واشنگتن تایمز در گزارشی به تاریخ ۷ آبان نوشت که ایران پس از حملات اخیر به تأسیسات هستهیی خود، بهجای بازسازی مراکز آسیبدیده، تمرکز را بر توسعه سایتهای پنهان گذاشته است. به گزارش این روزنامه، تصاویر ماهوارهیی تازه نشان میدهد جمهوری اسلامی تنها اقداماتی محدود برای بازسازی تأسیسات غنیسازی آسیبدیده انجام داده اما همزمان ساختوساز در یک مرکز زیرزمینی جدید را افزایش داده است.
در ادامه گزارش آمده است: «ایران پس از حملات، فعالیت خود را به سمت تأسیسات زیرزمینی تازهیی در شمال سایت آسیبدیده اصفهان منتقل کرده است. این مرکز که به نام کوه کلنگ شناخته میشود، از سال ۲۰۲۰ بهعنوان سالن زیرزمینی مونتاژ سانتریفیوژها آغاز به ساخت شد و اکنون ایران در حال بازنگری در نحوه استفاده از آن است».
بر اساس ارزیابی مرکز مطالعات راهبردی و بینالمللی (CSIS)، تهران ممکن است منابع بیشتری را صرف توسعه این سایت کند یا حتی تأسیسات مخفی جدیدی ایجاد کند. پژوهشگران این مرکز با استناد به گزارش آژانس بینالمللی انرژی اتمی تأکید کردهاند که «افزایش این فعالیتها، نیاز به شفافیت بیشتر درباره برنامه و جاهطلبیهای هستهیی ایران را برجسته میکند؛ موضوعی که تنها از طریق نظارت آژانس و دیپلماسی بینالمللی ممکن است».
واشنگتن تایمز در ادامه هشدار داده است که اگر تأسیسات «کوه کلنگ» به سایت غنیسازی مخفی تبدیل شود، میتواند برای افزایش سطح غنیسازی از ذخیره ۴۰۰کیلوگرمی اورانیوم ایران استفاده شود؛ مسألهای که نگرانی ناظران هستهیی را برانگیخته است. آنان تصمیم تهران برای اخراج بازرسان مستقل را «هشداری خطرناک» توصیف کردهاند.
رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بینالمللی انرژی اتمی، نیز در سخنانی در مقر سازمان ملل اعلام کرد: «ذخایر اورانیوم ایران همچنان نگرانی عمدهیی محسوب میشود، حتی اگر جمهوری اسلامی در حال حاضر غنیسازی فعال نداشته باشد. بخشی از مواد غنیشده ۶۰درصدی هنوز در ایران باقی است و ما باید آن را تأیید کنیم تا اطمینان یابیم به کاربردهای دیگر منحرف نشده است».
این گزارش میافزاید که در صورت ادامه غنیسازی بدون نظارتهای منظم، ایران ممکن است در نقض پیمان منع گسترش سلاحهای هستهیی (NPT) شناخته شود؛ موضوعی که واشنگتن و تلآویو آن را اقدامی تهاجمی خواهند دانست و میتواند زمینهساز حملات جدید شود.
واشنگتن تایمز در پایان یادآور میشود که جمهوری اسلامی پس از جنگ ماه ژوئن وعده داده بود برنامه هستهیی خود را بازسازی کند و همچنان آن را بخشی از «حاکمیت ملی» میداند، در حالیکه پیشنهاد آمریکا و اسراییل برای محدودسازی این برنامه در ازای کاهش تحریمها را رد کرده است. این وضعیت، بهگفته تحلیلگران، مانعی جدی در مسیر هر گونه مذاکرات احتمالی میان تهران و واشنگتن خواهد بود.