۱۲آذر ۱۳۹۹ سالگرد درگذشت دکتر محمد ملکی، اولین رئیس دانشگاه تهران پس از انقلاب ضدسلطنتی

دکتر محمد ملکی، اولین رئیس دانشگاه تهران پس از انقلاب ضدسلطنتی در ۱۲آذرماه ۱۳۹۹ درگذشت.

دکتر ملکی به‌خاطر مخالفت‌هایش با ارتجاع حاکم و استبداد دینی سال‌ها در زندان‌های رژیم تحت فشار و شکنجه بود و پس از آزادی نیز با انواع فشارها و ستم دیکتاتوری آخوندی رو‌به‌رو شد.

وی بارها به افشاگری علیه جنایات رژیم در زندان‌ها، شکنجه‌ها و اعدام‌های گسترده مجاهدان پرداخت و به‌طور مشخص حملات وحشیانه رژیم به مجاهدین در لیبرتی را محکوم کرد.

حمایت آشکار از مجاهدین در قلب تهران

دکتر ملکی هنگامی که رژیم به ساکنان بی‌دفاع کمپ لیبرتی حمله کرد، موضع‌گیری جانانه‌ای کرد و پلاکاردی با مضمون «کشتار انسان‌های بی‌گناه و بی‌سلاح جنایت علیه بشریت است» را در مقابل زندان اوین به‌دست گرفت. وی هم‌چنین در مراسم درگذشت مادر داعی‌الاسلام «از بچه‌هایی که در اطراف مرز هستند، زیر موشک هستند، ولی مثل کوه ایستاده‌اند» یاد کرد و نوید سرنگونی رژیم پلید آخوندی را داد.

از جملات به‌یادماندنی دکتر ملکی که بیانگر آمال و آرزوهای او برای رهایی مردم ایران از فاشیسم مذهبی حاکم بود:

«ای یارم، ای آزادی، بیا چقدر منتظر بمونیم، من که دیگه روزهای آخر زندگیمه، ز گهواره تا گور آزادی بجوی، ز گهواره تا گور آزادی بجوی».

دکتر ملکی تا پایان عمر بر حمایت و عشق به مجاهدین و آقای مسعود رجوی تاکید می‌کرد. زمانی‌که یکی از دوستان دکتر ملکی پس از فوت همسر ایشان طی تماسی با وی درگذشت همسرش را تسلیت می‌گوید، دکتر هم ضمن تشکر از ابراز همدردی، در پاسخ به او می‌گوید: «سلام من را به آن عزیز برسان».

اولین رئیس دانشگاه تهران پس از پیروزی انقلاب ضدسلطنتی

دکتر ملکی پس از پیروزی انقلاب ضدسلطنتی به اصرار پدر طالقانی ریاست دانشگاه تهران را پذیرفت، اما شرط گذاشت که من رئیس نیستم، سرپرستم و باز هم شرط گذاشت که بتواند دانشگاه را با کمک سایر استادانی که می‌شناخت به‌صورت شورایی اداره کند.

او در اولین انتخابات «مجلس شورای ملی» از سوی «شورای معرفی کاندیداهای انقلابی و ترقی‌خواه» به‌عنوان کاندیدای عضویت در مجلس شورای ملی معرفی شد. این «شورا» در اسفند ۱۳۵۸ اولین جبهه ترقی‌خواه و انقلابی نیروهای اپوزیسیون محسوب می‌شد که دکتر ملکی نیز یک عضو فعال و شناخته شده آن بود.

شورای معرفی کاندیداهای انقلابی و ترقی‌خواه با عضویت محوری مجاهدین خلق و سایر احزاب و دستجات و شخصیت‌های برجسته اپوزیسیون وقت، در واقع ساختار اولیه شورای ملی مقاومت را تشکیل می‌داد.

بلافاصله بعد از تشکیل اولین به ‌اصطلاح پارلمان که با تقلب‌های فراوان هیچ‌یک از شخصیت‌های کاندیدای اپوزیسیون از جمله دکتر ملکی به آن راه نیافتند، خمینی مرحله بعدی سرکوب را آغاز کرد و تحت عنوان «انقلاب فرهنگی» دانشگاه‌ها را که در واقع کانون شورش و قیام علیه جمهوری خمینی‌ساخته اسلامی بودند و به‌طور خاص مرکزی محوری برای جذب و سازمان‌دهی نیروهای مخالف به‌ویژه مجاهدین محسوب می‌شدند، مورد یورش قرار داد. دکتر ملکی بلافاصله و در همان فروردین ۱۳۵۹ از کار کناره گرفت.

تشکیل جمعیت اقامه

دکتر ملکی چند ماه پس از کودتای فرهنگی همراه با شخصیت‌های انقلابی وقت نزدیک به مجاهدین خلق، «جمعیت اقامه» را تشکیل داد.

دکتر محمد ملکی همراه با شهید کاظم باقرزاده، شهید ابوذر ورداسبی، شهید علی‌اصغر زهتابچی، مرحوم یزدان حاج‌حمزه و هم‌چنین آقایان نصرالله اسماعیل‌زاده، عبدالعلی معصومی، جلال گنجه‌ای و چند تن دیگر، اعضای مؤسس جمعیت اقامه بودند. جمعیتی که شخصیت‌های نزدیک به مجاهدین خلق را متشکل می‌کرد و بعدها به جمعیت ”داد“ تغییر نام داد.

جمعیت اقامه در اوایل مردادماه سال ۱۳۶۰ درست چند روز بعد از اعلام رسمی این شورا، طی یک نامه رسمی درخواست عضویت در شورای ملی مقاومت را در تهران ارائه داد و به عضویت این شورا درآمد که تاکنون نیز ادامه دارد.

دکتر ملکی تا پایان عمر چندین بار دستگیر و شکنجه شد. سران حکومت پس از سفر وی به کانادا و ملاقات با برخی از اعضای شورای ملی مقاومت وی را ممنوع‌الخروج کردند. این اقدام تا پایان عمر دکتر ادامه داشت.

یاد و نام دکتر ملکی، استاد برجسته و رئیس دانشگاه تهران، بر تارک مبارزات دانشگاهیان ایران همواره جاودان است.