رسانههای حکومتی روز دوشنبه اول دیماه بر تشدید شکاف میان دولت پزشکیان و مجلس تمرکز دارند؛ جایی که بحران معیشت، جهش ارز و ناکارآمدی ساختاری، به ابزار فشار سیاسی بدل شده است. تهدید به استیضاح، روایتهای متناقض از «وفاق» و کشمکش بر سر ترمیم کابینه، محور مشترک اغلب تحلیلهاست.
گزیده رسانهها:
فرارو: پاسدار قالیباف با اشاره به گرانیها، ترمیم کابینه را اولویت مجلس دانست و استیضاح را گزینه بعدی معرفی کرد.
اعتماد (چندثانیه): تهدید دولت توسط قالیباف «بیسابقه» توصیف شد؛ منتقدان، ریشه این وضعیت را در وفاق بیحد پزشکیان با مجلس دانستند.
اقتصادنیوز (چندثانیه): محمد مهاجری ناکارآمدی دولت را محصول ورود نیروهای نزدیک به قالیباف به کابینه خواند و تهدیدهای اخیر را تلاشی برای سهمخواهی بیشتر ارزیابی کرد.
آرمان ملی: دولت در تله «ترمیم یا استیضاح» گرفتار شده؛ مجلسی که از ابتدا رویکردی فرصتطلبانه داشته، اکنون بحران اقتصادی را اهرم فشار کرده است.
خراسان: ترمیم کابینه به یک ضرورت حکمرانی بدل شده و تأخیر بیشتر، نارضایتی عمومی را تشدید میکند؛ مشکل اصلی، نبود فرماندهی واحد اقتصادی است.
فرهیختگان: کنار گذاشتن دستکم چهار وزیر اقتصادی به نفع کشور عنوان شد؛ بهارستان مسیر اصلی اعمال فشار برای تغییر کابینه معرفی میشود.
جوان: ترمیم کابینه راه آسانتر از استیضاح توصیف شد؛ در عینحال، بخشی از تهدیدها «شلوغبازی اقلیت پرصدا» خوانده شد.
اعتماد: وفاق دولت زیر ضربه گروههایی است که بهدنبال امتیازگیری بیشتر از پزشکیان هستند.
ستاره صبح: رشد فقر مطلق و تورم فزاینده، دولت را در آستانه بحران اجتماعی قرار داده و «وفاق بدون اصلاح» را عامل فرسایش اعتماد عمومی دانست.
جهان صنعت: شوکهای ارزی نتیجه انباشت بیثباتی و سیاستگذاری ناهماهنگ است؛ بازار ارز دیگر به وعدههای رسمی واکنشی نشان نمیدهد.
کامل رسانهها:
فرارو- رئیس مجلس شورای اسلامی با اشاره به جلسه نظارتی مجلس درباره گرانیهای اخیر و افزایش قیمت ارز گفت: اگر این اقدامات به نتیجه نرسد، اولویت با ترمیم کابینه توسط دولت است و اگر اصلاحات ضروری توسط دولت صورت نگیرد، نمایندگان مجبور به آغاز فرآیند استیضاح خواهند شد.
چندثانیه-روزنامه اعتماد
اعتراض شدید به تهدید پزشکیان توسط قالیباف: اینکه رئیس یک قوه دولت را تهدید کند امری بیسابقه است
اسماعیل گرامیمقدم، قائممقام حزب اعتماد ملی و فعال سیاسی اصلاحطلب: اینکه رئیس یک قوه دیگر بخواهد با مستمسک قرار دادن درخواست استیضاح یک اقلیت خاص در مجلس، رئیسجمهور و دولت را تهدید کند امری بدیع و بیسابقه است. در گذشته هرگز شاهد یک چنین برخوردی از سوی رؤسای قوای دیگر علیه دولت نبودهایم. تحلیلگران معتقدند این رفتار بهدلیل تعامل بیش از حد و وفاق بیحد و حصری است که پزشکیان با مجلس و طیفهای سیاسی انجام داده است. کار به جایی رسیده که برخی افراد و گروهها با تهدید دولت به استیضاح تلاش میکنند منویات خود را به دولت و رئیسجمهور تحمیل کنند. آقای پزشکیان رابطه خوبی با رهبری دارند و با استفاده از این ظرفیت میتوانند جلوی چنین تهدیدهایی را بگیرد. ارکان دولت نیاز به ثبات و آرامش دارند تا بتوانند زمینه حل و فصل مشکلات کشور و ناترازیها را فراهم سازند.
