بی‌عدالتی موجب ”آشوبی بزرگ می‌شود و صلح و امنیت جهانی را به خطر می‌اندازد، بارزترین نمود بی‌عدالتی، وضعیت مشقت‌بار کارگران است. صلح پایدار و همیشگی فقط در صورت وجود عدالت اجتماعی می‌تواند شکل بگیرد“
این عبارات، انگیزه تشکیل یک ارگان بین‌المللی شد، سازمان بین‌المللی کار، با این سازمان و اهداف آن بیشتر آشنا می‌شویم:
سازمان بین‌المللی کار از مؤسسات تخصصی سازمان ملل‌متحد است. این سازمان در سال 1946 به نخستین آژانس تخصصی سازمان ملل تبدیل شد. بینش اصلی سازمان بین‌المللی کار مبتنی بر تأمین کار آبرومند برای مردان و زنان است. سرنوشت کسانی که کار می‌کنند اعم از کارگر، کارمند، کشاورز چه در بخش خصوصی یا عمومی حتی افرادی که مستقلاً کار می‌کنند یا بیکار شده‌اند، کارگران مهاجر یا آنهایی که بالفعل شاغل نیستند همه و همه در قلمرو سازمان بین‌المللی کار است
این سازمان تنها آژانس سه جانبه سازمان ملل است که در آن نمایندگان کارفرمایان، دولتها و کارگران شرکت دارند
منشور سازمان بین‌المللی کار به بیانیه فیلادلفیا معروف است که در سال ۱۹۴۴ تصویب شد.
مقر این سازمان در شهر ژنو در کشور سوئیس است. رئیس کنونی این سازمان، گای رایدر است.
2 – آزادی بیان و تجمع برای توسعه پایدار امری لازم و ضروری است
3 – فقر در همه جا باعث ایجاد خطر برای خوشبختی می‌باشد
4 – همه افراد بشر حق دارند از از رفاه مادی و رشد معنوی در فضایی آزاد، از امنیت اقتصادی و فرصتهای برابر برخوردار شوند.
ـ امکان مشارکت عادلانه برای هر کس در حاصل دسترنج خود و تأمین دستمزد حداقل.
ـ تأمین امنیت شغلی به‌منظور تأمین درآمد مناسب.
ـ حمایت کامل از زندگی و سلامتی کارگران در هر شغل و حرفه
ـ حمایت از کودکان و زنان باردار.
ـ اقدامهای لازم برای تغذیه و سکونت و فرهنگ و وسائل راحتی کارگران.
تا شروع جنگ جهانی دوم سازمان بین‌المللی کار، 25کنفرانس تشکیل داد و جمعاً 67 فقره قرارداد بین‌المللی منتشر کرد. در اولین کنفرانس مسائلی مطرح شد که اهداف این سازمان را به خوبی بیان می‌کرد. اگر چه در عمل بسیاری از اینها توسط رژیمهای مستبد و چپاولگر مانند رژیم آخوندی یا مطلق نادیده گرفته می‌شود و یا کاملاً نقض می‌شود.
ـ ادارات استخدام عمومی باید در هر کشوری تأسیس شود
ـ کارگران زن شش هفته قبل از وضع حمل و شش هفته بعد از آن نباید در مؤسسات صنعتی و تجارتی کار کنند. حقوق این مدت باید بآنها پرداخته شود.
ـ کارکردن کودکانی که سن آنها کمتر از 14سال است در مؤسسات صنعتی ممنوع است.
ـ جوانانی که سن آنها کمتر از چهارده سال است از کارکردن در کشتیها ممنوع‌اند.
ـ هر کارگر صنعتی باید یکروز در هفته تعطیلی داشته باشد.
2) هیأت مدیره، ارگان اصلی اجرایی سازمان بین‌المللی کار است.
3) دفتر بین‌المللی کار که مأمور اجرای تصمیمات کنفرانس هیأت مدیره دفتر بین‌المللی کار است.
تصمیمات کنفرانس بین‌المللی کار با اکثریت دو سوم آرای نمایندگان حاضر اتخاذ می‌شود و هر یک از چهار نماینده عضو هیأت نمایندگی یک کشور، یک رأی و در مجموع چهار رأی دارد.
