وزارتخارجه آمریکا روز سهشنبه ۳تیرماه۹۹ در گزارش نهایی غیرمحرمانه سال۲۰۲۰ خود اعلام کرد: در سال۲۰۰۲، اپوزیسیون ایران بهصورت علنی تأسیسات هستهیی مخفی را که در نظنز و اراک در حال ساخت بودند را افشا کرد که رژیم ایران آنرا بهآژانس انرژی هستهیی اطلاع نداده بود.
گزارشات از نتیجه تحقیقات آژانس راه به این برد که شورای حکام آژانس بینالمللی انرژی اتمی نسبت به عدم التزام رژیم ایران به موافقتنامه پادمانی جامع را در سال۲۰۰۵ اعلام کند و این پرونده را در سال۲۰۰۶ به شورای امنیت سازمان ملل ارجاع دهد.
در گزارش نهایی غیرمحرمانه سال۲۰۲۰ آمده است:
تلاشهای ایران برای حفظ پروندهها، اسناد و پرسنل مربوط به برنامه تسلیحات هستهیی آن قبل از ۲۰۰۴ نشان میدهد که ایران ممکن است حداقل بخشی از این اطلاعات تخصصی فنی و قابلیتهای مربوط به تسلیحات هستهیی را حفظ کرده باشد تا برای هر گونه تلاشی در آینده برای دستیابی مجدد به سلاحهای هستهای، در صورتی که چنین تصمیمی بگیرد، یاریش کند.
در نوامبر سال ۲۰۱۹، مدیر کل موقت (DG) آژانس بینالمللی انرژی اتمی از کشف ذرات اورانیوم فرآوری شده شیمیایی در یک مکان اعلام نشده در ایران توسط بازرسان آژانس انرژی اتمی گزارش داد، و خاطرنشان کرد که این نشاندهنده احتمال وجود مواد هستهیی اعلام نشده در ایران است. آژانس بینالمللی انرژی اتمی همچنان با ایران برای یک توضیح در رابطه با وجود این ذرات اورانیوم که با تجزیه و تحلیل فنی آژانس بینالمللی انرژی اتمی همخوان است، تعامل میکند.
قصور عمدی ایران در اعلام مواد هستهیی بر اساس موافقتنامه پادمانی آژانس بینالمللی انرژی اتمی، نقض آشکار توافق پادمانی جامع CSA ایران است که از الزامات NPT میباشد و به منزله نقض ماده سوم خود NPT است. تا زمانی که ایران توضیحی تمام و کامل در مورد وجود این اورانیوم که به دست بشر تولید شده، ارائه ندهد، نگرانیهای مربوط به موافقتنامه پادمانی آژانس بینالمللی انرژی اتمی موضوع نگرانی جاری در مورد گسترش سلاح های هستهیی میباشد. (پس از دوره گزارش، نگرانیهای بیشتری در رابطه با پایبندی ایران به التزامات پادمانی و تعهداتش ایجاد شد. در مارس۲۰۲۰، مدیر کل آژانس بینالمللی انرژی اتمی گزارش داد که ایران در مورد ایجاد امکان دسترسی بازرس به دو مکان اعلام نشده توسط ایران، کوتاهی کرده، و بهطور خاص به درخواستهای آژانس بینالمللی انرژی اتمی برای شفافسازی در مورد مواد یا فعالیتهای هستهیی اعلام نشده احتمالی در آن مکانها و یک مکان سوم نا مشخص، پاسخ نداد.)
در طی دوره گزارش، ایران بهنحو فزایندهیی فعالیتهای غنیسازی اورانیوم و ذخایر اورانیوم غنی شده را گسترش داد، که عوامل اصلی در تعیین مدت زمان مورد نیاز برای تولید مواد کافی شکافت پذیر برای یک سلاح یا وسیلهای هستهای، در صورت تصمیم ایران برای دنبال کردن سلاحهای هستهای، چنین اقداماتی ناقض تعهدات ایران طبق ماده ۲ NPT میباشد...