چندثانیه- اقتصاد نیوز
محمد مهاجری، تحلیلگر سیاسی اصولگرا: ناکارآمدترین چهرههای حاضر در بدنه دولت، افرادی هستند که به باند آقای قالیباف تعلق داشته و مورد حمایت او هستند.
بخشی از ناکارآمدی کنونی دولت را باید در همان شعار معروف وفاق آقای پزشکیان جستوجو کرد. آقای پزشکیان برای اجرای آنچه را که وفاق میدانست، افرادی را به کار گرفت که از توانمندی کافی برخوردار نبودند.
اگر امروز آقای قالیباف، لحن تهدیدآمیز به خود میگیرد، هدف اصلیاش، وارد کردن افراد جدید به کابینه پزشکیان است. تا همینجا هم آقای قالیباف چندین پست و وزارت در کابینه دارد و از این به بعد هم دنبال این است که سه یا چهار نفر دیگر را وارد کابینه کند.
چند ثانیه
جزییات استعفای "سعید اوحدی" از بنیاد شهید
علی قلهکی درباره جزییات استعفای "سعید اوحدی"از بنیاد شهید نوشت: مهمترین دلیلِ استعفا که در متن مکتوب نامه سعید اوحدی خطاب به پزشکیان آمده"عدم همکاری سازمان برنامه و بودجه در تخصیص اعتبارات لازم برای اداره بنیاد شهید" است.
آرمان ملی: دولت در دوراهی ترمیم یا استیضاح؟
جامعه به جایی رسیده است که… نگاهی به قیمت کالاهای اساسی، نرخ ارز، سکه، طلا و تاثیرات آن بر معیشت مردم و عدم تأثیر عملکردی دولت در توقف و جلوگیری از این رشد تصاعدی موجب شده تا بسیاری مدیریت دولتی را مقصر بروز چنین شرایطی بشناسند و خواهان تغییر و اصلاح در کابینه پزشکیان شوند…
مواجهه مجلس دوازدهم با دولت چهاردهم روایت فرصتطلبی در جهت رسیدن به اهداف از پیش تعیین شده است. جاییکه بهارستاننشینان بهرغم همراهی کجدارومریز با وفاق ملی پزشکیان از همان ابتدا نیز بدشان نمیآمد که دولت را با دستاندازهایی مواجه کنند. …
چند مدتی است که با وجود تأکیدات مقامات عالیه نظام بهویژه رهبر انقلاب بر حمایت از دولت ابایی از طرح تقابل با دولت ندارند و رسماً شمشیر را از رو بسته و دولت را در دوراهی ترمیم و استیضاح قرار دادهاند. …
امروز… سیاستهای در پیش گرفته شده کشور را زمینگیر کرده است. ما در جامعه جهانی مورد تحریم گسترده قرار داریم، مورد تهدیدهای امنیتی هستیم؛ فشارهای مضاعف اقتصاد ما را ناامن کرده و در کشور سرمایهگذاری صورت نمیگیرد. در این شرایط بهترین آدمها و نیروها هم که سرکار باشند در چارچوب این سیاستها آنها کار خاصی نمیتوانند بکنند. لذا تغییر دادن آنها مثل تغییر مربی یک تیم شکستخورده است
خراسان: وقت ترمیم کابینه
در شرایطی که رئیس مجلس بهصراحت از گزینه استیضاح وزرای ناکارآمد در صورت اصلاح نشدن شرایط سخن گفته، بحث «تغییر در کابینه» دیگر یک مطالبه سیاسی مقطعی نیست، بلکه به یک ضرورت کارکردی در حکمرانی اقتصادی کشور تبدیل شده است.
