صندوق بین‌المللی پول IMF

صندوق بین‌المللی پول کی و کجا تشکیل شد؟

صندوق بین‌المللی پول یک سازمان اقتصادی جهانی است که در سال ۱۹۴۵میلادی بر اساس موافقتنامه ”برتن وودز ”تأسیس شد و از سال ۱۹۴۷میلادی به‌عنوان یک نهاد سازمان ملل آغاز به کار کرد. صندوق بین‌المللی پول، یکی از معتبرترین منابع ارزیابی و پیش‌بینی وضعیت اقتصادی جهان محسوب می‌شود. این صندوق دارای ۱۸۷ کشور عضو سازمان ملل‌متحد و کوزوو می‌باشد. رئیس کنونی صندوق بین‌المللی کریستین لاگارد وزیر اقتصاد پیشین فرانسه است. مرکز این ارگان بین‌المللی در واشینگتن است.

صندوق بین‌المللی پول با چه هدفی تشکیل شد؟

هدف از تشکیل صندوق بین‌المللی پول عبارت است از: ـ گسترش همکاریهای پولی بین‌المللی و تسهیل رشد متوازن تجارت بین‌الملل ـ ایجاد سیستم باثبات ارزی بین اعضا و پرهیز از رقابت در کاهش نرخ ارزها ـ تهیه منابع لازم از طریق منابع عمومی صندوق، به‌منظور کمک به کشورهای عضو که دارای کسری تراز پرداختها هستند

تعهدات کشورهای عضو در قبال صندوق بین‌المللی پول چیست؟

در دسامبر سال ۱۹۷۱ میلادی کشورهای گروه ۱۰ موسوم به کلوپ پاریس در اجلاسی در واشینگتن تصمیمهایی درباره تعهدات هر عضو در قبال صندوق بین‌المللی اتخاذ کردند. بر اساس این توافق هر کشور عضو ملزم به پرداخت سهمیه تعیین شده به صندوق به‌صورت ۲۵ درصد طلا و ۷۵ درصد پول رایج خود بود. از آن زمان تا کنون سهمیه‌ها چندین بار افزایش یافته است. گروه 10یا کلوپ پاریس شامل این کشورها بود: آمریکا، انگلیس، آلمان غربی، فرانسه، بلژیک، هلند، ایتالیا، سوئد، کانادا و ژاپن

نحوه وام گیری اعضا در صندوق بین‌المللی پول به چه صورت است؟

سهمیه هر کشور، تعیین کننده سطح وام گیری و حق رأی آن در صندوق است. در اوایل دهه ۱۹۸۰، مطابق سهمیه‌های تعیین شده، حق رأی آمریکا حدود ۲۲ درصد و جامعه اقتصادی اروپا ۲۷ درصد بود. از آنجا که هر تغییر عمده‌ای در صندوق بین‌المللی پول نیازمند ۸۵ درصد آرا است، هم ایالات متحده آمریکا و هم جامعه اقتصادی اروپا از حق وتو در صندوق برخوردار بودند. هر کشور عضو که با مشکل کسری بودجه روبه‌رو شود می‌تواند در مقابل پول خود، ارز مورد نیاز از صندوق دریافت کند. البته این ارز دریافتی باید ظرف مدت سه تا پنج سال، بازخرید شود.

توافقنامه معروف جامائیکا چه تغییرات عمده‌یی در صندوق بین‌المللی پول ایجاد کرد؟

در سال ۱۹۷۶ طبق موافقتنامه جامائیکا، تجدیدنظر عمده‌ای در مفاد موافقتنامه صندوق به‌عمل آمد: لغو ضرورت پرداخت ۲۵ درصد سهمیه به‌صورت طلا و کنار گذاردن طلا به‌عنوان واحد محاسباتی. در همین رابطه صندوق اجازه یافت تا همه موجودی طلای خود را بفروشد و وجوه حاصل را صرف کمک مالی به کشورهای در حال توسعه کند.

انتقادها و اعتراضها به صندوق بین‌المللی پول چی هست؟

از نگاه منتقدان، صندوق بین‌المللی پول، با سخت کردن شرایط برای دولتهای بدهکار، فشار خود را بر آنها افزایش می‌دهد تا مجبور به انجام تغییرات مورد نظر صندوق شوند. یکی از این تغییرات اجرای سیاستهای ریاضت اقتصادی است. این سیاست به‌منظور کم کردن کسری بودجه و هزینه‌های دولت، از خدمات عمومی و حقوق کارگران و کارکنان کم می‌کند و جمع زیادی از شاغلان را از کار بیکار می‌کند. امری که باعث اعتراضات گسترده در کشورهای وام گیرنده از صندوق شده است. یونان، اسپانیا و پرتغال از جمله این کشورها هستند.

ارزیابی کنونی صندوق بین‌المللی پول از اقتصاد جهانی چیست؟

کریستین لاگارد رئیس صندوق بین‌المللی پول(2014) چندی پیش هشدار داد جهان با خطر بحرانی سه‌گانه روبه‌روست: کاهش درآمدها، آسیبهای محیط زیستی و ناآرامیهای اجتماعی صندوق بین‌المللی پول در جدیدترین گزارش خود، رشد اقتصاد جهان را، به‌ویژه به‌دلیل بحران در اروپا که تهدید روشنی برای اقتصاد جهانی است، از مثبت 3 و نیم درصد به مثبت 3 و 3دهم درصد کاهش داد.

ایران از چه زمانی به عضویت صندوق بین‌المللی درآمد؟

دولت ایران جزو ۴۴ کشور دعوت شده به کنفرانس ”برتون وودز: در سال ۱۹۴۴ بود و اعضای هیأت چهار نفره اعزامی آن در کمیسیونهای مربوط به تهیه اساسنامه صندوق بین‌المللی پول شرکت داشتند. نخستین استفاده ایران از منابع مالی صندوق در سال ۱۳۳۰ و پس از ملی شدن صنعت نفت بود که دولت در مقابل سفته‌های ریالی، معادل ۲۵ درصد سهمیه اعتباری خود در صندوق، دلار به دست آورد. به‌دلیل کوتاهی مدت اعتبارات صندوق، دولت ایران موظف بود هر ساله بخشی از اعتبار مزبور و دیگر اعتبارات دریافتی خود به دلار را بازخرید کند

آخرین ارزیابی صندوق بین‌المللی پول از اقتصاد ایران چیست؟

صندوق بین‌المللی پول در آخرین ارزیابی خود اعلام کرد رشد اقتصادی ایران منفی 9 دهم درصد است. این رقم، طی دو دهه اخیر بی‌سابقه است. متوسط نرخ رشد اقتصادی در میان صادرکنندگان نفت در خاورمیانه و شمال آفریقا مثبت شش و شش دهم درصد است.

موقعیت ترکیه در صندوق بین‌المللی پول چگونه است؟

با افزایش قدرت اقتصادی ترکیه، موقعیت آن از کشور مقروض به صندوق بین‌المللی پول، به سوی یکی از ۲۰ اقتصاد بزرگ جهان تغییر کرده است. ترکیه در حال حاضر در موقعیت کشور وام دهنده در صندوق بین‌المللی پول می‌باشد.