در ادامه گزارش آمده است:
در سال ۲۰۰۹، ایران یک تأسیسات غنیسازی اورانیوم مخفی دیگر که در حال ساخت در نزدیکی قم بود را اعلام کرد، بعد از اینکه ایالات متحده، انگلستان و فرانسه بهطور عمومی وجود این تأسیسات را علناً افشا کردند. از ۲۰۰۶ تا ۲۰۱۱، شورای امنیت قطعنامههای متعددی را در مورد ایران به تصویب رساند، که چهار مورد وظایف لازمالاجرا بر اساس فصل هفتم منشور سازمان ملل، را وضع کردهاند. (قطعنامههای ۱۶۹۶، ۱۷۳۷، ۱۷۴۷ و ۱۸۰۳ شورای امنیت ملل متحد).
از سال۲۰۰۶ تا ۲۰۱۳، همانطور که در گزارشهای قبلی مربوط به پایبندی و چندین گزارش آژانس بینالمللی انرژی اتمی شرح داده شده است، ایران به فعالیتهای مرتبط به تولید پلوتونیم و غنیسازی اورانیوم ادامه داد، که هم نقض قطعنامههای شورای حکام آژانس بینالمللی انرژی اتمی و هم نقض قطعنامههای شورای امنیت ملل متحد بود، از جمله: کار تحقیقاتی و توسعه روی سانتریفیوژهای پیشرفته، غنیسازی اورانیوم تا نزدیک ۲۰درصد در کارخانه غنیسازی سوخت نطنز و کارخانه غنیسازی سوخت فردو، ساخت رأکتور تحقیقی IR-۴۰ آب سنگین در اراک، و بهرهبرداری از کارخانه تولید آب سنگین در اراک. طی این بازه زمانی، ایران در رابطه با تأسیسات اعلام شدهاش بهطور کامل با آژانس انرژی هستهیی همکاری نکرد. بهطور مشخص، همانطور که در نسخه قبلی این گزارش اعلام شد، ایران پیش از هر گونه اقدامی که برای تغییر تأسیسات موجود یا ساختن تأسیسات جدید انجام دهد، اطلاعات طراحی یا گزارش تغییرات طراحی را ارائه نداد، که مطابق با قانون اصلاح شده ۳.۱ قراردادهای جانبی موافقتنامه پادمانی جامع ایران، الزامی بوده است.
از سال ۲۰۰۸ تا ۲۰۱۴، آژانس بینالمللی انرژی اتمی نگرانیهای ادامهدار خود را درباره وجود فعالیتهای اعلام نشده مرتبط به هستهیی ایران را که شامل سازمانهای نظامی میشدند گزارش کرد. در پیوست گزارش نوامبر ۲۰۱۱ مدیر کل آژانس بینالمللی انرژی اتمی، جزئیات دلائل نگرانیها راجع به عناصر برنامه هستهیی ایران با ابعاد نظامی احتمالی را ارائه داد. این گزارش مشخص کرد که مطابق گزارشهای معتبر از چندین منبع، ایران یک برنامه نظامی ساختاری در طی سال ۲۰۰۳ داشت، شامل فعالیتهای مرتبط با ساخت یک کلاهک هستهیی برای موشک، و اینکه بعضی از فعالیتهای مرتبط با سلاح هستهیی ممکن است بعد از ۲۰۰۳ ادامه پیدا کرده باشد.
در ۲ دسامبر ۲۰۱۵، آژانس انرژی هستهیی ارزیابی نهایی خود در مورد موضوعات باقی مانده گذشته و حال مربوط به برنامه هستهیی ایران را منتشر کرد. در این گزارش به مواردی اشاره میکند که آژانس بینالمللی انرژی اتمی در پاسخ به سؤالات خود اطلاعات بیشتری دریافت نکرده است، و جایی که سایر اطلاعات موجود در اختیار آژانس بینالمللی انرژی اتمی از اظهارات ایران پشتیبانی نمیکند.
کشف اسناد برنامه آماد – برنامه تسلیحات هستهیی قبلی ایران
در سال۲۰۱۸ سؤالات بیجوابی راجع به پنهان کردن اطلاعات مهم ایران در مورد فعالیتهای گذشته تسلیحات هستهیی این کشور از آژانس انرژی هستهیی بهوجود آورد. ...
