عصر روز چهارشنبه ۱خرداد خامنه‌ای در دیدار با جمعی از عوامل سرکوب و جاسوسی در دانشگاهها یک بار دیگر نقش اصلی خود در شکل‌گیری و توافق برجام را منکر شد و از پذیرش عواقب شکست این توافق شانه خالی کرد و تقصیر این شکست را تماماً به گردن باند روحانی و تیم مذاکره‌کننده اتمی انداخت. خامنه‌ای همچنین درخواست روزهای اخیر روحانی مبنی بر بازنگری قانون اساسی را رد کرد و با اشاره آشکار به باند روحانی تأکید که اشکال نه از قانون اساسی رژیم بلکه از «کارگزاران» رژیم است.
اظهارات خامنه‌ای در روز اول خرداد اوج جدیدی از شدت بحرانهای درون هرم حاکمیت و مهار ناپذیر بودن تضادها در رأس حکومت آخوندی را به نمایش گذاشت.
شانه خالی کردن خامنه‌ای از شکست برجام
در این جلسه یکی از عوامل حکومتی تحت عنوان دانشجو از خامنه‌ای خواست در مورد «نسبت دادن تصویب برجام به رهبری» توضیح بدهد. خامنه‌ای در پاسخ یک بار دیگر با دو دوزه بازی مدعی شد که نظرش مخالف برجام بوده اما او در مسایل اجرایی دخالت نمی‌کند.
وی گفت: «شما البته چشم و هوش دارید و همه چیز را می‌فهمید. در آن نامه‌یی که درباره‌ٔ برجام به مسئولان نوشتم مشخص است که تصویب باید چگونه باشد؛ در آن نامه شرایطی ذکر شده که در آن صورت، تصویب می‌شود».
خامنه‌ای ادامه داد: «البته اگر آن شرایط و خصوصیات اجرا و اعمال نشد، وظیفه‌ٔ رهبری این نیست که وسط بیاید و بگوید برجام نباید اجرا شود... معتقدم در زمینه‌های اجرایی نباید رهبری وارد میدان شود و کاری را اجرا کند یا جلوی آن را بگیرد، مگر در مواردی که به حرکت کلی انقلاب ارتباط پیدا می‌کند که در آنجا وارد می‌شویم. من به برجام به آن صورتی که عمل و محقق شد، خیلی اعتقادی نداشتم و بارها نیز به خود مسئولان این کار از جمله به آقای رئیس‌جمهور و وزیر محترم امور خارجه این مطلب را گفتیم و موارد زیادی را به آنها تذکر دادیم».
منظور خامنه‌ای از «آن نامه‌یی که درباره برجام به مسئولان نوشتم» نامه‌یی است که خامنه‌ای ۱۰۶روز پس از امضا برجام در تاریخ ۲۳تیر۹۴ و پس از آن که هم ارگانهای ذیربط تحت فرمان خامنه‌ای یعنی شورای عالی امنیت ملی، مجلس ارتجاع و شورای نگهبان، برجام را تأیید کردند در تاریخ ۲۹مهر ۹۴ به روحانی نوشت و برجام را رسماً تأیید کرد.
استناد خامنه‌ای به شروط گنجانده شده در این نامه به‌عنوان علامتی از مخالفت با برجام شیادی محض است و بیانگر بی‌راه‌حلی خامنه‌ای در مواجه با بحران ناشی از شکست برجام است. چرا که این نامه با وجود آنچه که خامنه‌ای برای لاپوشانی شکستش در ساختن بمب اتمی و خوردن جام‌زهر تحت عنوان «شرایط تصویب» در آن گنجانده بود، به‌طور آشکاری آخرین گام در تأیید رسمی برجام از جانب رژیم آخوندی محسوب می‌شد. بلافاصله بعد از نامه خامنه‌ای، جان کری وزیر خارجه وقت آمریکا که طرف مذاکره رژیم بود این تأییدیه را آغاز «گسترده‌ترین تنظیم مجدد در یک برنامه هسته‌یی در تاریخ هسته‌ای» توصیف کرد. واشنگتن پست نیز تأییدیه خامنه‌ای را به‌عنوان «خاموش کردن هر گونه مخالفت با توافق اتمی» توصیف کرد و نوشت: ولی‌فقیه (رژیم) ایران توافق سرفصلی اتمی با قدرتهای جهان را تأیید کرد و بدین ترتیب به‌طور مؤثر هر گونه مخالفت داخلی را خاموش کرد. تأیید خامنه‌ای آخرین و گام تعیین‌کننده برای تأیید این توافق بود».
پیش از آن هم مجلس رژیم در ظرف ۲۰دقیقه برجام را در تاریخ ۲۱مهر ۱۳۹۴ به تصویب رساند. بعدها آخوند رسایی عضو پیشین مجلس ارتجاع طی ویدئویی فاش کرد که قبل از تصویب علنی طرح لاریجانی در یک جلسه غیرعلنی به نمایندگان گفته بود «حجازی» از دفتر خامنه‌ای در حال پیگیری است که مجلس زودتر برجام را تأیید کند.
خامنه‌ای در همین نامه مورد اشاره به شیوه دو پهلویی هم از هیأت مذاکره‌کننده و همه موافقان برجام و هم از منتقدان برجام از هر دو قدردانی کرده بود. خامنه‌ای همچنین خواستار آن شده بود که اتحادیه اروپا و آمریکا کتباً اعلام کنند که تحریم‌ها بالکل برداشته می‌شوند.
