فضای رسانهیی روز پنجشنبه ۶ آذر زیر سایه دو محور اصلی قرار دارد: نخست، رسوایی گسترده «خطوط سفید» و اعتراف رسانهها به آپارتاید اینترنتی که شکاف میان مردم و حاکمیت را روشنتر از همیشه کرده؛ دوم، نشانههای فشار اقتصادی و اجتماعی که در گزارشها درباره بنزین، صندوقهای بازنشستگی، آلودگی هوا و بحران بهداشت بازتاب یافته است. در کنار اینها، تلاشهای پراکنده دستگاه دیپلماسی برای خروج از انزوای بینالمللی، در سایه بنبست ساختاری «دیکتاتوری دینی»، همچنان بیافق و محدود ارزیابی میشود.
گزیده رسانهها:
کیهان – حمله به جهانگیری با ادبیات تخریبی؛ تجلیل از دولت رئیسی و تکرار ادعای «اعتماد به غرب موجب شکست است».
جهان صنعت – گزارش تند درباره «آپارتاید اینترنتی» و رانتهای فیلترینگ؛ اشاره به نقش ارگانهای امنیتی در استفاده از خطوط ویژه و اذعان به سود چند دههزار میلیاردی فروش VPN.
اعتماد – تأکید چند نماینده بر بیمعنایی فیلترینگ و سودآوری مافیای فیلترشکن؛ انتقاد از تبعیض ارتباطی و شکاف میان مردم و مسئولان.
آرمان ملی (شهرداری) – بررسی بحران در انتخاب شهردار تهران و ضعف شدید احزاب در معرفی گزینههای توانمند.
آرمان ملی (بهارستان) – هشدار درباره «استیضاحهای سریالی» و اثرات منفی آن بر ثبات اجرایی دولت پزشکیان.
آرمان امروز – نقد «حاشیهپردازی» در سیاست و گمشدن مسائل اصلی در جنجالهای سطحی.
شرق (دیپلماسی) – تحلیل سفر عراقچی به پاریس و توئیت لاریجانی؛ اشاره به تلاش محدود برای «ارزیابی امکان تعامل» با غرب.
ابتکار – تفسیر سفر عراقچی بهعنوان تحرک دیپلماتیک و نقشآفرینی فرانسه در میانجیگری.
فرهیختگان – هشدار نسبت به مذاکره با میانجیگری احتمالی بنسلمان و خطر «تله جنگ».
چند ثانیه (مجلس) – گزارش از رفتار توهینآمیز نقدعلی با خبرنگاران زن و تشدید فضای سرکوب در مجلس قالیباف.
چند ثانیه (آلودگی هوا) – اعتراف مقامات به رسیدن بحران به مرحله «غیرقابل اندازهگیری»؛ اشاره به ۵۸هزار مرگ سالانه و بنبست مدیریتی.
شرق (جادههای مرگ) – روایت تکاندهنده از وضعیت تحصیل کودکان جنوب کشور و حمل ونقل ناایمن با وانتهای باربر.
جهان صنعت (بهداشت) – افزایش ۲۰ تا ۳۰درصدی مراجعات کودکان بهدلیل عفونتهای تنفسی.
جهان صنعت (اعتماد سیاسی) – تحلیل کاهش اعتماد عمومی به حاکمیت و رفتار «سلیقهای» مقامات در مواجهه با مردم.
آرمان امروز (خشونت مجازی) – هشدار درباره «قلدری مجازی» و اثرات آن بر مشارکت اجتماعی و سرمایه اجتماعی.
بهارنیوز (بازنشستگی) – بحران صندوقها بهعنوان «بمب ساعتی» اقتصادی؛ تهدید جدی نسلهای آینده.
بهارنیوز (بنزین) – بررسی «نرخ سوم بنزین» و آغاز عصر انقباض یارانهای؛ تحلیل پیامدهای تورمی و تأثیر بر میلیونها خانوار.
