استان چهار محال و بختیاری

استان چهار محال و بختیاری از شمال و مشرق به استان اصفهان، از مغرب به استان خوزستان، از جنوب به استان کهکیلویه و بویراحمد و از سمت شمال غربی به استان لرستان محدود می‌شود. و با ۲۰۷۰ متر ارتفاع از سطح دریا، مرتفع‌ترین مرکز استان کشور ایران است. مرکز این استان شهرکرد است.

 

استان چهار محال و بختیاری، مساحت:

دارای وسعت ۱۶٬۳۳۲ کیلومتر مربّع، یک درصد از مساحت کل ایران و بیست و دومین استان کشور از نظر مساحت می‌باشد.

 

مذهب عموم مردم این منطقه شیعه می‌باشد.

استان چهار محال و بختیاری، تقسیمات کشوری:
شهرهای استان چهار محال و بختیاری شامل:
1ـ اردل
2ـ بروجن
3ـ فارسان
4ـ کوهرنگ
5ـ اردگان
6ـ شهر کرد
7ـ سامان
8ـ چلگرد
9ـ گندمان

 

در ناحیه بختیاری دوایل بزرگ هفت لنگ و چهارلنگ که لر می‌باشند زندگی می‌کنند. طوایف هفت لنگ در نواحی مرکزی و جنوبی و طوایف چارلنگ در شمال و غرب منطقه به‌صورت پراکنده زندگی می‌کنند. زبان بختیاریها که عموماً در شهرهای: اردل، کوهرنگ، فارسان، لردگان و کیار ساکن هستند لری می‌باشد.
ولی چهار محال که بیشتر در شهرهای شهرکرد، بروجن و فرخ‌شهر ساکن می‌باشند به زبان فارسی و با لهجه خاص خودشان صحبت می‌کنند.

 

استان چهارمحال و بختیاری از مرتفع‌ترین استانهای ایران است. شهرکرد با ۲۰۷۰متر ارتفاع از سطح دریا، مرتفع‌ترین مرکز استان ایران و به بام ایران معروف می‌باشد.
عبور سلسله جبال زاگرس از این استان سبب به‌وجود آمدن آب و هوایی که عموماً تابستانهای آن معتدل و زمستانهای آن بسیار سرد می‌باشد.

 

قالی بافی، گلیم بافی، نمد مالی، گیوه دوزی، و بافت سیاه چادر و نوعی تن پوش به‌نام چوغا از مهمترین صنایع دستی این استان است

 

استان چهار محال و بختیاری از جمله مناطق کوهستانی فلات مرکزی ایران است که در بخش مرکزی رشته کوههای زاگرس قرار دارد. که از شمال غرب استان به جنوب شرف آن کشیده شده‌اند و هر چه از غرب استان به طرف شرق آن و استان اصفهان پیش برویم از میزان ارتفاعات کاسته می‌شود و در نهایت به دشتهای نسبتاً وسیع هم‌چون دشت لار، فرادنبه، کبار و گندمان می‌رسیم. بلندترین نقطه استان در ناحیه غربی، زردکوه با ارتفاع ۴۲۲۲ متر و پست‌ترین نقطه آن در ناحیه شرقی می‌باشد.مرتفع‌ترین کوههای این استان عبارتند از: کوه شاه شهیدان، کوه هفت تنان، کوه گره، کوه فردان، کوه میلی، کوه کلار، کوه ونک و کوه کاکلک

 

در این استان چشمه‌های مختلفی نیز وجود دارد. برخی چشمه‌های بزرگ و معروف این استان عبارتند از:چشمه شلمزار:
در فاصله 40 کیلومتری مرکز استان در جنوب غربی شلمزار قرار دارد.
 

سرچشمه اصلی زاینده رود قبل از ایجاد تونلهای کوهرنگ، در ۱۰ کیلومتری ”چلکرد“ و مجاور روستای دیمه قرار دارد.
چشمه کوهرنگ:
از دامنه‌های ”زردکوه“ سرچشمه می‌گیرد و به دریاچه سد کوهرنگ می‌ریزد و از تونل اول کوهرنگ وارد زاینده رود می‌شود.
 

چشمه ”برم“ در شهر لردگان با شهر کرد ۱۵۰ کیلومتر فاصله دارد. این چشمه در محله ساطع لردگان واقع شده است.
 

در ۶ کیلومتری جنوب بروجن قرار دارد با درختانی کهنسال با قدمتی بیش از ۷۰۰سال دارد.
 

این آبشار در ۱۹۰ کیلومتری شهر کرد و در ۴۰ کیلومتری شهر لردگان قرار دارد.
 