در ماههای گذشته، به نام «وفاق»، تغییر وزرا و اصلاح تیمها به تعویق افتاد؛ …
اکنون شرایط بهگونهیی است که تعلل بیشتر، نهتنها مسألهای را حل نمیکند، بلکه بر دامنه نارضایتیها میافزاید. …
ناگفته نماند یک ریشه مهم این ناکارآمدیها را باید در نبود یک «فرمانده واقعی اقتصاد» جستوجو کرد؛ … بدون چنین فرماندهی، حتی بهترین قوانین نیز در اجرا مستهلک میشوند
فرهیختگان: کنار گذاشتن این ۴وزیر به نفع کشور است
وحید شقاقیشهری، اقتصاددان: از دیدگاه من، بهتر است شخص رئیسجمهور برای ایجاد تغییر در کابینه، پیشقدم شود. … مشکل اصلی، همراهی ناکافی یا عدم توانایی برخی وزیران حاضر با ایشان و اهداف تحولی است… حداقل ۴وزیر صمت، نفت، جهاد کشاورزی و وزیر کار فاقد توان لازم برای اصلاحات اقتصادی، تحولخواهی و خلاقیت مورد نیاز جهت مدیریت در شرایط تحریم هستند
فرهیختگان: راه ترمیم کابینه از بهارستان میگذرد
معنای نطق دیروز قالیباف چه بود؟
تلاش هیئترئیسه این است که با تدبیر و برنامهریزی دقیق، چهار استیضاح مطرح شده را به شکل منسجم به سامان برساند تا هم مصالح نظام و منافع مردم، حفظ شود هم قانون رعایت شود». … اظهارات دولتیها گمانهزنیهای قبلی را اثبات کرد که دولت قصدی برای اعمال ترمیم در کابینه ندارد. …
بیرغبتی دولت برای اعمال تغییرات، در شرایطی اتفاق میافتد که حجم انتقادات به سوءمدیریت، در حوزههایی که مستقیماً با معیشت مردم در ارتباط است، اوج گرفته است.
پزشکیان در ردّ اصرار برای ترمیم کابینه… گفته بود: «من با همینها که دست دادهام تا آخر خواهم بود… دولت هیچ پالسی به مجلس برای ترمیم کابینه نداد و احتمالاً نیز قرار نیست حداقل از سوی دولت اتفاقی در این زمینه بیفتد. بر این اساس گزینه مطلوبتر آن است که بهارستان… بهجای تکیه بر تذکرات، از اختیارات نظارتی خود… استفاده کند
جوان: ترمیم کنید تا استیضاح نشوید
مجلس… استیضاح را راهی دشوار…، میداند و معتقد است ترمیم کابینه راهی آسانتر و سریعتر است که وزارتخانههای ترمیمی را هم معطل نمیکند. بهنظر میرسد تفاهم پشتصحنه بین رئیسمجلس و رئیسجمهور درباره ترمیم صورت گرفته باشد…
آنچه قالیباف خبری کرد، در واقع رونمایی از یک توافق قبلی با دکتر پزشکیان بود. اما این گمانهزنیها هم خیلی زود رنگ باخت و نزدیکان رئیسجمهور، از رئیس دفتر وی تا فرزند ایشان، بهنقل از دکتر پزشکیان گفتند که بنای تغییر هیچ وزیری وجود ندارد. …
با این حال، این نگاه همچنان وجود دارد که آنچه بهنقل از رئیسجمهور گفته شده، تنها یک تعارف بوده است و او نیز به این نتیجه رسیده است که در ترمیم کابینه باید دست بهکار شود. …
در این میان، اما برخی نمایندگان مجلس که نشان میدهد همچنان در دوران زرد تبلیغات انتخاباتی ماندهاند، پس از نطق رئیس مجلس، فرصت و فضا را برای یک تسویهحساب سیاسی مهیا دیدند و با بهانه کردن گرانیها، موجسواری روی مطالبات بهحق مردم را سوژه کرده و رئیسجمهور را تهدید کردند که اگر تا چند روز آینده تغییرات جدی در سطح معاون اول و برخی وزرا انجام نشود، سؤال از رئیسجمهور در دستور کار مجلس قرار میگیرد!