بهارنیوز (درمان) – هشدار درباره فشار هزینههای درمان و پیامدهای نظام «الزام درمان».
شرق (گاز) – انتقاد از طرح جایگزینی مصرف گاز با برق؛ تأکید بر هزینههای سنگین و غیرعملی بودن طرح.
دنیای اقتصاد (فیل سفید بنزین) – تشریح دشواری اصلاح قیمت بنزین بهدلیل آثار اجتماعی و سیاسی.
دنیای اقتصاد (سایهروشن اصلاحات) – امکان کنترل مصرف و افزایش منابع در طرح جدید، مشروط به اصلاح ساختاری و شفافیت.
کامل رسانهها:
کیهان: عملکرد درخشان دولت رئیسی موجب شرمندگی شماست آقای جهانگیری!
تاریکبینی و تاریکاندیشی امثال آقای جهانگیری بهعملکرد مستاصل خود آنها برمیگردد…
در دوره یکونیم ساله اخیر نیز متأسفانه احیای برخی انگارههای متوهمانه و ابطالشده در زمینه توافق با آمریکا موجب از دست رفتن فرصتهای مدیریت درونزا شده و چاره کار کنار گذاشتن عینک اعتماد به آمریکا و غرب است که موجب کوررنگی سیاسی و سرخوردگی شدید میشود.
به تعبیر مولوی: «پیش چشمت داشتی شیشهٔ کبود- زان سبب عالم کبودت مینمود/ گر نه کوری، این کبودی دان ز خویش- خویش را بد گو، مگو کس را تو بیش».
جهان صنعت: آپارتاید اینترنتی؛ آخرین خسارت وفاق!
به جای گشودن دروازههای اینترنت به روی تمامی شهروندان ایرانی و خراب کردن دیوارهایی که ناخواسته خودشان را هم در این زندان اطلاعاتی محبوس کرده بود، کلید این زندان مجازی را به تعداد خودشان تکثیر کرده و بین خودیها توزیع کنند.
بسیاری از افراد علاقه دارند فیلترینگ وجود داشته باشد چون میخواهند فیلترشکن بفروشند و تجارت و کاسبی کنند». …
عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس توضیح داد: «در ایران طبیعتاً خیلی از ارگانها مثل اطلاعاتیها و امنیتیها از این خطوط استفاده میکنند اما بالاخره چون مقام معظم رهبری گفتهاند که فضای مجازی رها نباشد و مدیریت شود، بخشی از موضوع به این برمیگردد که چه میتوان کرد. مثلا با فیلترینگ میتوان کاری کرد که تلگرام، واتساپ، اینستاگرام یا توئیتر با دولت ایران همکاری کنند یا نه؟ بیشتر با این هدف است که آنها با ایران همکاری کنند».
اعتماد: مخالفت با تبعیض ارتباطی
مهرداد لاهوتی نماینده مردم لنگرود و عضو کمیسیون اقتصادی مجلس: وقتی مردم و مسئولان همگی عضو شبکههای اجتماعی خارجی هستند، فیلترینگ معنایی ندارد
احمد بخشایشاردستانی: گردش مالی فروش فیلترشکن بین ۳۰ تا ۵۰همت است و فیلترینگ فقط به نفع سوداگران است
آرمان ملی: چالش انتخاب شهردار
اگر قرار باشد پیش از ورود احزاب به انتخابات شورای شهر و در جریان بررسی گزینههای درونحزبی از میان چهرههای حاضر در اردوگاه اصلاحطلب یا اصولگرا فردی معرفی شود که هم تابلوی جریان باشد و هم توانایی اداره شهری مانند تهران را داشته باشد واقعیت این است که دست احزاب چندان پُر نیست
آرمان ملی: توقف دولت در ایستگاه بهارستان
ابزارهایی مانند سؤال، تذکر و تحقیق و تفحص و یا حتی استیضاح زمانی بیشترین اثر را دارند که در خدمت منافع واقعی جامعه و اصلاح روندها بهکار گرفته شوند. با این حال، تجربه ادوار گذشته نشان داده است که تأکید پیدرپی و غیرهدفمند به ابزار استیضاح، بهویژه زمانی که به شکل «استیضاحهای سریالی» مطرح میشود، نهتنها کمکی به بهبود شرایط نمیکند، بلکه میتواند ثبات مدیریتی و انسجام اجرایی را دچار آسیب سازد
آرمان امروز: «حاشیهپردازی» سم مهلک فضای سیاسی ایران امروز
کشور در لحظهای قرار دارد که بیش از هر زمان دیگری به گفتگوی ساختاری و تصمیمسازی عمیق نیازمند است، اما روندهای موجود خلاف این ضرورت حرکت میکنند. بهگفته او، حاشیههای کماهمیت با سرعتی حیرتانگیز بر متن مینشینند و موضوعات اصلی که باید محور بحث نهادهای سیاسی، مدنی و تخصصی باشند، در ازدحام جنجالهای کوتاهعمر گم میشوند.