در منطقه ”مشایخ“ شهرستان اردل در مجاورت روستای ”دره عشق“ در ۱۱۰کیلومتری واقع است. این آبشار بیش از یکصد متر ارتفاع دارد و در کنار آن رود کارون جاری است.
 

این آبشار از سرازیر شدن آب تول اول کوهرنگ به جود آمده است. این تونل به‌منظور انتقال آب چشمه کوهرنگ و دیگر چشمه ها به زاینده رود ایجاد شده است.

 

غار سراب:

”غار سراب“ در 56 کیلومتری جنوب غرب شهر کرد و هفت کیلومتری شهر ”بابا حیدر“ و در مسیر دره‌ای در مجاورت روستای ”امید آباد“ قرار دارد. ارتفاع سقف غار در بعضی از نقاط به 15 متر می‌رسد.
 

پیر غار:

در جنوب روستای ”ده چشمه“ به فاصله شش کیلومتری فارسان و 38 کیلومتری جنوب غربی شهر کرد قرار دارد. بر روی قسمتی از تپه سنگی مشرف به این سه کتیبه به خط نستعلیق حک شده است.
 

استان چهار محال و بختیاری، پارک:

پارک جنگلی پروز در فاصله 50 کیلومتری شهر لردگان و پارک سیاسرد در 6 کیلومتری جنوب بروجن با درختانی با قدمتی بیش از 500سال قرار دارند.

 

استان چهار محال و بختیاری، تالاب:

تالاب چغاخور:

تالاب چغاخور با مساحت حدود 2300 هکتار در نزدیک شهر ’بلداجی’ قرار دارد.
چغاخور نیز مانند بسیاری از تالاب‌های دیگر کشور با خطر رو به روست، اما خطری که چغاخور را تهدید می‌کند نه بی‌آبی بلکه به‌دلیل عدم رسیدگی و سوء مدیربت و استفاده بی‌رویه از این تالاب از طرف رژیم آخوندی است.

 

استان چهار محال و بختیاری، پیشینه تاریخی:

چهارمحال. بخشی است کوهستانی که در جنوب غربی اصفهان بین لرستان، فارس و خوزستان واقع است و به چهار ناحیه: زار - کبار - مروه - کندان تقسیم می‌شود. این بخش محل سکونت دو ایل بزرگ بختیاری به نام چهارلنگ وهفت لنگ می‌باشد و در تقسیمات جغرافیایی امروز به نام چهارمحال بختیاری خوانده می‌شود. این منطقه منبع رودهای کارون و قم و زاینده رود می‌باشند...
بختیاری. ناحیه‌ای است بین اسپاهان و خوزستان و لرستان و فارس شامل چندین رشته کوه. و از رشته‌های عمده آن یکی زردکوه است که از اطراف آن کوههای دیگری به اسامی مختلف جدا می‌شود... کوههای این ناحیه نیز به‌نام بختیاری خوانده می‌شود. جنس کوههای بختیاری غالباً نمکی و گچی و متعلق به عهد سوم معرفةالارضی است و در اغلب آنها چشمه‌های آبهای گوگردی مخلوط با نمک و گچ دیده می‌شود و معادن نفت و قیر فراوان دارد. (جغرافیای تاریخ غرب ایران ص 18). کوه بختیاری جزء سلسله زاگرس و از زردکوه تا کوه کیلویه امتداد دارد...
هفت لنگ شامل 55تیره و چهارلنگ دارای 24تیره است و در حدود 400هزار تن جمعیت دارد و برخی آنانرا منسوب به طوایف باکتریال و باختریان دانسته‌اند. و رجوع به سردار اسعد و کرد و پیوستگی نژادی او ص 8 و 58 و تذکره الملوک شود.
منطقه چهار محال از چهار ناحیه: لار، کیار، می‌زدج و گندمان تشکیل شده بود و محال که به‌معنای ناحیه و مکان می‌باشد بخشی روستانشین میان اصفهان و منطقه ایل نشین بختیاری بوده است.
تا سال ۱۳۳۲ خورشیدی چهارمحال و بختیاری از شهرستانهای استان اصفهان به‌شمار می‌آمد. در سال ۱۳۳۷ شمسی به فرمانداری کل و نهایتاً در سال ۱۳۵۲ شمسی چهارمحال بختیاری، به استانداری ارتقاء یافت. اما در حال حاضر استان چهار محال و بختیاری دارای 9 شهرستان، ۳۱ شهر، ۲۲ بخش و ۴۵ دهستان است. مراکز بخش آن شامل: اردل، سرخون، بروجن، بلداجی، گندمان، فارسان، چلگرد، چمن ‌گلی، صمصامی، لردگان، مال‌خلیفه، الونی، منج، شهرکرد، بن، شلمزار، فرخ شهر، سورشجان می‌باشد.