بنیاد دفاع از دموکراسیها روز پنجشنبه ۱۱ بهمنماه در تحلیلی از وضعیت رژیم ایران و نیابتیهایش در منطقه با بازگشت دونالد ترامپ به کاخ سفید نوشت:
با افزایش نگرانی از تضعیف کنترل خود بر قدرت، حاکمان جمهوری اسلامی در حال بازنگری در سیاست خارجی خود هستند، حداقل بهطور موقت، تا تأثیر بازگشت دونالد ترامپ به کاخسفید را ارزیابی کنند. تهران در حال مهار نیروهای نیابتی خود از غزه تا یمن است و همچنین آمادگی خود را برای مذاکرات با ایالات متحده بر سر برنامه هستهایاش نشان میدهد، زیرا با چشمانداز ازسرگیری کارزار «فشار حداکثری» روبهرو شده است.
خامنهای درباره فریب آمریکا هشدار میدهد
علی خامنهای، احتمال مذاکرات با واشنگتن را مطرح کرده اما هشدار داده است که ایران باید با احتیاط وارد هر گونه مذاکره شود. او در ۲۸ ژانویه گفت: «پشت لبخندهای دیپلماتیک، همیشه دشمنیها و کینههای پنهان و شرورانهای وجود دارد». این توصیف کاملاً با رویکرد تهران در قبال مذاکرات با دولت بایدن همخوانی دارد، زیرا این مذاکرات بیشتر توجهها را از برنامه هستهیی رو بهشتاب ایران منحرف کرد.
عباس عراقچی، وزیر امور خارجه رژیم ایران، نیز احتمال ازسرگیری مذاکرات را رد نکرد اما تأکید کرد که توافق هستهیی ۲۰۱۵ که با ایالات متحده و چهار قدرت دیگر منعقد شد، اکنون عملاً بیاعتبار شده است، زیرا در این مدت تحریمهای جدیدی وضع شده است. با این حال، اجرای این تحریمها در دوره بایدن ضعیف بود و به رژیم ایران اجازه داد تا بهبودی اقتصادی قابل توجهی را تجربه کند.
بغداد خواستار ادغام شبهنظامیان شیعه در نیروهای مسلح عراق شد
عراقچی اذعان داشت که نیروهای نیابتی ایران در جنگ چند جانبه علیه اسراییل که در پی حملات حماس در ۷ اکتبر ۲۰۲۳ آغاز شد، «چندین ضربه جدی» دریافت کردهاند. در حالی که پیشبینی میشود واشنگتن موضع سختتری علیه نیروهای نیابتی ایران اتخاذ کند،
فؤاد حسین، وزیر امور خارجه عراق، در ۱۶ ژانویه اعلام کرد که دولت ملی عراق قصد دارد گروههای شبهنظامی تحت حمایت رژیم ایران را تحت فشار قرار دهد تا سلاحهای خود را زمین بگذارند و در نیروهای مسلح این کشور ادغام شوند.
گروه شبهنظامی نجبا در عراق که از سوی ایالات متحده بهعنوان یک گروه تروریستی شناخته شده است در دسامبر ۲۰۲۴ اعلام کرد که حملات خود به اسراییل را متوقف میکند، اقدامی که در آستانه بازگشت ترامپ به قدرت انجام شد. در همین حال، اسمائیل قاآنی، فرمانده نیروی قدس سپاه پاسداران و جانشین قاسم سلیمانی، در ۵ ژانویه با گروههای شبهنظامی شیعه در عراق دیدار کرد تا درباره «سازماندهی مجدد و جداسازی گروههای مسلح» گفتگو کند، که نشاندهنده حساسیت مقامات رژیم ایران نسبت به ترور سلیمانی در ژانویه ۲۰۲۰ است.
حوثیهای یمن دوباره در فهرست سازمانهای تروریستی خارجی قرار گرفتند
ترامپ در ۲۲ ژانویه، حوثیهای یمن را دوباره بهعنوان یک سازمان تروریستی خارجی (FTO) معرفی کرد. بایدن این گروه را در ابتدای دوره ریاستجمهوری خود از این فهرست خارج کرده بود و تصمیم ترامپ را لغو کرده بود.
بازگرداندن حوثیها به وضعیت FTO باعث تقویت تحریمها علیه آنها و افزایش مجازاتها برای کسانی خواهد شد که به آنها کمک میکنند. رژیم ایران این اقدام ترامپ را محکوم کرد، واکنشی که با توجه به نقش کلیدی تهران در حمایت از حوثیها برای تقویت تواناییهای نظامیشان از جمله حملات به نیروی دریایی ایالات متحده، شلیک موشکهای بالستیک به اسراییل و حملات به کشتیها در دریای سرخ قابلپیشبینی بود.
بازی هستهای: بزرگترین تهدید تهران
با وجود ضربههای نظامی اسراییل به نیروهای نیابتی ایران و تأسیسات نظامی این کشور، رژیم همچنان از برنامه هستهایاش بهعنوان یک ابزار حیاتی برای اعمال فشار برخوردار است. تهران ذخایر اورانیوم غنیشده و تواناییهای سانتریفیوژیای دارد که میتواند بهسرعت اورانیوم با درجه تسلیحاتی مورد نیاز برای ساخت بمب هستهیی را تولید کند.
رژیم ایران بهصورت علنی تهدید هستهیی خود را تشدید کرده تا به کاهش تحریمها دست یابد. کمال خرازی، مشاور خامنهای، در نوامبر ۲۰۲۴ تهدید کرد که ایران ممکن است «بازنگری» در دکترین هستهیی خود را در نظر بگیرد و اضافه کرد که ایران از ظرفیتهای لازم برای ساخت سلاح هستهیی برخوردار است.
بازگرداندن فشار حداکثری همراه با حمایت از مردم ایران
با وجود آن که تهران ظاهراً سیگنالهایی برای تمایل به مذاکره ارسال کرده، این کشور لغو تحریمها را شرط آغاز گفتوگوها قرار داده است. باینحال، تهران در گذشته امتیازاتی را که از دولت پیشین آمریکا دریافت کرد، بدون ارائه هیچگونه اقدام متقابلی تصاحب کرد. این رویکرد فقط تهران را جسورتر کرد، به تجاوزات منطقهیی آن دامن زد و برنامه هستهایاش را پیش برد. امروز، شکنندگی فزاینده رژیم یک فرصت حیاتی را برای بازگرداندن راهبرد فشار حداکثری فراهم کرده است. البته این بار در کنار حمایت از تلاشهای مردم ایران برای دستیابی به حکومتی دموکراتیک و سکولار.