شرق: پنجره نیمهباز
توئیت اخیر علی لاریجانی، دبیر شورای عالی امنیت ملی و سفر عباس عراقچی، وزیر امور خارجه، به پاریس را میتوان نخستین علائم یک «تحرک دیپلماتیک تازه» دانست؛ … سفر عراقچی به فرانسه را باید نوعی تلاش برای «باز کردن دریچهای» در دیوار ضخیم بیاعتمادی دانست؛ تلاشی که نه نشانه چرخشی بنیادین، بلکه بیشتر «آزمودن امکان تعامل» است. …، احتمال اینکه این گفت و گوها صرفاً در سطح «ارزیابی متقابل» باقی بماند، کم نیست. … هر تحلیل قطعی درباره موفقیت یا شکست این روند، در این مقطع بیش از حد شتابزده خواهد بود
ابتکار: سفر عراقچی به پاریس نشاندهنده تحرک سیاسی ایران
موقعیت برای ایران، موقعیت حساس و مهمی است و فرانسه میتواند نقش مؤثری در میانجیگری میان ایران آمریکا ایفا کند. فضای جهانی بهگونهیی نیست که کشورهایی مانند عمان یا قطر مثل سابق بتوانند نقشی فراتر از پیامرسان در این زمینه ایفا کنند و فرانسه از این جهت موقعیت بهتری دارد.
فرهیختگان: دیپلماسی آری؛ مذاکرۀ تصنعی نه
روزنامه الاخبار ادعا کرده است که بنسلمان از سوی ترامپ بهعنوان طرف میانجی برای مذاکره با ایران انتخاب شده که اگر این موضوع صحت داشته باشد حذف طرف اروپایی از میدان دیپلماسی با ایران نیز بیشتر نمایان میشود. … ادعای اینکه هر گونه میز مذاکرهای ممکن است یک فریب برای گیر انداختن ایران در تله جنگ باشد با توجه به تجربه جنگ ۱۲ روزه امر قابل اعتنایی است
چند ثانیه- رفتار ناپسند نقدعلی با خبرنگاران زن در مجلس!/ آغاز تذکر حجاب به خبرنگاران در مجلس قالیباف
در حالی که هنوز قانون عفاف و حجاب اجرایی نشده، نقدعلی نماینده مجلس با یک خبرنگار خانم بر سر حجاب فقط بهخاطر اینکه قسمتی از موهایش از مقنعه بیرون بود درگیر شد.
جناب آقای نقدعلی دفتر و دستک هم فکرانتان شبانه از جلوی درب مجلس جمع شد حالا خودتان در مجلس به بهانه امر به معرف و نهی از منکر به خبرنگاران توهین و بیاحترامی میکنید؟!
بروز چنین رفتاری از جناب نماینده اقدامی مسبوق به سابقه بوده و این نخستین بار نیست که این نماینده مجلس نسبت به مشخص بودن ساعد دست یا ریشه موی خبرنگاران و عکاسان معترض شده و با رفتارهای تند و زننده با این مسأله برخورد میکند.
