درگذشت پروفسور اریک داوید
از برجسته‌ترین حقوقدانان بین‌المللی
استاد و متخصص حقوق بین‌الملل بشردوستانه
دوست بزرگ مقاومت ایران و مجاهدان اشرفی
وکیل مجاهدین در اشرف و لیبرتی و دیوان عدالت اروپا
پروفسور اریک داوید، استاد حقوق بین‌الملل:
«من همواره بسیار تحت تأثیر قدرت سازماندهی شورای ملی مقاومت ایران و سازمان مجاهدین خلق ایران قرار می‌گیرم و این نشان می‌دهد آن روزی که این جنبش در ایران به‌قدرت خواهد رسید، که امیدوارم زود باشد، همهٔ توانمندی‌ها برای مدیریت کشوری به بزرگی ایران را دارد.
بنابراین به‌عنوان نتیجه‌گیری، ساکنان اشرف به‌طور غیرقابل انکاری مشمول استاتوی پناهندگی هستند که در محتوا آن را در سال۱۹۸۶ در برابر رژیم ایران به‌دست آوردند، ولی امروز، بایستی یک استاتوی ثانوی هم در برابر عراق به‌دست بیاورند، و از سوی دیگر الزام قضایی وجود دارد. وقتیکه می‌گویم قضایی، کلماتم را می‌سنجم که سازمان ملل‌متحد الزام قضایی دارد که حفاظت این اشخاص را در کادر یونامی تضمین کند».
پرفسور اریک داوید از برجسته‌ترین حقوقدانان بین‌المللی برجسته‌ترین کارشناس حقوق‌بشر انسان‌دوستانه و دوست بزرگ مقاومت ایران و مجاهدین اشرفی، در روز پنجشنبه ۹شهریور برابر با ۳۱اوت ۲۰۲۳ پس از یک دوره بیماری طولانی در سن ۸۰ سالگی چشم از جهان فروبست.
روز چهارشنبه ۱۵شهریورماه پیکر پروفسور اریک داوید طی مراسمی با حضور خانواده و دوستان و یارانش در نزدیکی بروکسل تشییع و به خاک سپرده شد در این مراسم هیأتی از سوی مقاومت ایران نیز شرکت کرد و با سخنرانی و نثار گل یاد پروفسور اریک داوید یار بزرگ مقاومت ایران را گرامیداشت.
پروفسور اریک داوید متولد سال۱۹۴۳ در بلژیک، در رشتهٔ حقوق، حقوق بین‌الملل، علوم سیاسی و دیپلماتیک در دانشگاه آزاد بروکسل تحصیل کرد و در سال۱۹۶۶ دکترای حقوق، در سال۱۹۶۸ مدرک ویژه در حقوق بین‌الملل و در سال۱۹۷۶ مدرک تحصیلات عالی خود را در حقوق بین‌الملل دریافت کرد.
او از سال۱۹۹۶ تا ۲۰۰۰ مدیر مرکز حقوق بین‌الملل دانشگاه آزاد بروکسل و از سال۲۰۰۲ رئیس این مرکز شد.
پروفسور اریک داوید هم‌چنین رئیس کمیسیون مشورتی حقوق انسان‌دوستانهٴ بین‌المللی در صلیب‌سرخ بلژیک از ۱۹۹۶ تا ۲۰۱۲ و عضو کمیسیون بین‌المللی حقیقت‌یاب بشردوستانه وابسته به سازمان ملل از ۲۰۰۶ تا ۲۰۱۶ بود و در شماری از مأموریتهای مهم بین‌المللی از جمله عضویت در کمیسیون بین‌المللی حقیقت‌یاب در مورد حمایت از قربانیان جنگ شرکت داشت.
پروفسور اریک داوید، رئیس مرکز قوانین بین‌المللی در دانشگاه آزاد بروکسل و یکی از مهمترین کارشناسان عالیرتبه حقوق کیفری در جهان است او با دانش و تعهد خود به حقوق بین‌الملل الهام‌بخش بسیاری از دانشجویان و همکارانش بوده است.
