جاودانگی ناقوس وجدان هنر ایران‌زمین – حمیدرضا طاهرزاده

رفت آن که در جهان هنر جز خدا نبود
رفت آن که یک نفس ز خدایی جدا نبود
افسرد نای و ساز شکست و ترانه مرد
ظلمی چنین بزرگ خدایا روا نبود
بی او ز ساز عشق نوایی نمی‌رسد
تا بود ساز عشق چنین بی‌نوا نبود
از جان خود به روی هنر مایه می‌گذاشت
وزاین محیط قسمت او جز بلا نبود
ای پر کشیده سوی دیار فرشتگان
چشم تو جز به عالم لاهوت وا نبود
بال و پری بزن به فضای جهان روح
در این قفس برای تو یک ذره جا نبود
پرواز کن که عالم جان زیر بال تست
جفای تو در تباهی این تنگنا بود
مرهم گذار خاطر ما در عزای تو
جز یاد نغمه‌های تو اشک ما نبود
(فریدون مشیری)
ایران زمین این خاک پرگهر، این روزها در غم دریغ انگیز فراق ابدی یکی از ارزشمندترین هنرمندان نامدارش در سوگی دلگیرنشسته است. موسیقیدان بی‌همتا و ستاره درخشان کهکشان موسیقی شرق، آندرانیک آساطوریان که بدون تردید با انقلابی بزرگ در سبک موسیقی نوین، او را باید در شمار برجسته‌ترین موسیقیدانان معاصر و پدر دلسوز موسیقی مدرن و پاپ ایران نامید، در کمال بهت و ناباوری اما در اوج قلل شرف و ایستادگی در عرصه مقاومت مردمی، شوربختانه دیده از جهان فرو بست و بیشمارعاشقان دلخسته‌اش را در غمی سخت گران فرو برد.
براستی در این کوتاه نوشته چگونه می‌توان اقیانوسی از مهر، اخلاص، پاکدلی، صفا و صمیمیت، وفای بعهد، فداکاری بی‌چشمداشت از یک‌سو و نیز ارزشهای والای هنری او را که با عنصر رزمندگی و مقاومت جانانه و بی‌محابایش در بیش از دو دهه همراهی و همدلی با شورای ملی مقاومت و به‌خصوص مجاهدین خلق ایران رقم خورده توصیف نمود؟
هنرمندی با قریب نیم قرن تلاش درخشان بی‌وقفه در آفرینش موسیقی سالم و علمی و همچنین ایستادگی در تقابل با ابتذال هنری، با خلق صدها ترانه و اثر ماندگار، نامی جاودانه در تاریخ موسیقی ایران از خود به‌یادگار گذاشت.
در مورد تاثیرگذاری آثار او، همگان بر این حقیقت محض گواه‌اند که زیباترین ترانه‌های اکثر خوانندگان مطرح در چهاردهه گذشته حاصل کوشش اوست و از این نظر بیشمار مجریان آثارش، نام و آوازه خود را عمیقاً وامدار و مرهون این هنرمند بی‌بدیل می‌دانند.