چند ثانیه - وقتی آلودگی هوا از مسئولان جلو زد؛
اینکه امروز یک مقام وزارت بهداشت جلوی دوربین بایستد و بگوید «کار از اندازهگیری گذشته»، در حقیقت اعتراف دیرهنگامی است به فاجعهیی که سالهاست مردم با ریههایشان آن را اندازهگیری میکنند.
وقتی مسئول میگوید «دیگر کار از اندازهگیری گذشته»، معنایش این است:
سالها وقت بود. سالها فرصت بود. سالها هشدار داده شد. و حالا، پس از دهها هزار مرگ، تازه میفهمیم وضعیت به نقطهای رسیده که ابزارها هم از شدت بحران عقب ماندهاند.
وقتی هوا در تهران و چند کلانشهر دیگر به وضعی میرسد که حتی دستگاهها هم از گزارشدادن جا میمانند، یعنی مدیریتِ سالها، نه تنها مسأله را حل نکرده، بلکه آنقدر آن را رها کرده که حالا رسیدهایم به «مرحلهٔ بیحسی»؛ مرحلهای که آلودگی دیگر جزئی از زندگی روزمره شده و مرگ به یک عدد تبدیل شده: ۵۸هزار نفر در سال.
این یعنی هر روز دهها نفر بهخاطر هوایی که باید حق طبیعیشان باشد، جان میدهند.
اما در مقابل، سیاستگذاری همچنان در حد جلسه، بخشنامه، تشکیل کارگروه و پرتاب مسئولیت میان نهادها باقی مانده است. شهرها یکی پس از دیگری تعطیل میشوند، مدارس نیمهتعطیل، کودک و سالمند در معرض خطر، اما ساختار تصمیمگیری همچنان با «موقتکاری» پیش میرود؛ نه برنامه، نه اقدام بنیادی، نه اصلاح ریشهها.
فاجعه وقتی تلختر میشود که میبینیم تعطیلیها نه بر اساس سلامت مردم، بلکه بر اساس مصلحتسنجیهای اداری و ترس از تبعات تصمیمگیری انجام میشود
شرق: جادههای مرگ، مصدومیت و ترک تحصیل
بسیاری از دانشآموزان در مناطق جنوبی کشور، با سوختبر و شوتی به مدرسه میروند، سرویس مدرسه ندارند، دختران ناچار به ازدواج زودهنگاماند و پسران ترکتحصیل میکنند
شرایط رفت و آمد دانشآموزان در مناطق جنوبی کشور بحرانیتر از دیگر مناطق است، بهطوری که برخی از حوادث آن رسانهیی نمیشود. عبدالقادر ترکمانی، مدیر مدرسه سورگاه در دهستان رمشک استان کرمان، درباره وضعیت رفت و آمد دانشآموزان، به «شرق» میگوید: «منطقه ما در جنوب کرمان و محدوده قلعهگنج قرار دارد. روستاهایی که دانشآموزان از آنها به مدرسه میآیند، مسیرهایی دارند که ماشین سواری عملاً قادر به عبور از آنها نیست. بیشتر جادهها خاکی و کوهستانیاند و دسترسی به بسیاری از روستاها فقط با وانت نیسان ممکن است. الآن دانشآموزان را با سه وانت به مدرسه میآوریم. هر وانت حدود ۱۵ تا ۱۶نفر را در قسمت بار حمل میکند. ظهر هم دوباره همینطور برمیگردند.
جهان صنعت: افزایش مراجعات بیمارستانی بهدلیل عفونتهای تنفسی
رئیس بیمارستان مرکز طبی کودکان تهران از افزایش ۲۰ تا ۳۰درصدی مراجعات به بیمارستان بهدلیل عفونتهای تنفسی در فصل سرد خبر داد. این فوقتخصص ریه کودکان ادامه داد: در شرایطی که ویروسها اوج مییابند، این احتمال وجود دارد که تعداد زیادی بیمار به واسطه افزایش تماسها داشته باشیم.