پروفسور اریک داوید در زمینه‌های مختلف حقوق بین‌الملل از جمله حقوق بین‌الملل عمومی، حقوق نهادی بین‌المللی، حقوق کیفری بین‌المللی و حقوق بین‌الملل بشردوستانه متخصص بود. از اریک داوید آثار گرانبهایی در زمینه حقوق بین‌المللی بشردوستانه به‌جای مانده است که به‌عنوان مرجع مورد استناد قرار می‌گیرد. پروفسور اریک داوید نویسنده صدها مقاله و کتاب و جزوات حقوقی و تحقیقی بود که اکنون در دانشگاههای اروپایی به‌عنوان کتب درسی تدریس می‌شود.
از جمله دو کتاب معروف او به‌نام «مزدوران و داوطلبان در حقوق عمومی بین‌المللی» و «اصول قانون درگیریهای مسلحانه».
او برای کتاب «مزدوران و داوطلبان در حقوق عمومی بین‌المللی» در سال۱۹۷۷ جایزه هانری رولن Rolin را دریافت کرد و برای کتاب «اصول قانون درگیریهای مسلحانه» جایزه صلح سال۱۹۹۳ بنیاد آسشویتس و مرکز صلح آنتورپ و جایزه پل رویتر در سال۱۹۹۴ که توسط کمیتهٔ بین‌المللی صلیب‌سرخ اهدا می‌شود را دریافت کرد.
پروفسور اریک داوید در ژانویه سال۲۰۲۳ یک کتاب ۶۵۸صفحه‌یی را دربارهٔ محاکمهٔ سران نازی‌ها در دادگاه نورنبرگ منتشر کرد.
پروفسور اریک داوید وکیل و مدافع سرسخت حقوق مجاهدین و مقاومت ایران در ۲دهه گذشته بود.
او در سال۱۳۸۷ با ریسک‌پذیری بسیار به دیدار مجاهدین اشرفی در عراق شتافت. در آنجا با برخی از اعضای مجاهدین که توسط رژیم ایران شکنجه شده بودند و از مبارزات خود برای آزادی و دموکراسی در ایران گفتند آشنا شد.
پروفسور اریک داوید طی سخنانی در کنفرانسی در آبان سال۱۳۸۸ در مرکز مطبوعات بروکسل درباره سفر و دیدارش از اشرف نخستین چنین گفت:
قسمتی از سخنرانی اریک داوید در کنفرانس در بلژیک-۲۲ آبان ۱۳۸۸:
«قبل از هر چیز، در رابطه با وضعیت ساکنان اشرف ، من این شانس را داشتم که حدود یک‌سال پیش به آنجا بروم و می‌توانیم بگوییم که چیزی که بخشی از یک صحرای خشک و لم‌یزرع بود، تبدیل شده است به یک باغ خارق‌العاده با شهری کوچک که هر چیزی که آدم دلش می‌خواهد در یک شهر کوچک بیابد را در خود گنجانده است، از جمله یک مسجد، یک دانشگاه و کارگاههایی که بسیار خوب کار می‌کنند.»
پروفسور اریک داوید هم‌چنین در سال۱۴۰۱ به دیدار مجاهدین در اشرف۳ شتافت.
پروفسور اریک داوید طی سخنانی درباره این دیدار و تاثیراتی که پذیرفته بود گفت:
«در رابطه با اشرف۳ تبریک می‌گویم. کار فوق‌العاده‌ای کرده‌اید. در سال۱۳۸۶ بازدید از اشرف یک هم مرا به‌شدت تحت تأثیر قرار داده بود و باید بگویم کاری که در اشرف۳ شده خارق‌العاده است. البته مثل همه بازدید از موزه تأثیر ویژه‌یی روی من داشت. من اینجا به‌عنوان عضوی از شورای انتقال وقایع گذشته صحبت می‌کنم که ارگانی است که توسط جامعه فرانسوی‌زبان بلژیک تأسیس شده برای حفظ خاطرات جنایتهای جنگی، جنایتها علیه بشریت و جنایتهای نسل‌کشی. به شما اطمینان می‌دهم که اگر از من در رابطه با شیوه‌های حفظ خاطرات گذشته برای جوانان سؤال شود، حتماً به آنها خواهم گفت که تلاش کنید بودجه‌یی را فراهم کنید تا بیایید موزه اشرف را بازدید کنید.»