این شلوغکنهای مجلس اگر چه در اقلیتاند، اما صدای بلندی دارند که نباید چندان جدی گرفته شوند؛ چرا که اساساً آنها دنبال اصلاح نیستند، بلکه نان خود را در همین شلوغبازیها میپزند
جوان: اختلاف تیم اقتصادی دولت؟ وحید عظیمنیا:
وقتی گفته میشود تیم اقتصادی دولت هماهنگ نیست، منظور صرفاً اختلافنظر شخصی میان مدیران نیست، بلکه مجموعهیی از تصمیمات ناهمسو است که در سطوح مختلف اجرایی اتخاذ میشود. وقتی صحبت از تیم اقتصادی دولت میشود، احتمالاً منظور رؤسای بانک مرکزی، سازمانهای «برنامه و بودجه» و «بهینهسازی و مدیریت راهبردی انرژی» و وزرای «اقتصاد و دارایی»، «تعاون، کار و رفاه اجتماعی»، «جهاد کشاورزی»، «نفت»، «نیرو»، «راه و شهرسازی»، «صنعت، معدن و تجارت» است و حتماً معاون اول رئیسجمهور هم رأس این تیم است. طبیعی است هر یک بخشی از سیاستگذاری اقتصادی را در اختیار دارند، اما انتظار آن است این مجموعه، بر اساس یک راهبرد مشترک عمل کند و خروجی تصمیمات آن، تصویری منسجم از سیاست اقتصادی کشور ارائه دهد، ولی آنچه در عمل مشاهده میشود، فاصله قابل توجهی با این انتظار دارد. در ساختار اجرایی کشورمان، نهادهای متعددی در فرایند تصمیمسازی اقتصادی نقش دارند. … این پراکندگی نهادی، زمینهساز ناهماهنگی در سیاستهاست، حتی در صورت نبود اختلاف جدی میان افراد، همین ساختار میتواند به صدور پیامهای متناقض منجر شود
اعتماد: وفاق زیر ضربه - حسین نورانینژاد قائممقام حزب اتحاد ملت: برخی بهدنبال کسب امتیازات بیشتر از دولت هستند
چند ثانیه- کشتهشدن ژنرال ارشد روس در انفجار جنوب مسکو
کمیته تحقیقات روسیه: ژنرال «فانیل سارواروف» رئیس اداره آموزش عملیاتی نیروهای مسلح روسیه، در انفجاری در جنوب مسکو کشته شده است. یک وسیله انفجاری زیر خودروی ژنرال سارواروف منفجر شد.
کمیته تحقیقات در حال بررسی نسخههای مختلف این قتل، از جمله احتمال سازماندهی این قتل توسط سرویسهای ویژه اوکراینی است.