در همان زمان وزارت‌خارجه آمریکا در واکنش به نامه خامنه‌ای اعلام کرد: تا زمانی که رژیم ایران التزاماتش را انجام ندهد، تحریم‌ها برداشته نمی‌شود. جان کری وزیر خارجه وقت آمریکا نیز گفت: رژیم ایران را در اقداماتش می‌سنجیم و نه بر اساس گفته‌ها. ما هم‌چنان به تلاش برای مقابله با اقدامات بی‌ثبات‌کننده رژیم ایران و همچنین نقض حقوق‌بشر ادامه خواهیم داد.
سخنگوی وزارت‌خارجه آمریکا در پاسخ به تأکید خامنه‌ای که در مقابل اعمال تحریم‌های جدید، از برجام کنار می‌کشد، گفت: در برجام با جزئیات کامل اعلام شده است که رژیم ایران باید چه کارهایی را انجام دهند تا تحریم‌ها رفع شود. همان‌طور که گفته‌ایم تحریم‌های یکجانبه را برای مقابله با اقدامات رژیم ایران پابرجا نگه می‌داریم. رژیم ایران این توافق را امضا کرده و انتظار داریم که مانند همه طرفها به آن عمل کند. در همان روز سخنگوی وزات خارجه آمریکا اعلام کرد: تحریم‌های یک‌جانبهٔ خود را برای مقابله با تروریسم و نقض حقوق‌بشر (رژیم ایران) حفظ خواهد کرد. سخنگوی وزارت‌خارجه آمریکا گفت: «توافق وین به برداشتن تحریم‌های اتمی فرامی‌خواند، (آن هم) در صورتی که (رژیم) ایران التزاماتش را برآورده کند».
بر این اساس خامنه‌ای به‌رغم مخالفت صریح طرفهای مقابل با شرط اصلی او برای رفع تحریم‌ها باز برجام را با آن نامه تأیید کرد و دستور اجرایی شدن آن را صادر کرد. ولی اکنون از همان نامه به‌عنوان سندی استفاده می‌کند تا تقصیر شکست برجام را نپذیرد.
این شیوهٔ انداختن توپ در زمین باند رقیب شیوه همیشگی و شناخته شده خامنه‌ای است. در شرایطی که باند روحانی که در آن زمان رفسنجانی آنها را هدایت می‌کرد می‌خواستند مذاکرات و توافقات اتمی را فتح‌الفتوح قلمداد کنند؛ خامنه‌ای هول شد و برای بیرون کشیدن این عایدات خیالی از جیب روحانی فاش کرد که مذاکرات مخفیانه با آمریکا را خودش از طریق «یکی از محترمین منطقه»، که منظورش عمان بود شروع کرده است. خامنه‌ای در دیدار با مقامات نظام در دوم تیر ۹۴ گفت: «این مذاکراتی که در واقع فراتر از مذاکرات ما با پنج به علاوه‌ٔ یک است؛ مذاکره‌ٔ با آمریکایی‌ها است. متقاضیِ این مذاکرات آمریکایی‌ها بودند. مربوط به زمان دولت دهم هم هست. قبل از آمدن این دولت این مذاکرات شروع شد. آنها درخواست کردند، واسطه‌ای قرار دادند و یکی از محترمینِ منطقه، آمد اینجا با من ملاقات کرد، گفت که رئیس‌جمهور آمریکا با او تماس گرفته و از او خواهش کرده و گفته است که ما می‌خواهیم مسأله‌ٔ هسته‌یی را با ایران حلّ‌وفصل کنیم و تحریم‌ها را هم می‌خواهیم برداریم...گفتیم خیلی خب، این دفعه هم امتحان می‌کنیم. مذاکرات این‌جوری شروع شد».
اکنون که برجام تبدیل به جنازه‌یی بر روی دست نظام شده است، خامنه‌ای می‌گوید این کار روحانی و دولت او بوده است و او معتقد است که «در زمینه‌های اجرایی نباید رهبری وارد میدان شود و کاری را اجرا کند».
پاسخ خامنه‌ای به تقاضای روحانی در مورد اختیارات و بازنگری قانون اساسی
خامنه‌ای در دیدارش با عوامل حکومتی در دانشگاهها تقاضای پی‌درپی روزهای اخیر روحانی مبنی بر افزایش اختیاراتش و بازنگری قانون اساسی را رد کرد. خلیفه ارتجاع در پاسخ به سؤالی مبنی بر این‌که «آیا اشکالات و کمبودهای کنونی ناشی از اشکال ساختار است یا ضعف کارگزاران» گفت: ساختار قانون اساسی ساختار خوبی است و اشکالی ندارد. در ساختار مشکلی وجود ندارد... اما کارگزاران، اشکالها، کوتاهی‌ها، ناتوانی‌ها و سلایق گوناگونی دارند که نتیجه‌ٔ آن، این کمبودها می‌شود. البته اشتباه‌های ما مسئولان مانند اشخاص عادی نیست و شکافهای بزرگی در متن جامعه ایجاد می‌کند.
خامنه‌ای برای عقب نشاندن روحانی یک بار دیگر چماق «نظام پارلمانی» را بر بالای سر او چرخاند و گفت: «در خصوص ایده‌ٔ نظام پارلمانی در مجمع بازنگری قانون اساسی به تفصیل بحث کردیم و به این نتیجه‌ٔ امروز رسیدیم، چرا که مشکلات نظام پارلمانی برای کشور بیش از مشکلات نظام ریاستی است».
