هر روز در گوشه و کنار جهان، مردم توسط دولتهای سرکوبگر مورد شکنجه و سرکوب قرار می‌گیرند. یا مخفیانه و در زندانها و شکنجه‌گاهها و یا در ملأعام و در مقابل چشمان مردم. در برخی کشورها نظیر سوریه آنچه اتفاق می‌افتد مصداق جنایت علیه بشریت یا جنایت جنگی است. قرار است ارگان یا نهادی در سازمان ملل‌متحد بر این وضعیت نظارت کند، آژیرها را به صدا در بیاورد و جامعه جهانی را برانگیزد که دخالت کند و مانع کشتار انسانها شوند. نام این ارگان، کمیساریای عالی حقوق‌بشر است. اگر چه مدافعان حقوق‌بشر راضی نیستند و می‌گویند در بسیاری موارد آنطور که شایسته است نقش خود را ایفا نمی‌کند و بنا به ملاحظات سیاسی سکوت می‌کند و چشم خود را بر این صحنه‌ها می‌بندد.
دفتر اصلی کمیساریای عالی حقوق‌بشر سازمان ملل متحد، دبیرخانه شورای حقوق‌بشر است که در ژنو، سوئیس است. کمیساریا دفتری هم در مقر سازمان ملل در نیویورک دارد. این نهاد بیش از هزار کارمند دارد که بیش از نیمی از آنها در مناطق مختلف جهان کار می‌کنند.
کمیساریای عالی حقوق‌بشر بر اساس قطعنامه 141/48 مجمع عمومی ملل‌متحد دارای مأموریتهایی است.
• ترویج و حمایت از حق توسعه؛
• ارائه کمک فنی برای فعالیتهای حقوق‌بشری
• هماهنگ کردن برنامه‌های سازمان ملل در زمینه آموزش و اطلاعات همگانی مربوط به حقوق‌بشر؛
• تهیه گزارش توسط گزارشگران ویژه و گروه‌های کاری از کشورهای ناقض حقوق‌بشر.
بودجه کمیساریای عالی حقوق‌بشر از بودجه عادی سازمان ملل و از کمکهای داوطلبانه کشورهای عضو، سازمانهای بین‌المللی، بنیادها و افراد تأمین می‌شود.
• حقوق کودکان
• حقوق‌بشر و کسب و کار
• حقوق‌بشر و ضدیت با تروریسم
• حقوق‌بشر و معلولیت
• آموزش و تعلیم حقوق‌بشر
• حقوق‌بشر در عملیات صلح
• ساکنان بومی و اقلیتها
• نژادپرستی
• قاچاق
• حقوق اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی، از جمله حقوق بهداشت، مسکن، غذا و آب
• تغییر آب و هوا و محیط زیست
• گروه کاری ناپدید شدنهای اجباری
• گروه کاری استفاده از مزدوران
• گزارشگر ویژه اعدامهای غیرقانونی و خودسرانه
• گزارشگر ویژه ترویج و حمایت از حق آزادی عقیده و بیان
• گزارشگر ویژه حقوق‌بشر مهاجران
• گزارشگر ویژه شکنجه و سایر رفتارها و مجازاتهای بی‌رحمانه، غیرانسانی یا تحقیرآمیز
• گزارشگر ویژه قاچاق اشخاص، به‌ویژه زنان و کودکان
• گزارشگر ویژه خشونت علیه زنان،
• گزارشگر ویژه وضعیت مدافعان حقوق‌بشر.
گزارشگر ویژه‌ایران در امور حقوق‌بشر که مسؤل کنونی آن احمد شهید است.
کمیسر عالی حقوق‌بشر با مراجعه به شورای امنیت، خواستار ارجاع پرونده جنایتکاران جنگی و جنایتکاران علیه بشریت می‌شود.
مثلاً در 29بهمن سال 91 ناوی پیلای کمیسر عالی حقوق‌بشر درخواست کرد پرونده بشار اسد به‌عنوان ” جنایتکار جنگی“ هر چه زودتر به دادگاه بین‌المللی لاهه ارجاع و محاکمه شود. اما مخالفت روسیه و چین در شورای امنیت مانع از عملی شدن چنین درخواستی گردید.
رئیس کنونی کمیساریای حقوق‌بشر خانم ناوی پیلای است. او خود سالها با رژیم آپارتاید درگیر بوده و به‌دلیل سیاه پوست بودن حتی قادر نبوده در جلسات دادگاه حاضر شود و از موکلانش دفاع کند.
