تدوین از علی جمالی
ندای من ندای آزادی‌ست
ندایی انسانی با پیام دوستی و همسانی
من که کرد هستم بگذار بنویسم دفتر و دیوان کرد را.
«بانگ»
بانگی من بانگی ئازادییه
گرویی ئینسانی و یه کسانی یه
من که کوردم با بنووسم ده فته ر و دیوانی کورد
با به له د بن ئه و که سانه‌یی موده عین میزانی کورد
به کوردی ده ژیم به کوردی ده مرم
به کوردی دیده م وه رامی قه برم
به کوردی دیسان زیندوو ده بمه وه
له و دنیاش بو کورد تی هه ل ده چمه وه
گه ل خوینده واربی قه ت ژیر ناکه وی
له راست بیگانه سه ری نانه وی
گه ل به زانست و خوینده واری
به رز ئه کاته وه ئالای رزگاری
***
ادامه ترجمه شعر ندا:
بگذار یاد بگیرند کسانی که از هویت کرد سخن می‌گویند
کرد زندگی می‌کنم، کرد می‌میرم
و به زبان کردی پاسخ ملائک را می‌دهم
و باز به کردی زنده می‌شوم
در آن دنیا نیز برای کردها مبارزه می‌کنم
خلقی که آگاه و فرزانه باشد، هرگز شکست نمی‌خورد
در برابر بیگانه سر تسلیم فرود نمی‌آورد
خلق با بینش و دانش
پرچم رستگاری را برافراشته می‌کند
***
عبدالرحمان شرفکندی (هه ژار) در سال 1300 شمسی در روستای شرفکند، روستایی بین بوکان و مهاباد به دنیا آمد. از کودکی با کتاب خو گرفت.
در جوانی عضو حزب تجدید حیات کردستان شد. در 1325 آوارهٴ عراق شد و سالها به‌طور ناشناس، کارگری کرد. به مرض سل مبتلا شد و برای درمان به لبنان رفت، دو سال بعد به عراق برگشت و در منطقه‌ٴ مرزی «عراق – ترکیه – سوریه» سکونت کرد. وی دست به تألیفات و ترجمه‌های مختلفی زد. مهمترین اثرش در زبان فارسی، ترجمه کتاب ارزشمند «قانون در طب» ابوعلی سینا – در پنج جلد – است.
اگر چه هژار مترجم و محققی فعال بود، اما در کردستان او را به‌عنوان شاعر می‌شناسند و این خود از نفوذ شعرهایش در میان مردم خبرمی‌دهد. شعر هژار سرشار از واقعیتهای تلخ اجتماعی و شکایت از حکومتهای ستمگر و دفاع از حق در مقابل ظلم است.
این شاعر وادیب پرکار و برجسته‌ٴ کردستان ایران در دوم اسفند ماه 1369 هجری شمسی پس از 69سال زندگی پر درد و رنج درگذشت و دوستداران شعر و ادب را در سوگ خویش نهاد. روانش شاد و یادش گرامی باد.
/
مجموعه آثار استاد هژار عبارتند از:
1ـ آله کوک. مجموعه شعر1945.
2ـ «به یتی سه ره مه ر و لاسایی سه گ و مانگه شه و» مجموعه شعر هزار بیتی
3ـ «مم و زین خانی» 1960.
4ـ «یک جلوش تا بی‌نهایت صفر ها» از دکتر شریعتی. ترجمه به کردی
5ـ عرفان، برابری، آزادی از دکتر شریعتی ترجمه به کردی.
6ـ آری، این‌چنین بود برادر، از دکتر شریعتی. ترجمه به کردی
7ـ پدر! مادر! ما متهمیم! از دکتر شریعتی، ترجمه به کردی
8ـ تاریخ سلیمانیه، از عربی به فارسی
9ـ روابط فرهنگی ایران و مصر از عربی به فارسی
10ـ عشیره فراموش شده گاوان از عربی به کردی
11ـ شرفنامه به کردی
12ـ دیوان ملای جزیری همراه با شرح آن
13ـ فرهنگ فارسی – کردی با خط لاتینی
14ـ فرهنگ کردی – کردی و فارسی
15ـ تاریخ اردلان از فارسی به کردی
16ـ کتابچه‌ی «پنج انگشت، یک مشت است». ترجمه از فارسی به کردی. ویژه کودکان که چندین بار چاپ شده است.
17ـ آثارالبلاد و اخبارالعباد از عربی به کردی
18ـ عمر خیام به کردی
19ـ بو کوردوستان - هه ژار» دیوان شعر
20ـ «قانون در طب» از ابوعلی سینا ترجمه از عربی به فارسی
21ـ نسخه اصلی «مم و زین» با معنا و شرح واژه ها و اصطلاحات مشکل آن
ماموستا هه ژار تألیفات ترجمه‌های دیگر فراوانی دارد و علاوه بر اینها مقالات و اشعار فراوانی نیز در روزنامه‌ها و مجلات داخلی و خارجی به چاپ رسانده است
***
یک دوبیتی از هژار:
ره زبه ر
ره زمان هاته به رله خه م بوین رزگار
ره زبه ربه خیر بی‌بوکوردی هه ژار
پربوله میوه ئه م ده رو ده شته
راستی کوردوستان وینه‌ی به هه شته
ترجمه:
انگور رسید از غم نجات یافتیم
مهرماه خوش آمدی برای کرد محروم
این دشت و دمن پر از میوه شد
به واقع کردستان مثل بهشت است.