هیأت مدیره سازمان بین‌المللی کار دارای 56 عضو است و مدت نمایندگی اعضائ هیأت مدیره سه سال است. از این 56نفر، 28نفر از نمایندگان دولتها، 14نفر از نمایندگان کارگران کشورها و 14نفر دیگر از میان نمایندگان کارفرمایان کشورها تعیین می‌شوند. از میان 28نفر نمایندگان دولتها 10نفر آن نمایندگان کشورهای صنعتی و بقیه اعضاء یعنی 18نفر از نمایندگان دیگر دولتها انتخاب می‌شوند.
وظیفه هیأت مدیره، تعیین دستور کار برای کنفرانس بین‌المللی کار و مراقبت از قراردادهای بین‌المللی راجع به‌کار و اجرای مصوبات کنفرانس بین‌المللی کار است. این هیأت رسیدگی به شکایت اشخاص ذینفع نسبت به عدم اجرای این مصوبات و تنظیم بودجه سالانه سازمان بین‌المللی کار را هم به عهده دارد. رئیس هیأت مدیره سازمان بین‌المللی کار، از بین نمایندگان دولتها و نایب‌رئیس‌ها از میان نمایندگان دو گروه کارگر و کارفرما انتخاب می‌شوند.
دولتها تا مدت یک الی یک‌سال و نیم قراردادها و مقاوله نامه‌ها را برای تصویب و یا رد به پارلمانهای خود ابلاغ می‌کنند. در صورت تصویب، مراتب به سازمان بین‌المللی کار اطلاع داده می‌شود که دولت مذکور به مقاوله نامه‌ها خواهد پیوست. در غیراین صورت دولت مزبور دلایل و یا موانع عدم تصویب را به اطلاع این سازمان می‌رساند. همچنین توصیه‌نامه‌ها که واجد قدرت اجرایی ضعیف‌تری هستند به دولتهای عضو ابلاغ می‌شود تا راهنمای قوه مقننه در جهت اعتلای حقوق کارگران باشد.
تنها ضمانت اجرای مقاوله‌نامه و توصیه نامه‌ها، دولتهای عضو می‌باشند. نقض آنها توسط دولتهای مستبد به‌راحتی امکانپذیر است در نتیجه این مقاوله نامه‌ها فاقد ضمانتهای حقوقی و قضایی هستند. یکی از ضعفهای جدی سازمان بین‌المللی کار همین است. یعنی نداشتن مکانیزمی برای حسابرسی از دولتها که حقوق کارگران را پایمال می‌کنند.
در سال 1949، سازمان بین‌المللی کار، جایزه صلح نوبل را در گرامیداشت پنجاهمین سال تأسیس خود دریافت کرد.
این عبارات، انگیزه تشکیل یک ارگان بین‌المللی شد، سازمان بین‌المللی کار، با این سازمان و اهداف آن بیشتر آشنا می‌شویم:
شکل‌گیری سازمان بین‌المللی کار
سازمان بین‌المللی کار در سال 1919 در پایان جنگ جهانی اول به موجب پیمان صلح ورسای به‌وجود آمد و اساسنامه آن در فصل سیزدهم این پیمان گنجانیده شد. ایده تشکیل این سازمان در قرن نوزدهم به‌وسیله دو صنعتگر، رابرت اوون Robert Owen از ولز و دانیل لگراند Daniel Legrand از فرانسه مطرح شدسازمان بین‌المللی کار از مؤسسات تخصصی سازمان ملل‌متحد است. این سازمان در سال 1946 به نخستین آژانس تخصصی سازمان ملل تبدیل شد. بینش اصلی سازمان بین‌المللی کار مبتنی بر تأمین کار آبرومند برای مردان و زنان است. سرنوشت کسانی که کار می‌کنند اعم از کارگر، کارمند، کشاورز چه در بخش خصوصی یا عمومی حتی افرادی که مستقلاً کار می‌کنند یا بیکار شده‌اند، کارگران مهاجر یا آنهایی که بالفعل شاغل نیستند همه و همه در قلمرو سازمان بین‌المللی کار است
این سازمان تنها آژانس سه جانبه سازمان ملل است که در آن نمایندگان کارفرمایان، دولتها و کارگران شرکت دارند
منشور سازمان بین‌المللی کار به بیانیه فیلادلفیا معروف است که در سال ۱۹۴۴ تصویب شد.