آرمان ملی: «مشارکت پذیری» آسیبهای جامعه را کاهش میدهد
زمانی که افراد امکان مشارکت واقعی در تصمیمگیریها، فعالیتهای جمعی و نهادهای اجتماعی را نداشته باشند، احساس دیده نشدن و طردشدگی در آنان تقویت میشود. این وضعیت به انزوای اجتماعی، کاهش حس همبستگی و افزایش فردگرایی افراطی میانجامد؛ وضعیتی که در آن منافع فردی جایگزین منافع جمعی میشود و جامعه به سمت اتمیزهشدن حرکت میکند. در چنین شرایطی، آسیبهای اجتماعی نهتنها کاهش نمییابد، بلکه باز تولید و تعمیق میشود. در عرصه اقتصادی، مشارکتپذیری بهمعنای فراهم بودن بستر برابر برای حضور افراد در تولید، تصمیمسازی و بهرهمندی از فرصتهاست. نبود مشارکت اقتصادی واقعی، به شکلگیری اقتصاد رانتی، حذف نیروهای متخصص و تضعیف شایستهسالاری منجر میشود. وقتی افراد احساس کنند که نقش، توان و تخصص آنان در ساختار اقتصادی نادیده گرفته میشود، انگیزهای برای سرمایهگذاری، نوآوری و تلاش جمعی باقی نمیماند. نتیجه این فرآیند، افزایش بیکاری، گسترش فقر و کاهش بهرهوری کلان اقتصادی است؛ مسائلی که خود به تشدید نابرابری و بیثباتی اجتماعی دامن میزنند.
گرایش نسلهای جدید به شبکههای مجازی برای ایجاد رابطه بیش از آن که ناشی از اهمیت و جذابه باشد، حاصل محدودیتها اجتماعی موجود در کف جامعه است. هنگامی که این نسل جدید که مدعی است در اجتماع دیده نمیشود و به خواسته او اهمیتی داده نمیشود رفتهرفته خود را طرد شده میبیند و در این وضعیت است که روی به رفتارهای اجتماعی مجازی میآورد و خود را در آنجا سرگرم میکند. توجه داشته باشید که در اصل، فضای مجازی یک وسیله و یک ابزار است. اگر این ابزار در یک فضای درست، سالم و کارکردی بهکار گرفته شود آنگاه میتوان از آن برای افزایش سطح مشارکت اجتماعی، کاهش آسیبها و حتی تسهیل ازدواج استفاده کرد و این خود پدیدهیی بسیار مثبت است. با این توضیح باید بگویم که جواب به سؤال شما در مورد نبود مشارکتپذیری، پناه آوردن اجباری به فضای مجازی است.
ستاره صبح: رشد فقر مطلق
مصطفی فروغی: فقر، محرومیت، نداری، بیبضاعتی بدترین پدیدهیی است که در یک جامعه بروز و ظهور پیدا میکند. فقر شادی را از بین میبرد و غم و اندوه خلق میکند. بر اساس آمار بیش از ۳۵درصد ایرانیان دچار اختلالات روان بهخصوص افسردگی هستند. اقتصاد سالهاست زیر فشار تورم ۴۰درصدی قرار دارد. کارشناسان معتقدند سوءمدیریت، تحریم و... عامل دورقمی شدن تورم است. تورم جامعه را تحت تأثیر قرار میدهد و تجارت و کشاورزی را تضعیف میکند و قدرت خرید را پایین میآورد. تحریم بر همه حوزههای اجتماعی تأثیر منفی میگذارد. وزارت کار و رفاه اجتماعی وظیفهاش بررسی شاخص فقر و رفاه است. بر اساس این گزارش خط فقر مطلق از سال ۱۳۸۵ تا سال ۱۴۰۳ به ۴۴درصد رسیده است. یعنی ۴۴درصد مردم دچار فقر مطلق شدهاند. گزیده گزارش وزارت تعاون کار و رفاه اجتماعی در ادامه میآید:
فقر مطلق یعنی فرد در روز درآمد کمتر از ۲دلار داشته باشد. نشانه فقر را میتوان در بیرونقی شب یلدا دید. * مردم با تورم ۵۰درصد مواجه هستند. فقر مطلق طی ۱۵سال گذشته افزایشیافته است. یعنی افرادی که با درآمد کمتر از ۲دلار در روز زندگی میکنند تعدادشان بیشتر شده است». گزیده مطالب این گزارش در ادامه میآید:
* نرخ رشد فقر مطلق در سال ۱۳۸۹ حدود ۲۵درصد بود. اما در ۱۵سال گذشته بر اساس آمار وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی اعلام کرده فقر در سال ۱۴۰۳ به ۴۴ درصد رسید. یعنی خط فقر بیشتر شده است. جمعیت زیرخط فقر از ۹میلیون نفر در سال ۱۳۸۵ به ۲۵میلیون و ۵۰۰هزار نفر در سال ۱۴۰۰ رسید. …
* هزینه بهداشت و درمان از سال ۱۳۹۴ تا ۱۳۹۷ جهشیافته بود. وقتی فقر افزایش پیدا میکند، سهم هزینههای خوراک و مسکن کم میشود و این اتفاق با شدت بیشتری در بخش آموزش میافتد. سهم آموزش از سال ۱۳۸۹ کم شده و از ۵۰.۱درصد هزینههای خانوار به ۶۴درصد هزینهها رسیده.