پروفسور اریک داوید نویسنده نظریه‌های متقن در مورد موقعیت حقوقی مجاهدین در عراق به‌عنوان افراد حفاظت‌شده و هم‌چنین نفی برچسب تروریستی علیه سازمان مجاهدین و به‌رسمیت شناختن مقاومت عادلانه مردم ایران علیه فاشیسم دینی حاکم بر ایران بود. به همین خاطر با ارگانهای قدرتمند بین‌المللی که به نفع رژیم علیه مجاهدین موضع می‌گرفتند، شجاعانه در افتاد و در هر موقعیتی از مبارزه انقلابی مجاهدین با رژیم آخوندی به‌عنوان یک مبارزه مشروع که منطبق بر حقوق بین‌المللی است دفاع می‌کرد.
ما باید در واقع این سؤال را از خودمان بکنیم که آیا بین مجاهدین و حکومت مناقشه مسلحانه باز وجود داشته. و نبردهای گسترده نظامی بین دولت ایران و مجاهدین خلق ایران وجود داشته است. در اینجا ما شاهد یک مناقشه مسلحانه هستیم. ما میدونیم که رژیم ایران به‌عنوان یکی از بزرگترین ناقضان حقوق‌بشر ۱۲۰هزار نفر رو این رژیم اعدام کرده، دهها هزار نفر دیگر را در زندانها شکنجه کرده. چنین رژیمی که ترور ایجاد می‌کنه یک تروریست واقعیه و این رژیم به‌طور مشخص یک تجاوز دائم علیه بخشی از مردم که با او تفاوت فکری دارند تحمیل می‌کنه. سرکوب علیه بخشی از شهروندان کشور در واقع نشان‌دهنده یک مناقشه مسلحانه باز، علنی بین یک دولت با ملتش هست با اعدامها و شکنجه‌های فراقانونی.
موضوع بعد آیا ما در رابطه با این رژیم می‌تونیم بگیم که آیا این سازمان بخشی از این مناقشه هستند. به این معنی که در واقع این سازمان به‌عنوان بخش شرکت‌کننده و دخیل در این مناقشه این سازمان یک بخش مخفی نیست متشکل از هسته‌های مبهم و نامشخص و موهوم بلکه حضور و نماینده رسمی دارند و علنی و آنها در جامعه مطرح هستند و پایه دارند. یک سازمان سیاسی که به‌طور گسترده نفوذ داشته و شاهد یک سازمانی هستیم که مسلح بوده اما تحت فرماندهی مسئولی قرار داشته و این دو ویژگی و معیار تشخیص وجود یک بخشی از این مناقشه به‌عنوان این سازمان وجود داره سازمانی سازمان‌یافته که مسئولیت اعمال خودش رو به‌عهده می‌گیره و حتی حاضر به پاسخگویی به هر گونه اتهامی که به اونها زده میشه هستند.
اعمال مجاهدین علیه رژیم ایران یک عمل جنگی است و اگر ادعا بکنیم که اعمال مجاهدین اعمال تروریستی هست، اونچیزی که به اون دلیل اونها را توی لیست اروپا گذاشتن باید پیش از اون نام دولت ایران رو در لیست تروریستی قرار بدیم.
پرفسور اریک داوید متخصص برجستهٔ قانون انسان‌دوستانه بین‌المللی و رئیس مرکز حقوق بین‌الملل دانشگاه آزاد بروکسل طی سخنانی در کنفرانس بین‌المللی حقوقدانان در دفاع از اشرف به تاریخ ۳آبان ۸۵ در بلژیک به تشریح نظریه حقوقی خود در مورد موقعیت مجاهدین شهر اشرف پرداخت. وی با استناد به قوانین شناخته شده بین‌المللی و قوانینی که کشور عراق به آن ملتزم است، حق پناهندگی سیاسی مجاهدین را یک حق مسلم و غیرقابل تردید دانست.
پروفسور اریک داوید از مدافعان تزلزل ناپذیر حقوق‌بشر در ایران و جنبش دادخواهی قتل‌عام ۶۷ بود و در نظریه‌های حقوقی خود قتل‌عام ۶۷ را جنایت علیه بشریت و نسل‌کشی توصیف کرده است.