رئیس بیمارستان مرکز طبی کودکان تهران با بیان اینکه بهطور معمول میزان ورودی به بیمارستان در فصل سرد سال افزایش مییابد، تصریح کرد: افزایش مراجعه ۲۰ تا ۳۰درصدی نسبت به ماههای گذشته در بخشهای مختلف را تجربه میکنیم.
جهان صنعت: اعتماد معادلهای دوطرفه است
نمیتوان تردید داشت که وضعیت اعتماد متقابل میان ایرانیان و حکومت جمهوری اسلامی ایران چندان مطلوب نیست. اینکه در مقطعی تریبونهای عمومی که از بودجه عمومی کشور (بیتالمال) و امکان کشور استفاده میکنند در اختیار منتقدان گذاشته شود و پس از گذشت زمان و رفع یا کاهش تهدیدها، تریبونهای قرار داده شده پس گرفته شود، نشان از اعتماد سلیقهای دارد یعنی هر وقت حکومت مورد تهدید جدی واقع شد و دشمن خطرناک- در این نمونه رژیم صهیونیستی- برای نابودسازی حاکمیت ایران تلاش کرد، رهبران، مقامات و تصمیمگیران کشور به شهروندان لبخند بزنند، آنان را در برخی- و نه همه- امور مشارکت دهند و نظرات منتقدان را تحمل و منتشر کنند و در مواردی که تهدید کاهش پیدا میکند یا رفع میشود یا اطمینان حکومتکنندگان ایرانی از پایداری و ثبات حکومتشان افزایش پیدا کند، لبخند تحویلی به منتقدان کمرنگ یا تبدیل به اخم شود و دوباره حاکمان به میان طرفداران و هواداران خود بازگردند مصداق بارز سلیقهای رفتار کردن تصمیمگیران و تصمیمسازان کشور است... میتوان زمانی را به یاد آورد که مقامات ارشد کشورمان درباره مشارکت دادن ایرانیان در تصمیمگیری برای امور راهبردی و مهم گفته بودند که مگر مردم میفهمند و مگر مردم قدرت تحلیل مسائل پیچیده و مهم را دارند؟ اینگونه نگاه کردن به مردم پاسخ متقابل از سوی شهروندان ایرانی دربر دارد. چنانکه همین افرادی که ناتوان از تحلیل امور مهم شمرده شدند روزی به صندوقهای رأی بیاعتنایی کردند و مایه شرمسازی مدعیان شدند.
آرمان امروز: خطر «قلدری مجازی» و افول گفتگو در جامعه
تهدیدی برای مشارکت و سرمایه اجتماعی
یکی از پیامدهای مستقیم این وضعیت، رواج قلدری مجازی است؛ پدیدهیی که تنها فحاشی یا توهین نیست، بلکه لایههای پیچیدهتری دارد: تحقیر و تمسخر، برچسبزنی سیاسی و اخلاقی، ریپلای جنگ و حملات گلهای، تهدید و حذف نمادین مخالف و ساختن روایتهای غلط برای آسیبزدن به دیگری. این رفتارها نهتنها افراد را از مشارکت سالم باز میدارند، بلکه بهتدریج یک فرهنگ تازه میسازند؛ فرهنگی که در آن قدرت با کسی است که بهتر میتواند حذف کند، نه کسی که بهتر میتواند توضیح دهد.
خطر آن است که تصویر نادرست فضای مجازی، تصمیمهای واقعی جامعه را شکل دهد و این، خطری استراتژیک برای آینده کشور است.