کمیساریای عالی حقوق‌بشر
کمیساریای عالی حقوق‌بشر، یکی از ارگانهای مهم سازمان ملل است و قرار است صدایی برای قربانیان نقض حقوق‌بشر باشد. این کمیساریا قرار است با سازمانهای غیردولتی و سایر مدافعان حقوق‌بشر در سراسر جهان همکاری کند تا از حقوق‌بشر در همه ابعاد آن دفاع کند. این ارگان به‌وسیله کمیسر عالی حقوق‌بشر هدایت می‌شود، منصبی که از سال 1993 به وجود آمده است. کمیسر عالی به‌عنوان مقام اصلی حقوق‌بشر سازمان ملل‌متحد شناخته می‌شود.دفتر اصلی کمیساریای عالی حقوق‌بشر سازمان ملل متحد، دبیرخانه شورای حقوق‌بشر است که در ژنو، سوئیس است. کمیساریا دفتری هم در مقر سازمان ملل در نیویورک دارد. این نهاد بیش از هزار کارمند دارد که بیش از نیمی از آنها در مناطق مختلف جهان کار می‌کنند.
کمیساریای عالی حقوق‌بشر بر اساس قطعنامه 141/48 مجمع عمومی ملل‌متحد دارای مأموریتهایی است.
مأموریت کمیساریای عالی حقوق‌بشر
• ترویج و حمایت از حقوق‌بشر برای همه؛ • تلاش برای جلوگیری از ادامه نقض حقوق‌بشر؛• ترویج و حمایت از حق توسعه؛
• ارائه کمک فنی برای فعالیتهای حقوق‌بشری
• هماهنگ کردن برنامه‌های سازمان ملل در زمینه آموزش و اطلاعات همگانی مربوط به حقوق‌بشر؛
• تهیه گزارش توسط گزارشگران ویژه و گروه‌های کاری از کشورهای ناقض حقوق‌بشر.
بودجه کمیساریای عالی حقوق‌بشر از بودجه عادی سازمان ملل و از کمکهای داوطلبانه کشورهای عضو، سازمانهای بین‌المللی، بنیادها و افراد تأمین می‌شود.
حوزه‌های کاری و حیطه مسئولیت کمیساریای عالی حقوق بشر
• حقوق‌بشر زنان و جنسیت• حقوق کودکان
• حقوق‌بشر و کسب و کار
• حقوق‌بشر و ضدیت با تروریسم
• حقوق‌بشر و معلولیت
• آموزش و تعلیم حقوق‌بشر
• حقوق‌بشر در عملیات صلح
• ساکنان بومی و اقلیتها
• نژادپرستی
• قاچاق
• حقوق اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی، از جمله حقوق بهداشت، مسکن، غذا و آب
• تغییر آب و هوا و محیط زیست
نهادها و اهرمهای کار کمیساریای عالی حقوق‌بشر
شورای حقوق‌بشر در ژنو که جایگزین کمیسون حقوق‌بشر شده و نمایندگان 47کشور در آن عضویت دارند یکی از اهرمهای اصلی پیشبرد کار کمیساریای عالی حقوق‌بشر است. علاوه بر این، کمیساریا دارای گروه‌های کاری و گزارشگران ویژه در زمینه‌های مختلف است که مهمترین آنها عبارتند از: • گروه کاری بازداشتهای خودسرانه• گروه کاری ناپدید شدنهای اجباری
• گروه کاری استفاده از مزدوران
• گزارشگر ویژه اعدامهای غیرقانونی و خودسرانه
• گزارشگر ویژه ترویج و حمایت از حق آزادی عقیده و بیان
• گزارشگر ویژه حقوق‌بشر مهاجران
• گزارشگر ویژه شکنجه و سایر رفتارها و مجازاتهای بی‌رحمانه، غیرانسانی یا تحقیرآمیز
• گزارشگر ویژه قاچاق اشخاص، به‌ویژه زنان و کودکان
• گزارشگر ویژه خشونت علیه زنان،
• گزارشگر ویژه وضعیت مدافعان حقوق‌بشر.
گزارشگر ویژه‌ایران در امور حقوق‌بشر که مسؤل کنونی آن احمد شهید است.