* میزان کالری مصرفی در سال ۱۳۸۵ حدود ۲۲۰۰کالری بوده اما در سال گذشته این رقم به زیر ۲۰۰۰ رسیده است. فقر باعث سوءتغذیه میشود که سلامت افراد را به خطر میاندازد.
ستاره صبح: تورم نگرانکننده؛ دولت ناکارآمد… وضعیت نگرانکننده «وفاق بدون اصلاح» جنابعالی بارها بر بهرهگیری از پشتوانه مردم و ظرفیتهای قانونی برای پیشبرد اصلاحات ساختاری تأکید کردهاید؛ با وجود این، آنچه امروز مشاهده میشود، تعلیق تصمیمهای ضروری و استمرار بخشهایی از وضع موجود است. از جمله:
الف) اصلاح ساختار بودجه سال ۱۴۰۵ و شفافسازی ردیفهایی که خارج از نظارت مؤثر دولت و بدون پاسخگویی عمومی هزینه میشوند، عملاً آغاز نشده است؛ در حالیکه این ردیفها سهم قابل توجهی در اتلاف منابع، تعمیق رانت و باز تولید فساد ساختاری دارند.
ب) تورم، بهویژه در اقلام اساسی و خوراکی، به سطحی نگرانکننده و نزدیک به ۷۰درصد رسیده و فشار معیشتی بر کارگران، بازنشستگان و حقوقبگیران، به آستانه یک بحران اجتماعی نزدیک شده است.
ج) بخش بزرگی از اقتصاد کشور برآوردی بیش از ۵۰ تا ۶۰ درصد خارج از نظام شفافیت، مالیات و نظارت فعالیت میکند و در عین بهرهمندی از منابع ارزی، ریالی، انرژی، زمین و امکانات ملی، به رانت و فساد بدل شده است.
د) منابع بانکی متعلق به مردم همچنان صرف بنگاهداری، سوداگری و گسترش سرمایهداری مستغلات میشود و سازوکارهای نظارتی و تصمیمگیری در این حوزه، در موارد متعدد، جهتدار، غیرشفاف و ناسازگار با منافع عمومی است.
هـ) دولت از فقدان نظم، هماهنگی و انسجام مدیریتی رنج میبرد و متأسفانه بخشی از اعضای کابینه، بهجای تمرکز بر حل مسائل فوری مردم در حوزه مسئولیت خود، درگیر ملاحظات شخصی، شبکههای وابسته و منافع منسوبان خویشاند؛ امری که کارآمدی دولت را تضعیف کرده است. وفاقی که با اصلاحات واقعی، شفاف و قابل ارزیابی همراه نباشد، نهتنها موجب تقویت دولت نخواهد شد، بلکه به کاهش اعتماد عمومی و فرسایش سرمایه اجتماعی منجر میشود.
۲-ضرورت بازنگری روشن در سیاست خارجی تحولات اخیر منطقهیی و بینالمللی نشان میدهد که سیاست خارجی نیازمند بازنگری فوری، تصمیمگیری منسجم و فعالسازی واقعی دیپلماسی است. تداوم وضعیت موجود، خطر تشدید فشارهای اقتصادی و سیاسی را افزایش میدهد. احیای نقش فعال ایران در مناسبات بینالمللی، پیششرط کاهش هزینههای تحریم، تثبیت اقتصاد و ایجاد چشمانداز امید برای جامعه است؛ امری که بدون اصلاحات داخلی و بازسازی اعتماد عمومی امکانپذیر نخواهد بود.