بهارنیوز: بمب ساعتی صندوقهای بازنشستگی روشن شد
ایران ممکن است هنوز گرفتار تورم و رکود باشد، اما یکی از بزرگترین بحرانهای اقتصادی کشور آرام آرام نفس میکشد و کمتر کسی به آن بهطور جدی توجه میکند. بمبی ساعتی که وقتی منفجر شود، نه دولت توان کنترل آن را دارد و نه نسل جوانی برای جبران آن باقی مانده است... . . بحران پیری جمعیت تنها یک مشکل جمعیتی نیست. این یک چالش میان نسلی است که میتواند رشد اقتصادی، عدالت اجتماعی و ثبات مالی کشور را همزمان تهدید کند. هر روز که از اجرای اصلاحات و سیاستهای حمایتی غفلت شود، بمب ساعتی پیری جمعیت نزدیکتر به انفجار میشود
بهارنیوز: آغاز عصر انقباض یارانهای بنزین
همه چیز درباره بنزین ۵۰۰۰تومانی
تعیین «نرخ سوم بنزین» از یک سلسه تحولات عمیق و جدی در نظام پرداخت یارانه سوخت کشور خبر میدهد. چیزی شبیه زلزله هشت ریشتری!
در نگاه اول بر حفظ سهمیههای نرخ اول (۱۵۰۰تومان) و نرخ دوم (۳۰۰۰تومان) تأکید دارد تا نشان دهد قرار نیست تغییر محسوسی در زندگی بخش عمده مردم ایجاد شود اما با تحلیل دقیق بندهای آن متوجه میشویم دولت در عمل از نرخ سوم پرده برداشته، دسترسی به سهمیه را محدود کرده، قصد دارد آگاهانه کارت جایگاه را به گرانترین گزینه تبدیل کند، نام خودروهای جدید، خارجی و دولتی را از فهرست دریافت سهمیه حذف کرده و تنها یک خودرو را برای هر مالک مشمول سهمیه میداند. به همین دلیل نتیجه میگیریم میلیونها مالک خودرو تحت تأثیر بندها و تبصرههای آن قرار خواهند گرفت…. هدف نهایی این برنامه، کاهش کسری بودجه پنهان دولت و مدیریت قاچاق سوخت از طریق افزایش قیمت مرجع بنزین آزاد به ۵۰۰۰تومان است. این تصمیم میتواند پیامدهای تورمی جانبی داشته باشد و احتمالاً به همین دلیل ترجیح دادهاند تغییرات را به شکل تدریجی اعمال کنند اما با دست گذاشتن روی عدد ۵۰۰۰تومان، حداقل در همین قدمهای اول نمیتواند خواسته و نیت قلبی دولت یعنی فروش بنزین با نرخ تمام شده مورد ادعایش خودش را برآورده کند.
بهارنیوز: سلامت مردم میدان آزمون و خطا نیست
در روزهایی که هزینه خدمات درمانی با سرعتی بیسابقه افزایش یافته، بیمههای تکمیلی اعلام میکنند که ادامه فعالیت بدون افزایش حق بیمه برایشان ممکن نیست. اما در سوی دیگر ماجرا، کارگران، بازنشستگان و کارمندان حقوقبگیر قرار دارند؛ کسانی که بهگفته کارشناسان، توان پرداخت حقبیمههای بالاتر را ندارند و بسیاری از آنان با وجود داشتن بیمه تکمیلی، تنها بخشی از هزینه درمانشان به آنها برگردانده میشود. اما در کنار افزایش حق بیمهها مسأله دیگر اصرار سازمان تأمین اجتماعی برای اجرای نظام «الزام درمان» است... .