وی در سخنرانی در کنفرانس ۱۰۰۰ زندانی شیخ و شاه در اشرف۳ در سال۱۴۰۰ که به‌صورت آنلاین وصل شده بود چنین گفت:
پروفسور اریک داوید – از برجسته‌ترین حقوقدانان بین‌الملل، وکیل مجاهدین در اشرف و لیبرتی و دیوان عدالت اروپا:
«خیلی ممنونم از خانم رئیس‌جمهور و خانم مجری از دعوتی که از من برای سخنرانی به‌عمل آوردید. با همهٔ نکات گفته‌شده کاملاً موافقم. واضح است که جنایاتی که در سال۱۳۶۷ رخ داده که در آن سی هزار جان خود را از دست دادند، جنایت علیه بشریت است و به همهٔ معیارهایی که در این زمینه وجود دارد پاسخ می‌دهد؛ از ماده ۶c اساسنامهٔ دادگاه نورنبرگ تا مادهٔ ۷ اساسنامهٔ کنونی دادگاه جنایی بین‌المللی که می‌توان آن‌را نمادی از حقوق بین‌الملل جاری دانست.
بنابراین تردیدی در این زمینه نیست. همه قرائن بیانگر آن هستند. این جنایتها در چارچوب حملاتی سازمان‌یافته و جریا‌نوار علیه جمعیتی غیرنظامی صورت گرفته‌اند که اعضای سازمان مجاهدین خلق ایران هستند. از طرف دیگر خود اعمال صورت گرفته، یعنی قتل این افراد بر این دلالت دارد. بنابراین هیچ تردیدی نیست که صحبت از جنایتی علیه بشریت است.
می‌توان حتی فراتر از این، صحبت از یک نسل‌کشی کرد، چرا که قربانیان به‌دلیل تعلقشان به‌جریانی از اسلام کشته شدند که حکومت آخوندها آن‌را نفی می‌کند. پس این افراد به‌دلایل مذهبی و تعلق مذهبی‌شان قتل‌عام شدند این کاملاً منطبق است با مادهٔ ۲ کنوانسیون۱۹۴۸ در رابطه با نسل‌کشی. بنابراین بدون هیچ تردیدی می‌توان گفت که این وقایع شامل نسل‌کشی می‌شوند. گرچه از واژهٔ نسل‌کشی بعضاً استفاده‌های غیردقیقی می‌شود، ولی در این مورد مشخص، قتل‌عام‌های سال۱۳۶۷ به‌لحاظ قضایی شامل تعریف نسل‌کشی می‌شود.
در رابطه با تشکیل یک ارگان قضایی بین‌المللی برای بررسی این جنایت، باید قطعاً این ایده را تشویق کرد. البته نباید فراموش کرد که خود ماهیت جنایت، صلاحیت‌های بین‌المللی را مورد تأیید قرار می‌ده»د.
پروفسور اریک داوید در ۲دهه گذشته در مجامع بین‌المللی و در کنفرانسهای بسیار در نقاط مختلف جهان در دفاع از حقوق‌بشر در ایران و از حقوق مجاهدین و رزمندگان ارتش آزادیبخش ملی ایران سخنرانی کرد و نظریات حقوقی ارائه کرد که هیچکس در هیچ کجا در علم حقوق یا رای انکار و مقابله با آن را نداشت.
وی همواره جنایت رژیم علیه مجاهدان اشرف از جمله کشتار مجاهدین در ۶ و ۷مرداد ۹۰ و قتل‌عام مجاهدین در اشرف در ۱۰شهریور ۱۳۹۲ را جنایت علیه بشریت عنوان کرده و خواستار محاکمه آمران و عاملان این جنایات در دادگاههای بین‌الملل می‌شد
سخنرانی در کنفرانس ژنو -۲۲ مرداد 90
اریک داوید، استاد حقوق بین‌الملل بشردوستانه
صحبت‌های من کوتاه خواهد بود. آن چیزی که در اشرف در سال۲۰۰۹ و در ماه آوریل امسال اتفاق افتاد، خیلی پیچیده نبود، اینها جنایات جنگی و جنایات علیه بشریت است.