اما ارزشهای بزرگ این هنرمند نامدار میهنمان به همین جا ختم نمی‌شود. برای درک او و فهم خدمات بی‌نظیری که آندو در پهنه موسیقی ایران انجام داده باید او را از نزدیک شناخت و با او زندگی کرد و جرعه‌يی از چشمه جوشان زلال و پاک انسانیش نوشید و از بوی دل انگیز گلستان اخلاق و صفای باطن او مدهوش شد تا بتوان تا حدودی به کنه مکنونات این انسان شورشی اما بس محجوب و فروتن پی برد. موسیقی آندو هم‌چون شخصیتش زلال و بی‌ریاست. ملودیهای روان و دلنواز که از قلب و روح بزرگش نشأت و مایه می‌گیرند با دانش ژرف و تجربه عظیم او در بستری از رنگهای زیبایی که این نقاش چیره دست اصوات در ارکستراسیون و آرانژمان بکار می‌برد تابلویی خلق می‌کنند که هیچکس را حتی یارای کپی‌برداری از آن نیست. او دشمن آشتی ناپذیر و سرسخت ابتذال هنری است. آندرانیک با تلفیق موسیقی علمی در کادر موسیقی روز توانست انقلابی بزرگ در موسیقی مدرن دوران سالهای 50 در ایران ایجاد کند. به‌جرات باید گفت اگر تنظیمهای جاودانه و منحصربه‌فرد او نبود، بسیاری از خوانندگان مشهور آن روزگاران هرگز شهرتشان از محدوده شهرشان هم فراتر نمی‌رفت. آندو هنرمندی بود که کیفیت کارش در مقیاس جهانی قابل سنجش و ارائه بود. به‌همین دلیل باید گفت که او در کار خود همان انقلابی را کرد که سالها پیش‌تر کلنل وزیری و خالقی و معروفی در موسیقی سنتی ایران به آن همت ورزیده بودند. پس بدون تردید او در ارتقا و اشاعه موسیقی سالم خدمت بزرگی به مردم ایران به‌خصوص جوانان در آشنا کردن به‌اصطلاح گوش موسیقي‌یایی آنها با هنر ناب و اصولی موسیقی به‌عمل آورده است که این یک افتخار بزرگ دیگری در کارنامه فرهنگسازی این نستوه خستگی‌ناپذیر و پرآوازه میهنمان محسوب می‌شود.
اما گویا روح سرکش آندو و عشق بیکرانش به مردم محبوب و آزادی میهن دردمندش سرنوشت دیگری را برای او رقم زده بود. آری تلألؤ افقهای تولدی دیگر در جهانی متعالی و مملو از عشق و پاکی دروازه‌هایش را به روی او می‌گشاید. همان مدینه فاضله‌يی که همیشه به‌دنبال یافتنش طی طریق کرده بود.
برای او که عنصر پاک انسانی و سرشت خداگونگیش جانمایه اصلی آثارش بود، قرار گرفتن در مسیر مقاومت با مایه‌گذاری و کار بی‌وقفه‌اش، بالندگی و جهشی چشمگیر در او ایجاد کرد که مورد تحسین آزادی ستانان شریف و آزاده واقع می‌شد. به ندای آزادیخواهانه خانم مریم رجوی برای همبستگی با مردم و مقاومت ایران لبیک گفت و با دل و جان، همدوش با سایر هنرمندان مبارز و آزاده به همکاری هنری با مقاومت ایران در صحنه‌های جهانی پرداخت. پس از چندی به این هم اکتفا نکرد و با شناختی عمیق و عشق و مهری وافر به رزمندگان آزادی مجاهد در قرارگاه اشرف، شخصاً خواهان پیوستن رسمی به شورای ملی مقاومت گردید. تمام اعضای شورا باتفاق آرا با شعف و افتخار به تقاضای عضویت او رأی مثبت دادند و آندو به‌طور رسمی قدم در ارگانهای اصلی مقاومت نهاد و تلاش و پویش او ابعاد جدیدی یافت. او این بار با تمام قوا، انرژی و استعداد و توش و توان هنریش را در راه آزادی ایران و برقراری دموکراسی بکار گرفت و در این رهگذر آثار میهن دوستانه و مبارزاتی جاودانه‌يی آفرید. در رپرتوار هنری او در بستر هدفمند مقاومت، آثار استثنایی و با شکوه بشماری برای هنرمندان این مقاومت از جمله جاودانه یاد مرضیه و شادروان منوچهرسخایی و خانم مرجان و نیز هنرمندان مجاهد اشرفی آفرید. بدفعات متعدد برای شرکت در اجلاس شورا از قرارگاههای بی‌قرار مجاهدین در اشرف و سایر جاها دیدار کرد. با روح والایش و قلب مهربان و شخصیت بی‌ریایش که جوهره‌يی از جنس پاک و زلال مجاهدینی در خود داشت به رزمندگان مجاهد که در سخت‌ترین شرایط مافوق طاقت بشری به‌سر می‌بردند دل سپرد و بقول خودش عاشق دلخسته آنان شد به‌نحوی که عضویت در شورا هم دیگر برایش کافی نبود و بدون هیچ تعارف و ملاحظه سیاسی همه جا با گردنی افراشته خود را ” آندرانیک اشرفی“ می‌نامید و به آن می‌بالید و با سینه‌يی ستبر در مقابل اضداد به دفاع از مقاومت و انتخاب بزرگی که در مسیر مبارزه به‌عمل آورده بود می‌پرداخت. در این مسیر سخت و ناهموار، همسر وفادار، صمیمی و مهربانش آیدا هم‌چون کوهی استوار و پایدار، یار و یاور و پشتیبان او بود و در همه مراحل زندگی به‌خصوص در دوران خطیر پیوستنش به مقاومت تا واپسین دم حیات مشوق و همراه و همسنگرش باقی ماند و از راه و روش و آرمان ”اندرانیک اشرفی“ جانانه حمایت کرد.