شرق: فرود از آسمان
سیدمصطفی هاشمیطبا: ما که دومین ذخایر گاز دنیا را داریم و میتوانیم بهعنوان مرکز صدور و نیز ورود گاز و به عبارتی هاب گاز منطقه باشیم، بهدلیل سیاستگذاریهای گذشته نهتنها کل گاز استخراجی و تولیدی خود را مصرف میکنیم، بلکه هرازگاهی یا در آینده بهصورت مستمر مجبور به واردات گاز میشویم و نوع مصرف ما به طریقی است که مصرف سالانه ایران تقریباً معادل مصرف اتحادیه اروپاست. ببینیم آنچه ریاستجمهور محترم گفتهاند، چگونه جامه تحقق در بر میکند. میدانیم کنتورهای خانهها قبلاً ۱۶آمپر بود و به تدریج ۲۵ تا ۳۵آمپر شد؛ یعنی نمیتواند بیش از ۳۵آمپر عبور جریان برق را اجازه دهد. این به آن معناست که یک کنتور ۳۵آمپر میتواند اجازه مصرف حدود هفت کیلووات برق را بدهد. حال اگر بخواهیم بر مصرف معمولی خانهها، اجاق گاز، وسایل گرمکننده و... را بیفراییم، کنتوری با حداقل ۵۰آمپر مورد نیاز است و البته سیمکشی داخل ساختمانها و علاوه بر آن کابلهای زیرزمینی داخل کوچهها و خیابانها با بار بسیار زیادی روبهرو شده و ذوب میشوند یا آتشسوزی رخ میدهد. بنابراین فرمایش ریاستجمهور مستلزم تعویض بخاریها و سیستمهای گرمازا، اجاقهای پختوپز، سیمکشی داخل ساختمان (حسب ضرورت)، تعویض کنتورها، قویکردن کابلهای زیرزمینی کوچهها و خیابانها و نهایتاً نوسازی پستهای توزیع برق است که صدالبته هم کاری زمانبر است و هم شاید دهها میلیارد دلار سرمایهگذاری نیاز داشته باشد و نهایتاً تغییر مصرف گاز به برق در مصارف خانگی و تجاری حدوداً نیاز به ۵۰هزار مگاوات برق جدید دارد که باید از احداث نیروگاههای جدید و احیاناً نیروگاههای خورشیدی تأمین شود. میبینیم که این کار در کوتاهمدت بسیار غیرعملی و غیراقتصادی است و معلوم نیست ایده این کار با چه کسی بوده.
دنیای اقتصاد: فیل سفید اقتصاد ایران
دکتر مهدی فیضی افزایش قیمت بنزین در سال ۱۳۹۸ و پیامدهای اجتماعی آن نیز یک ترومای جمعی در اذهان ایرانیان ایجاد کرده است که هر گونه تغییری در قیمت آن خواهناخواه برای جامعه روانزخمخورده یادآور دردهایی است که میتوانند واکنشهای نامتناسبی ایجاد کند. از این رو مسأله بنزین در اقتصاد ایران را میتوان «فیل سفید» سیاستگذاری کلان در کشور دانست... . اصطلاح «فیل سفید» به پروژههای گران و کمفایده اشاره دارد که از سویی حفظ وضع موجود (پرداخت یارانه پنهان بسیار زیاد) آن بسیار پردردسر و زیانبار است و هزینههای آن، با سودمندیاش تناسبی ندارد و از سوی دیگر رها کردنش (افزایش قیمت) دشوار به نظر میرسد. با وجود این نابهینگی از منظر هزینه-فایده، این پروژهها همچنان بهعنوان ابزار امتیازدهی به گروههای همسو یا ایجاد تعادلهای ناکارآی اجتماعی با گروههای ناهمسو، شکل میگیرند که تغییر آنها بسیار دشوار، مثل بلند کردن یک فیل است. در مسأله بنزین نیز گویی در قراردادی نانوشته نظام حکمرانی کشور این رانت را در همه این دههها به مردم داده است تا نارضایتی آنها را از انواع ناکارآمدیهای سیاستی تعدیل کند... .
دنیای اقتصاد: سایهروشن اصلاحات بنزینی
تحلیلها نشان میدهد که طرح جدید میتواند تا حدی مصرف را کنترل کند و منابعی برای دولت ایجاد کند، با این حال، برای اصلاحی کامل باید از قیمتگذاری دستوری فاصله گرفت و زمینه ایجاد بازار رقابتی بنزین فراهم شود. همچنین تقویت ناوگان حمل ونقل عمومی، بازنگری در قوانین مرتبط با عرضه خودرو و افزایش شفافیت و اطلاعرسانی، پیششرطهای موفقیت این سیاستها هستند.