سخنرانی در کنفرانس پارلمان اروپا-۲۳ اسفند ۱۳۹۳ -بعد از قتل‌عام اشرف
«همان‌طورکه می‌دانید، مجاهدین از سال198 0 قربانی نقض فاحش حقوق هستند. برای یادآوری، در سالی که گذشت، در قتل‌عامی که در اشرف در اول سپتامبر ۲013 رخ داد 5۲نفر در کمال خونسردی به‌قتل رسیدند و این بدون در نظر گرفتن حملات مستمری است که علیه کمپ لیبرتی صورت می‌گیرد. این حملاتی که در سپتامبر ۲013 صورت گرفتند، جنایت علیه بشریت بودند. این وضعیت که بدون حسابرسی باقی مانده است باید متوقف شود. به همین خاطر است که اروپا باید نقش خود را ایفا کند. بنابراین این من نیستم – که یک پروفسور دانشگاه هستم ـ بلکه اعضای پارلمان که اینجا هستند باید از اروپا بخواهند در سطح سازمان ملل اقدام کند. از دادگاه بین‌المللی جنایی بخواهد که شورای امنیت قتل‌عام های فجیع در اشرف را به دادگاه بین‌المللی جنایی ارجاع دهد. من می‌دانم عراق جزء کشورهای عضو این دادگاه نیست، ولی شورای امنیت وظیفه دارد که دادگاه را طبق ماده 1۲ اساسنامه‌اش موظف کند به این موضوع بپردازد و نقطه پایانی بر این عدم حسابرسی در عراق بگذارد. این آرزویی است که من می‌کنم.»
پروفسور اریک داوید هم‌چنین در سخنرانی در تظاهرات ایرانیان در مرکز بروکسل و در مقابل اتحادیه اروپا جنایات صورت گرفته توسط رژیم از جمله کشتار ۱۵۰۰نفر در جریان قیام آبان ۹۸ را نیز با استدلالهای حقوقی جنایت علیه بشریت نامید و گفت:
«من می‌خواهم به‌عنوان یک حقوقدان صحبت کنم. و به‌عنوان حقوقدان می‌توانم بگویم که نامگذاری واقعیاتی که در این لحظه در ایران اتفاق می‌افتد به‌عنوان جنایت علیه بشریت، به هیچ‌وجه یک نامگذاری غیرواقعی و ناروا نیست، و دقیقاً مطابق با تعریفی است که ما در اساسنامه دادگاه کیفری بین‌المللی در ماده ۷ اساسنامه می‌یابیم، یعنی این‌که معیارهای مادی را کاملاً برآورده می‌کند.»
پروفسور اریک داوید ۲دهه تلاش و پیکار حقوقی فوق‌العاده دقیق و پرخطر خود در کنار مقاومت ایران را تماماً داوطلبانه و رایگان انجام داد. او با حقوق‌دانشگاهی خود در یک زندگی ساده به‌سر برد و ترددات معمول خود در شهر را تا 80 سالگی با دوچرخه و موتور انجام می‌داد.
بعد از هفتمین حکم در هفتمین دادگاه در بهمن 1۳۸۷ که به بطلان نامگذاری تروریستی در اتحادیه اروپا منجر شد پروفسور اریک داوید که خود از برجسته‌ترین متخصصان حقوق بین‌الملل در دنیای معاصر بود، گفته بود:
«این انقلاب حقوقی که خلقهای جهان در آینده از آن بسیار بهره می‌برند مدیون مریم رجوی است که با کارزارش حربهٴ حقوق را که در تاریک‌خانه تروریسم زنگ‌زده بود، صیقل داد، احیاء کرد و به میدان آورد».
به گفته رسانه‌های بلژیکی، پرفسور اریک داوید مریم رجوی را به‌عنوان «یک زن شجاع و کاریزماتیک که نماینده یک آلترناتیو دموکراتیک برای دیکتاتوری آخوندها بود تحسین می‌کرد».
رژیم پلید آخوندی با وزارت‌خارجه و اطلاعاتش، از سر غیظ به‌خاطر حمایتهای بزرگ و مؤثر حامیان مقاومت ایران، از جمله پروفسور اریک داوید را که یکی از برجسته‌ترین حقوقدانان دنیای معاصر بود در لیست تروریستی و تحریم‌های خود قرار داد.
پروفسور اریک داوید پس از لیست‌گذاری توسط دیکتاتوری آخوندی در ۱۴دسامبر۲۰۲۲ به‌روزنامهٔ لالیبر بلژیک، گفت: «به‌شدت (به‌خاطر این لیست‌گذاری) به‌خودم می‌بالم».
