی محاکمه شدهاند.
شرایط کمپ لیبرتی مشابه یک مرکز بازداشت است چرا که هیچ امکان حرکت آزادانه و ارتباط با دنیای بیرون وجود ندارد. هیچ حرکت آزاد و زندگی در داخل کمپ نیست و این چیزی است که ساکنان را به بازداشتی و زندانی تبدیل میکند.
گروه کار بر این باور است که هیچ توجیه قانونی برای نگهداشتن افراد در کمپ لیبرتی وجود ندارد و چنین بازداشتی خارج از حیطه قانون حقوقبشر بینالملل و قوانین عراق است (طبق ماده 9 بیانیه جهانی حقوقبشر و مادههای 9 و 10 کنوانسیون بینالمللی حقوق مدنی و سیاسی).
با در نظر گرفتن موارد یادشده، گروه کار دستگیری خودسرانه نظریه زیر را ارائه میکند:
بازداشت افراد در لیبرتی خودسرانه و در تعارض با بند 9 بیانیه جهانی حقوقبشر و بند (1) 9 و (1) 10 از کنوانسیون بینالمللی حقوق مدنی و سیاسی است که در طبقهبندی شماره 4 از دستهبندیهای روشهای کار گروه کار قرار میگیرد.
برحسب نظر ارائه شده، گروه کار درخواست دارد که دولت عراق گامهای لازم را برای اصلاح وضعیت این افراد بردارد تا همخوانی با استانداردها و اصول اشاره شده در بیانیه جهانی حقوقبشر و کنوانسیون بینالمللی حقوق مدنی و سیاسی تأمین شود.
گروه کار بر این باور است که با در نظر گرفتن تمامی جنبههای این پرونده، اصلاح مکفی بهمعنی آزادی فوری افراد و برداشتن تمامی محدودیتهای مربوط به تردد آزادانه افراد و حق قابل اعمال برای غرامت طبق بند (5) 9 کنوانسیون بینالمللی حقوق مدنی و سیاسی است.