آندرانیک هنرمند فرهیخته‌يی بود که با تمام وجودش به میهن خود و به مردمش عشق می‌ورزید. در این دو سه ماه اخیر بیمار بود و رنجور ولی غصبناک و برافروخته از خائنانی که به مقاومت و مردمشان پشت کرده بودند. در آخرین پیامی که در هفته‌های پایانی عمر افتخار‌آفرینش خطاب به آقای مسعود رجوی رهبر مقاومت و خانم مریم رجوی ارسال نموده، با قلبی سرشار از عشق و عطوفت به مجاهدین با تأکید بر این‌که او خود نیز یک مجاهد خلق است بر پیمان خویش در مبارزه با رژیم ددمنش هنرکش پای فشرد. او در هنگامه خنجرهای خدعه و خیانت، با تنی رنجور در حالیکه بیماری جانکاه سرطان آخرین رمق او را هم گرفته بود در همان اتاق کار کوچک بی‌پیرایه‌اش، در کنار پیانوی دیواری که بر روی آن شیشه کوچکی از تربت پاک شهیدان قطعه مروراید اشرف قرار داده بود و از آن الهام و انگیزه می‌گرفت، با روح و عزم و اراده‌يی استوار حقانیت مجاهدین و مقاومت ایران را فریاد می‌کرد. او که بانگ بلند آزادی بود بر خائنان و بی‌مایگان فرومایه می‌خروشید و فردای زیبای ایران آباد و دموکراتیک را که به‌دست فرزندان مجاهدش محقق شده می‌دانست نوید می‌داد.
این هنرمند والامقام و پاکباز، مجاهدین را هدیه‌يی می‌دانست که از سوی معبودش برای بشریت نازل شده تا جهان کنونی را که آغشته و آلوده به جنگ، کشتار، سرکوب و ویرانی است از ظلمت و تباهی و ستم برهانند. او بالهای شهپر آرزوها و آمال پاک انسانیش را تا بدانجا بپرواز درمی‌آورد که روزی را در ذهن خلاق خویش تصور می‌کند که نام زمین به ”کره آبی عشق و آزادی“ تغییر یافته است.
سیمای تابناک ناخدای نیک نهاد موسیقی ایران و نوای ملکوتی آثار جاودانه‌اش هماره در ضمیر و گوش جان ما زنده و طنین‌انداز است. برای مجاهدین خلق آندو یک هنرمند رزمنده بود. از همه چیزش در دنیایی که در آن زندگی کرده بود گذشت. کینه آخوندها و بغض و طعن ولعن همکاران سابق را به‌جان خرید. اما با شجاعت و افتخار در پاسخ به فشارها و نامردمی‌های و سردیهای فرصت طلبان قاطعانه می‌گفت من به‌عنوان یک اشرفی مجاهد، عاشق مردمم هستم، مردم ایران از بهترین و شریف‌ترین انسانهای جهانند و شایسته چنین دولت جبار و ظالمی نیستند.. من اگر خودم را هنرمندی متعهد می‌دانم باید با آنها باشم. باید انعکاس دردها و رنجهای این ملت بلادیده باشم. او با جدیت هموطنانمان را در داخل و خارج به ایستادگی در مقابل ترفندهای رژیم در صحنه موسیقی فرامی‌خواند و از آنها می‌خواست که قاطعانه کسانی که نام هنرمند را بی‌جهت با خود یدک می‌کشند و از طریق رژیم و عواملش برنامه موسیقی برگزار می‌کنند از خود طرد کنند.