سایت آنتر له لینیً Entre les lignes بلژیک روز ۹شهریور زیر عنوان «اریک داوید، مبارز حقوق بین‌الملل» می‌نویسد:
«اریک داوید، استاد برجسته دانشگاه آزاد بروکسل، مردی فرهیخته، ورزشکار، سرشار از زندگی و درگیر اهداف بزرگی مانند عفو بین‌الملل، آکسفام، دادگاه راسل در مورد فلسطین، حقوق صحرایی‌ها یا دفاع از مخالفان ایرانی رژیم آخوندها بود.
بنابراین، او در عین رعایت سختگیری متون قانونی، مبارزی بود که این حقوق را در خدمت اهداف عادلانه قرار می‌داد.
او به‌دلیل دفاع از حقوق «مجاهدین خلق»، مخالفان آخوندها و مدافعان یک حکومت مبتنی بر جدایی دین و دولت برای ایران، در لیست سیاه رژیم ایران قرار گرفت.
پیام تسلیت خانم مریم رجوی
خانم مریم رجوی رئیس‌جمهور برگزیده شورای ملی مقاومت برای دوران انتقال حاکمیت به مردم ایران، پروفسور اریک داوید را از افتخارات ملی و ماندگار بلژیک و جامعه دانشگاهی آن توصیف کرد و فقدان او را ضایعه‌ای بزرگ برای همه حقوقدانان و وکلای آزاده و شرافتمند جهان توصیف کرد.
خانم رجوی درگذشت پروفسور اریک داوید را به مردم و دانشگاهیان و حقوقدانان بلژیک و خانواده و دانشجویان او و به‌ویژه به مجاهدان اشرفی و شورای ملی مقاومت و خانواده بزرگ مقاومت ایران که اریک داوید برای همه آنها یک پشتیبان و دوست بزرگ بود، تسلیت گفت.
گزارش رسانه‌های بلژیکی درباره پروفسور اریک داوید
بعد از انتشار خبر درگذشت وی
لوسوار بلژیک در گزارشی دربارهٔ درگذشت اریک داوید، می‌نویسد: «اریک داوید یک شخصیت استثنایی بود و دوران حرفه‌یی عظیمی را در حقوق بین‌الملل پشت سر گذاشت. زمانی که احساس می‌کرد ضروریست، هرگز از ورود به‌امور دریغ نمی‌کرد. جای صدایش خالی خواهد بود.
پیر گالان، (رئیس سازمان جهانی علیه شکنجه – اروپا)، می‌گوید: «برای من، اریک داوید مظهر حقوق بین‌الملل بود. قانونی که او به‌شکل‌گیری آن کمک کرد.
او در صحنه نیز حضور بسیار فعالی داشت، مانند زمانی که ما به‌رواندا رفتیم تا گزارشی درباره تأمین مالی نسل‌کشی تهیه کنیم. او هم‌چنین در چندین هدف از جمله برای مجاهدین خلق ایران یا فلسطین نقش داشته است.
لوسوار زیر عنوان «یک دوران حرفه‌یی بسیار غنی» می‌افزاید: «خلاصه‌کردن دوران حرفه‌یی اریک داوید ساده نیست. ۳۱صفحه معرفی‌نامهٔ رسمی او به‌خوبی گواه این موضوع است...
او عضو عفو بین‌الملل، رئیس آکسفام بلژیک به‌مدت چند سال و عضو چندین کمیسیون تحقیق بوده و بسیاری اوقات به‌عنوان مشاور فعالیت کرده است؛ چه نزد ملل‌متحد، شورای اروپا، دولتها، پارلمانترها، وکلا و یا سازمانهای غیردولتی. »...
پیر گالان گفت: «او یک انسان‌گرا بود. کسی که همواره مرا با توأمندی‌اش در گفتن خوبی‌های دیگران، شوکه می‌کرد. »...
لوسوار: ۹شهریور
ار. ت. ب. اف. بلژیک روز ۹شهریور ۱۴۰۲ در گزارشی دربارهٔ درگذشت اریک داوید، او را یک «آموزگار بزرگ» نامید، و نوشت:
«اریک دیوید که در دانشگاه آزاد بروکسل حقوق تدریس می‌کرد، یک استاد ممتاز بود.
در سال‌های اخیر، اگر چه بازنشسته بود، به‌تدریس اصول اصلی حقوق و حقوق بشردوستانه برای دانشجویان یا کنفرانس‌ها، به‌ویژه در آکادمی حقوق‌بشر عفو بین‌الملل ادامه داد».