مقر این سازمان در شهر ژنو در کشور سوئیس است. رئیس کنونی این سازمان، گای رایدر است.
منشور سازمان بین‌المللی کار
منشور سازمان بین‌المللی کار یا بیانیه فیلادلفیا بر این اصول تأکید می‌کند: 1 – کارگر یک کالا نیست2 – آزادی بیان و تجمع برای توسعه پایدار امری لازم و ضروری است
3 – فقر در همه جا باعث ایجاد خطر برای خوشبختی می‌باشد
4 – همه افراد بشر حق دارند از از رفاه مادی و رشد معنوی در فضایی آزاد، از امنیت اقتصادی و فرصتهای برابر برخوردار شوند.
اهدافی که سازمان بین‌المللی کار دنبال می‌کند
ـ ایجاد کار و ترقی سطح زندگی ـ بکارگیری کارگران در کارهایی که مطابق میل آنهاست و می‌توانند در آنها مهارت خود را نشان دهند.ـ امکان مشارکت عادلانه برای هر کس در حاصل دسترنج خود و تأمین دستمزد حداقل.
ـ تأمین امنیت شغلی به‌منظور تأمین درآمد مناسب.
ـ حمایت کامل از زندگی و سلامتی کارگران در هر شغل و حرفه
ـ حمایت از کودکان و زنان باردار.
ـ اقدامهای لازم برای تغذیه و سکونت و فرهنگ و وسائل راحتی کارگران.
تا شروع جنگ جهانی دوم سازمان بین‌المللی کار، 25کنفرانس تشکیل داد و جمعاً 67 فقره قرارداد بین‌المللی منتشر کرد. در اولین کنفرانس مسائلی مطرح شد که اهداف این سازمان را به خوبی بیان می‌کرد. اگر چه در عمل بسیاری از اینها توسط رژیمهای مستبد و چپاولگر مانند رژیم آخوندی یا مطلق نادیده گرفته می‌شود و یا کاملاً نقض می‌شود.
مفاد اولین کنفرانس بین‌المللی کار
ـ مدت کار نباید از هشت ساعت در روز و چهل وهشت ساعت در هفته تجاوز کند.ـ ادارات استخدام عمومی باید در هر کشوری تأسیس شود
ـ کارگران زن شش هفته قبل از وضع حمل و شش هفته بعد از آن نباید در مؤسسات صنعتی و تجارتی کار کنند. حقوق این مدت باید بآنها پرداخته شود.
ـ کارکردن کودکانی که سن آنها کمتر از 14سال است در مؤسسات صنعتی ممنوع است.
ـ جوانانی که سن آنها کمتر از چهارده سال است از کارکردن در کشتیها ممنوع‌اند.
ـ هر کارگر صنعتی باید یکروز در هفته تعطیلی داشته باشد.
ارگانهای سه‌گانه سازمان بین‌المللی کار
1) کنفرانس بین‌المللی کار، که مهم‌ترین رکن سازمان بین‌المللی کار است.2) هیأت مدیره، ارگان اصلی اجرایی سازمان بین‌المللی کار است.
3) دفتر بین‌المللی کار که مأمور اجرای تصمیمات کنفرانس هیأت مدیره دفتر بین‌المللی کار است.
وظایف کنفرانس بین‌المللی کار
خطوط اساسی سیاست اجتماعی و سیاستهای شغلی و کارگری را در سطح جهانی مورد بررسی قرار می‌دهد و تصمیمهایی به اشکال مختلف مقاوله نامه ، عهدنامه و توصیه نامه تصویب و منتشر می‌کند و بر اجرای آنها نظارت می‌نماید. از دیگر وظایف کنفرانس پذیرش اعضای جدید و تصویب بودجه سازمان بین‌المللی کار است. این رکن سازمان بین‌المللی کار در حکم قوه مقننه است که مقرراتی را برای یکسان کردن شرایط کار کارگران در سطح جهانی به تصویب می‌رساند. تقریباً تمامی کشورهای عضو سازمان ملل، عضو این سازمان هستند. اعضاء این کنفرانس را هیأتهای نمایندگی کشورها که هر کشور دارای چهار نماینده می‌باشد، تشکیل می‌دهند. از چهار نماینده کشورها، دو نماینده از طرف دولت معرفی می‌شود و یک نماینده از طرف کارگران و یک نماینده از طرف کارفرمایان تعیین و معرفی می‌شود. در کنار این نمایندگان عده‌یی به‌عنوان مشاور که حق رأی ندارند، می‌توانند در کنفرانس شرکت کنند.تصمیمات کنفرانس بین‌المللی کار با اکثریت دو سوم آرای نمایندگان حاضر اتخاذ می‌شود و هر یک از چهار نماینده عضو هیأت نمایندگی یک کشور، یک رأی و در مجموع چهار رأی دارد.