۳-هشدار درباره فرسایش پایگاه اجتماعی دولت مردمی که با امید به تغییر پای صندوق رأی آمدند، امروز با نشانههای فزایندهیی از تردید و ناامیدی مواجهاند. تداوم بیتصمیمی و کندی اصلاحات، نهتنها پایگاه اجتماعی جریان اصلاحطلب، بلکه حمایت عمومی از دولت را نیز تضعیف کرده و میتواند زمینه را برای بازگشت جریانهای افراطی فراهم سازد.
ستاره صبح: فروپاشی خاموش جامعه
شیدا آریاییپور - پژوهشگر حقوقی- فروپاشی خاموش جامعه
مردم بهدرستی میپرسند: چرا مدیران، بدون ارزیابی واقعی عملکرد، سالها در مناصب مختلف جابهجا میشوند؟ چرا جوان تحصیل کرده، متخصص و با انگیزه، جایی در نظام تصمیمگیری ندارد؟ چرا نهادهای نظارتی اغلب پس از وقوع فاجعه فعال میشوند، نه پیش از آن؟ از منظر حقوق اداری، یکی از آسیبها، نقض اصل شایستگی در انتصابات است. …
*جامعهای که دیگر امیدی به اصلاح ندارد و وارد مرحلهای شده که در ادبیات علوم اجتماعی از آن با عنوان کنارهگیری خاموش یاد میشود؛ جایی که مردم نه اعتراض میکنند و نه مشارکت، فقط فاصله میگیرند. این خطرناکترین وضعیت برای هر نظام حکمرانی است. نمونههای عینی این فروپاشی نهادی فراوان است. …
مطالبه جامعه امروز روشن و غیرقابل انکار است شفافیت واقعی، نه نمایشی مبارزه با فساد، نه گزینشی و شایستهسالاری، نه شعاری پیشنهادهایی مانند ایجاد سامانههای شفاف برای جذب مدیران از میان جوانان متخصص، ارزیابی علنی عملکرد مسئولان، و پاسخگویی واقعی نهادها، نه ایدههای آرمانگرایانه، بلکه حداقلهای حکمرانی مدرن هستند.
*کشور که با این حجم از نیروی انسانی تحصیل کرده، نباید اسیر چرخه تکراری مدیران ناکارآمد و بسته بماند. در پایان، باید صریح و بدون تعارف گفت مشکل امروز ایران، نبود قانون نیست؛ اجرای تبعیضآمیز قانون است. مشکل، کمبود منابع نیست سوءمدیریت منابع است و مسأله اصلی، نه آمریکا است و نه دیگران؛ فرسایش اعتماد مردم به نهادهای داخلی است. هیچ کشوری، حتی در شدیدترین فشارها، بدون اعتماد مردمش فرو نمیپاشد؛ اما کشوری که اعتماد، عدالت و شایستگی را از دست بدهد، حتی بدون جنگ هم، از درون فرسوده خواهد شد.
ستاره صبح: آیا تورم چند هزار درصدی در راه است؟
محمد طبیبیان- اقتصاددان
اخیراً نقل قولی از عبده تبریزی اقتصاددان مطرح شد به این مضمون که اگر تورم به روال موجود تشدید شود به ابر تورم میرسد و نرخهایی که بهصورت متعارف شگفتانگیز و غیرقابل باور به نظر میرسد عادی خواهد شد.