آندرانیک ستاره درخشان آسمان هنر معاصر با کارنامه غرورآفرین مبارزاتیش در بیش از دو دهه تلاش و پیکار با اهریمنان حاکم، همواره الگویی برای هنرمندان سرزمینهای تحت ستم خواهد بود. به‌راستی سکاندار موسیقی پاپ ایران یکدل و صمیمی، صادق و بی‌ریا، تجسم عینی همان درخت پربار سربه زیری است که خود را مرهون مردمش می‌دانست و چه زیبا می‌گفت: ”فراموش نکنیم که این مردم هستند که ما را یاری رساندند و هنرمان را بال وپر دادند. من خاک پای مردم ایران هستم “. او و همراه جدایی ناپذیرش آیدا در همه صحنه‌های این مقاومت حضوری چشمگیر داشتند. در برف و سرما و گرما در همه آکسیونها، خنیاگر چیره دست ما خروش آزادی و بانگ بلند حق‌طلبی مردم دردمند ایران بود. رو بسوی مجاهدین اشرفی با ایمانی راسخ و در کمال خضوع و خشوع انقلابی، خروش برمی‌آورد: ”ما تا نفس داریم می‌جنگم مثل شما. درود به شرف تک تکتون. من، آندرانیک نوکر شما هستم. ! “

این اسطوره شریف هنر و مقاومت، اخلاق و انساندوستی که مایه اعتبار و آبروی هنر و هنرمند ایران است با قلبی زلال هم‌چون ملودیهای جاودانه‌اش تا واپسین دم حیات پرافتخارش هم‌چون دیگر یاران رفته‌اش استاد بهرام عالیوندی، مرضیه فراموشی ناپذیر، استاد عماد رام دوست داشتنی و منوچهرسخایی بزرگوار به پیکار بی‌امان خود با ستم و پلیدی ادامه داد و تا به آخر بر عهد و میثاقش استوار و وفادار باقی ماند و با روحی سرکش و روان و وجدانی آسوده، آرام و سیکبال بسوی پدر آسمانیش پرکشید و در قلب و وجدان تاریخ هنر ایران‌زمین جاودانه شد.
ضایعه جگرسوز و اسفبار فقدان جانگدازش را به آیدای گرامی همسر دلسوخته و وفادارش که هم‌چون آندو یار و غمخوار اشرفی‌هاست و فرزندان داغدارش،
- به مرادش مسعود و مریم رجوی که صمیمانه دل در گرو مهرعمیقشان بسته بود و آنان را با شور و شعفی بیکران در آثار ماندگارش خالصانه می‌ستود،
- به مجاهدین پاکباز اشرفی که عاشقانه و پدرانه آنها را می‌نواخت،  به جامعه هنرمندان مقاومت و همه اعضای خانواده بزرگ مقاومت ایران و مردم شریف و هنردوست میهنمان صمیمانه تسلیت می‌گویم.
باشد تا با تجدید پیمان با این رادمرد بی‌ریا و پاکباز، با عزمی صدچندان بسوی تحقق آرمان والای آندرانیک که همانا آزادی میهن عزیزمان از چنگال عفریت ارتجاع خونخوار ولایت فقیه است، بیش از پیش بکوشیم.
با امید به این‌که با سرنگونی این رژیم هنرستیز، نام پرآوازه آندرانیک آساطوریان زینت بخش مدارس و کنسرواتوارهای موسیقی و ارکسترهای بزرگ ایران آزاد فردا شود و نغمه‌های جاودان عشق و آزادی و زندگی او در سراسر ایران عزیزمان طنین‌انداز شوند.
یاد و خاطره تابناک و پرشکوهش گرامی و روان پرفتوحش شاد باد!
حمیدرضا طاهرزاده
لس آنجلس
اسفند 1393.