ساختار هیأت مدیره سازمان بین‌المللی کار
اما هیأت مدیره سازمان بین‌المللی کار، این هیأت در سال سه یا چهار بار تشکیل جلسه می‌دهد و مسئولیت مهمی در هماهنگ کردن فعالیتهای این سازمان در همه زمینه‌ها به عهده دارد.هیأت مدیره سازمان بین‌المللی کار دارای 56 عضو است و مدت نمایندگی اعضائ هیأت مدیره سه سال است. از این 56نفر، 28نفر از نمایندگان دولتها، 14نفر از نمایندگان کارگران کشورها و 14نفر دیگر از میان نمایندگان کارفرمایان کشورها تعیین می‌شوند. از میان 28نفر نمایندگان دولتها 10نفر آن نمایندگان کشورهای صنعتی و بقیه اعضاء یعنی 18نفر از نمایندگان دیگر دولتها انتخاب می‌شوند.
وظیفه هیأت مدیره، تعیین دستور کار برای کنفرانس بین‌المللی کار و مراقبت از قراردادهای بین‌المللی راجع به‌کار و اجرای مصوبات کنفرانس بین‌المللی کار است. این هیأت رسیدگی به شکایت اشخاص ذینفع نسبت به عدم اجرای این مصوبات و تنظیم بودجه سالانه سازمان بین‌المللی کار را هم به عهده دارد. رئیس هیأت مدیره سازمان بین‌المللی کار، از بین نمایندگان دولتها و نایب‌رئیس‌ها از میان نمایندگان دو گروه کارگر و کارفرما انتخاب می‌شوند.
دفتر بین‌المللی کار
سومین ارگان سازمان بین‌المللی کار، دفتر بین‌المللی کار است. سابقه دفتر به سال 1901 یعنی هجده سال قبل از تأسیس سازمان بین‌المللی کار برمی‌گردد. در واقع دبیرخانه دائمی سازمان بین‌المللی کار است و تحت نظارت هیأت مدیره کار میکندمقاوله نامه‌ها و توصیه‌ها
تصمیمات سازمان بین‌المللی کار در قالب قراردادها و مقاوله نامه‌ها و توصیه نامه‌ها صورت می‌گیرد. متن مقاوله نامه به دولتهای عضو ابلاغ می‌شود.دولتها تا مدت یک الی یک‌سال و نیم قراردادها و مقاوله نامه‌ها را برای تصویب و یا رد به پارلمانهای خود ابلاغ می‌کنند. در صورت تصویب، مراتب به سازمان بین‌المللی کار اطلاع داده می‌شود که دولت مذکور به مقاوله نامه‌ها خواهد پیوست. در غیراین صورت دولت مزبور دلایل و یا موانع عدم تصویب را به اطلاع این سازمان می‌رساند. همچنین توصیه‌نامه‌ها که واجد قدرت اجرایی ضعیف‌تری هستند به دولتهای عضو ابلاغ می‌شود تا راهنمای قوه مقننه در جهت اعتلای حقوق کارگران باشد.
تنها ضمانت اجرای مقاوله‌نامه و توصیه نامه‌ها، دولتهای عضو می‌باشند. نقض آنها توسط دولتهای مستبد به‌راحتی امکانپذیر است در نتیجه این مقاوله نامه‌ها فاقد ضمانتهای حقوقی و قضایی هستند. یکی از ضعفهای جدی سازمان بین‌المللی کار همین است. یعنی نداشتن مکانیزمی برای حسابرسی از دولتها که حقوق کارگران را پایمال می‌کنند.
در سال 1949، سازمان بین‌المللی کار، جایزه صلح نوبل را در گرامیداشت پنجاهمین سال تأسیس خود دریافت کرد.