ندای من ندای آزادی‌ست
ندایی انسانی با پیام دوستی و همسانی
من که کرد هستم بگذار بنویسم دفتر و دیوان کرد را.
«بانگ»
بانگی من بانگی ئازادییه
گرویی ئینسانی و یه کسانی یه
من که کوردم با بنووسم ده فته ر و دیوانی کورد
با به له د بن ئه و که سانه‌یی موده عین میزانی کورد
به کوردی ده ژیم به کوردی ده مرم
به کوردی دیده م وه رامی قه برم
به کوردی دیسان زیندوو ده بمه وه
له و دنیاش بو کورد تی هه ل ده چمه وه
گه ل خوینده واربی قه ت ژیر ناکه وی
له راست بیگانه سه ری نانه وی
گه ل به زانست و خوینده واری
به رز ئه کاته وه ئالای رزگاری
***
ادامه ترجمه شعر ندا:
بگذار یاد بگیرند کسانی که از هویت کرد سخن می‌گویند
کرد زندگی می‌کنم، کرد می‌میرم
و به زبان کردی پاسخ ملائک را می‌دهم
و باز به کردی زنده می‌شوم
در آن دنیا نیز برای کردها مبارزه می‌کنم
خلقی که آگاه و فرزانه باشد، هرگز شکست نمی‌خورد
در برابر بیگانه سر تسلیم فرود نمی‌آورد
خلق با بینش و دانش
پرچم رستگاری را برافراشته می‌کند
***
عبدالرحمان شرفکندی (هه ژار) در سال 1300 شمسی در روستای شرفکند، روستایی بین بوکان و مهاباد به دنیا آمد. از کودکی با کتاب خو گرفت.
در جوانی عضو حزب تجدید حیات کردستان شد. در 1325 آوارهٴ عراق شد و سالها به‌طور ناشناس، کارگری کرد. به مرض سل مبتلا شد و برای درمان به لبنان رفت، دو سال بعد به عراق برگشت و در منطقه‌ٴ مرزی «عراق – ترکیه – سوریه» سکونت کرد. وی دست به تألیفات و ترجمه‌های مختلفی زد. مهمترین اثرش در زبان فارسی، ترجمه کتاب ارزشمند «قانون در طب» ابوعلی سینا – در پنج جلد – است.
اگر چه هژار مترجم و محققی فعال بود، اما در کردستان او را به‌عنوان شاعر می‌شناسند و این خود از نفوذ شعرهایش در میان مردم خبرمی‌دهد. شعر هژار سرشار از واقعیتهای تلخ اجتماعی و شکایت از حکومتهای ستمگر و دفاع از حق در مقابل ظلم است.
این شاعر وادیب پرکار و برجسته‌ٴ کردستان ایران در دوم اسفند ماه 1369 هجری شمسی پس از 69سال زندگی پر درد و رنج درگذشت و دوستداران شعر و ادب را در سوگ خویش نهاد. روانش شاد و یادش گرامی باد.
/
مجموعه آثار استاد هژار عبارتند از:
1ـ آله کوک. مجموعه شعر1945.
2ـ «به یتی سه ره مه ر و لاسایی سه گ و مانگه شه و» مجموعه شعر هزار بیتی
3ـ «مم و زین خانی» 1960.
4ـ «یک جلوش تا بی‌نهایت صفر ها» از دکتر شریعتی. ترجمه به کردی
5ـ عرفان، برابری، آزادی از دکتر شریعتی ترجمه به کردی.
6ـ آری، این‌چنین بود برادر، از دکتر شریعتی. ترجمه به کردی
7ـ پدر! مادر! ما متهمیم! از دکتر شریعتی، ترجمه به کردی
8ـ تاریخ سلیمانیه، از عربی به فارسی
9ـ روابط فرهنگی ایران و مصر از عربی به فارسی
10ـ عشیره فراموش شده گاوان از عربی به کردی
11ـ شرفنامه به کردی
12ـ دیوان ملای جزیری همراه با شرح آن
13ـ فرهنگ فارسی – کردی با خط لاتینی
14ـ فرهنگ کردی – کردی و فارسی
15ـ تاریخ اردلان از فارسی به کردی
16ـ کتابچه‌ی «پنج انگشت، یک مشت است». ترجمه از فارسی به کردی. ویژه کودکان که چندین بار چاپ شده است.
17ـ آثارالبلاد و اخبارالعباد از عربی به کردی
18ـ عمر خیام به کردی
19ـ بو کوردوستان - هه ژار» دیوان شعر
20ـ «قانون در طب» از ابوعلی سینا ترجمه از عربی به فارسی
21ـ نسخه اصلی «مم و زین» با معنا و شرح واژه ها و اصطلاحات مشکل آن
ماموستا هه ژار تألیفات ترجمه‌های دیگر فراوانی دارد و علاوه بر اینها مقالات و اشعار فراوانی نیز در روزنامه‌ها و مجلات داخلی و خارجی به چاپ رسانده است
***
یک دوبیتی از هژار:
ره زبه ر
ره زمان هاته به رله خه م بوین رزگار
ره زبه ربه خیر بی‌بوکوردی هه ژار
پربوله میوه ئه م ده رو ده شته
راستی کوردوستان وینه‌ی به هه شته
ترجمه:
انگور رسید از غم نجات یافتیم
مهرماه خوش آمدی برای کرد محروم
این دشت و دمن پر از میوه شد
به واقع کردستان مثل بهشت است.