تلاشها برای حل سؤالات مربوط به التزام و گامهای بعدی
ایالات متحده همچنان متعهد به محروم کردن ایران از همه مسیرها به سمت دستیابی به یک سلاح اتمی میباشد. آمریکا تأکید کرده است که اقدامات ایران برای گسترش برنامه غنیسازی اورانیوم غیرقابل قبول است و چالش مستمری که ایران برای صلح و امنیت بینالمللی ایجاد میکند، را برجسته کرده است.
آمریکا به ترغیب جامعه بینالمللی به حمایت کامل از آژانس بینالمللی انرژی اتمی در زمانی که این آژانس مأموریت حساس خود مبنی بر راستیآزمایی عدم انحراف انرژی هستهیی به تسلیحات اتمی یا سایر دستگاههای انفجاری اتمی را انجام میدهد، ادامه خواهد داد. آمریکا روشن ساخته است که ایران باید همکاری کامل و سریع با آژانس بینالمللی انرژی اتمی بکند.
در ماه نوامبر، موضوع کشف ذرات اورانیوم پردازش شده با مواد شیمیایی در یک مکان اعلام نشده با جزئیات علنی شد، و اهمیت ادامهدار این موضوع بعد از آن بهروشنی توسط شورای حکام تصریح شد.
آمریکا علاوه بر این به بررسی همه اطلاعات مرتبط در خصوص مواد هستهیی احتمالی اعلام نشده و فعالیتهای مربوط به آن در ایران و همچنین هر گونه اطلاعات جدید در رابطه با فعالیتهای تحقیقاتی، توسعه و آزمایشی در ایران از جمله اطلاعات مربوط به تهیه اقلام برای علائمی که ایران هر گونه تلاش توسعه تسلیحات هستهیی را از سر گرفته است یا قصد دارد از سر بگیرد، ادامه خواهد داد.
آمریکا به رژیم ایران برای برخورد با تمامیت رفتار شرورانه آن منجمله فعالیتهای مربوط به برنامه هستهیی آن فشار حداکثری اعمال میکند. ...
وزیر پمپئو روشن ساخت که این هدف ایالات متحده است که تحریمها و سایر فشارها علیه ایران را بکار بگیرد تا این کشور را ترغیب کند که یک توافقنامه جدید، جامع تر و بادوامتر را بپذیرد که به همه جوانب فعالیتهای شرورانه ایران بپردازد.
در تاریخ ۲۲مارس۲۰۱۹، وزارتخارجه و وزارت خزانهداری آمریکا به همراه ۳۱فرد و نهاد مرتبط به سازمان پژوهشها و نوآوریهای دفاعی ایران (سپند) را لیستگذاری کردند از جمله هشت دانشمند و کارشناس فنی مرتبط به طرح آماد. . آمریکا سپند را مطابق فرمان اجرایی ۱۳۳۸۲ لیستگذاری کرد. این فرمان اجرایی که مربوط به تاریخ ۲۹ آوریل ۲۰۱۴ است این اختیار را میدهد که تحریمهایی بر اشاعه دهندگان تسلیحات کشتار جمعی و وسائل حمل آن و علیه حمایت کنندگان آنها اعمال شود. لیستگذاریها بر این واقعیت تأکید میکند که پرسشهای پاسخ داده نشده در رابطه با فعالیتهای مربوط به هستهیی گذشته فاش نشده ایران تحت طرح آماد باقیست از جمله فعالیتهای مربوط به ساخت یک کلاهک هستهیی برای موشک. ...
آژانس بینالمللی انرژی اتمی به مانیتور کردن و راستیآزمایی پایبندی ایران به تعهداتش بر اساس موافقتنامه پادمانی جامع و پروتکل الحاقی و همچنین التزام ایران به تعهدات برجامیاش همانطور که بواسطه قطعنامه دسامبر ۲۰۱۵ شورای حکام آژانس تصویب شد، ادامه میدهد. ایالات متحده به رصد کردن از نزدیک سطح همکاری ایران با آژانس بینالمللی انرژی اتمی ادامه خواهیم داد از جمله همکاری این کشور با تلاشهای آژانس برای تحقیقات پیرامون اورانیوم کشف شده که با مواد شیمیایی پردازش شده بود در مکانی اعلام نشده در ایران ادامه خواهد داد.