برخی از منابع خبری رقم تمثیلی ۳۰۰۰درصد که ایشان مطرح کردند را بهعنوان ارزیابی یا تخمین از روند آتی نرخ تورم معرفی کرده پیرامون آن نکته سنجی کردهاند. یکم، ساز و کار افزایش قیمتها برای بسیاری قابل تصور نیست. بیاد دارم که در اوایل دهه ۱۳۶۱ یک نفر گلایه میکرد که اتومبیل پیکان از ۳۰هزار تومان به ۵۰هزار تومان افزایش یافته که قیمت غیرقابل باوری است.
به او گفتم قیمت پیکان ۱میلیون تومان هم خواهد شد و این فرد با وحشت و نا باوری پاسخ داد. چند سال گذشت و قیمت آن از ۱۰میلیون گذشت و اکنون نمیدانم قیمت یک اتومبیل مشابه چه رقمی است؛ اما شنیدهام موتور سیکلت متعارف ۸۰۰میلیون تومان است. یا قیمت سکه طلا که چند سال پیش برای هدیه به تازه عروس و داماد میخریدیم چهل هزار تومان بود اکنون شنیدهام حدود ۱۴۰میلیون تومان! است.
دلار روزی ۷ تومان بود و روزی ناباورانه ۱۰۰۰تومان شد. عدهیی گفتند آمریکا توطئه کرده که هزار تومانی که بزرگترین رقم اسکناس ما بود را به یکهزارم دلار کاهش دهد! هر تومان یک دهم سنت. حالا میگویند دلار از ۱۰۰هزار تومان هم بالاتر رفته. این افزایشهای نرخ تورم مثل آتش است که به جان اقتصاد و جامعه میافتد و شعلهور میشود. دوم، درک نرخ تصاعدی ساده است اما از چشم بسیاری دور میافتد. شنیدم که نرخ دلار و طلا روزانه یک درصد افزایش مییافته.
یک درصدبه نظر رقم کوچکی است اما اگر این امر سه ماه یعنی ۹۰روز ادامه یابد نرخ تورم سه ماهه میشود ۱/۰۱ به توان ۹۰. محاسبه کنید میشود حدود ۵.۲یعنی در ۹۰روز ۱۵۰درصد تورم. پس این روندها را نباید دست کم گرفت. سوم، تورم از این ویژگی برخوردار است که چنانکه در انتظارات مردم جایگیر شد، تحقق مییابد.
جهان صنعت: هزارتوی شوکهای ارزی
احسان کشاورز- بازار ارز ایران دوباره به نقطهای رسیده که توضیحهای ساده دیگر کارساز نیست. در یکسو بانک مرکزی از تأمین گسترده ارز، تداوم عرضه و فعالبودن ابزارهای سیاستی سخن میگوید و در سوی دیگر بازار آزاد به این روایت بیاعتناست و مسیر خود را بر اساس انتظارات، شایعات و برداشتهای سیاسی تنظیم میکند.
نتیجه این دوگانگی بازاری است که نه با کمبود واقعی ارز آرام میشود و نه با وعدههای مقطعی. نوسانات اخیر نشان میدهد که مسأله ارز در ایران بیش از آن که فنی یا مقطعی باشد ریشهیی ساختاری و رفتاری دارد. از سیاستهای چندپاره و ناهماهنگ گرفته تا ضعف شفافیت نهادی، از حافظه تاریخی تورم و جهشهای ارزی تا گرهخوردن اقتصاد به تحولات خارجی همه در شکلگیری بازاری نقش دارند که پیش از وقوع رویدادها واکنش نشان میدهد و آینده را پیشخور میکند. …
آنچه امروز در بازار ارز ایران میگذرد حاصل یک خطا یا یک تصمیم مقطعی نبوده بلکه برآیند سالها انباشت بیثباتی، سیاستگذاری ناهماهنگ و تعلیق مداوم اقتصاد در وضعیت «انتظار» است. بازار ارز در نقطهای ایستاده که متغیرهای اقتصادی، سیاسی و رفتاری بهطور همزمان بر آن فشار میآورند و همین همزمانی هر تلاشی برای فرو کاستن بحران به یک مقصر یا یک عامل مشخص را بیاثر میکند.