جلوگیری از مصونیت ناقضان حقوق‌بشر
یکی از موضوعهای جدی در زمینه حقوق‌بشر و حیطه کار کمیساریا مصونیت ناقضان حقوق‌بشر از مجازات است. بسیاری از آنها از چنگ عدالت می‌گریزند. کمیساریای عالی حقوق‌بشر جلسات مشورتی با سازمانهای بین‌المللی از جمله کمیسیون بین‌المللی حقوقدانان، عفو بین‌الملل، مرکز بین‌المللی تأمین موقت عدالت و سازمانهای غیردولتی تشکیل داد و موفق شد در سال 2005 اصول و رهنمودهایی را برای حق دادخواهی قربانیان در مجمع عمومی ملل‌متحد به تصویب برساند. این اصول برای جلوگیری از مصونیت و فرار ناقضان حقوق‌بشر است.کمیسر عالی حقوق‌بشر با مراجعه به شورای امنیت، خواستار ارجاع پرونده جنایتکاران جنگی و جنایتکاران علیه بشریت می‌شود.
مثلاً در 29بهمن سال 91 ناوی پیلای کمیسر عالی حقوق‌بشر درخواست کرد پرونده بشار اسد به‌عنوان ” جنایتکار جنگی“ هر چه زودتر به دادگاه بین‌المللی لاهه ارجاع و محاکمه شود. اما مخالفت روسیه و چین در شورای امنیت مانع از عملی شدن چنین درخواستی گردید.
رئیس کنونی کمیساریای حقوق‌بشر خانم ناوی پیلای است. او خود سالها با رژیم آپارتاید درگیر بوده و به‌دلیل سیاه پوست بودن حتی قادر نبوده در جلسات دادگاه حاضر شود و از موکلانش دفاع کند.
ناوی پیلای
ناوی پیلای اهل آفریقای جنوبی است. وی سال 1941 در یک خانواده فقیر در دوربان آفریقای جنوبی متولد شد. پدرش راننده اتوبوس بود. ناوی پیلای دارای مدرک دکترا از دانشگاه هاروارد است. وی از فعالان جنبش برابری حقوق زنان و یکی از مؤسسان سازمان بین‌المللی دفاع از حقوق زنان به نام ”برابری الان“ است. در سال ۱۹۹۵ میلادی و حدود یک سال پس از به قدرت رسیدن نلسون ماندلا، او ناوی پیلای را به‌عنوان اولین زن غیرسفیدپوست، برای عضویت در دیوان عالی آفریقای جنوبی که بالاترین مرجع حقوقی در آن کشور محسوب می‌شود، معرفی کرد اما عضویت وی در دیوان عالی آفریقای جنوبی کوتاه بود، زیرا وی در همان سال از سوی مجمع عمومی سازمان ملل‌متحد مأموریت یافت تا به‌عنوان قاضی ارشد دیوان بین‌المللی کیفری، به دادگاه نسل‌کشی در رواندا رسیدگی کند. وی تا سال ۲۰۰۳ میلادی و به مدت ۸ سال، قاضی ارشد دیوان بین‌المللی کیفری بود. در فوریه ۲۰۰۳ میلادی، ناوی پیلای به‌عنوان یکی از ۱۸ قاضی ارشد عضو هیأت عالی دیوان بین‌المللی کیفری انتخاب شد، اما در اوت ۲۰۰۸ میلادی، بنا بر پیشنهاد بان کی‌مون، دبیرکل سازمان ملل متحد، از مقامش استعفا داد و پس از تأیید مجمع عمومی سازمان ملل‌متحد از تاریخ ۱ سپتامبر ۲۰۰۸ میلادی، به‌عنوان کمیسر عالی حقوق‌بشر سازمان ملل‌متحد انتخاب شد.کمیساریای عالی حقوق‌بشر ملل‌متحد تا کنون بارها علیه نقض حقوق‌بشر در ایران موضعگیری کرده است. البته به نسبت ابعاد فاحش نقض حقوق‌بشر و جنایات آخوندها این موضع‌گیریها بسیار کم بوده است.
در 30خرداد1388 و در بحبوحه قیام مردم ایران، ناوی پیلای کمیسر عالی حقوق‌بشر سازمان ملل‌متحد نسبت به سرکوب قیام، به رژیم آخوندی هشدار داد. وی از رژیم خواست حق آزادی بیان و حق برگزاری تجمعات را محترم بشمارد.
20شهریور91 و در بیست و یکمین دوره اجلاس شورای حقوق‌بشر سازمان ملل در ژنو، ناوی پیلای از افزایش اعدامها در ایران از جمله در ملأعام و اعدام مخالفان سیاسی ابراز نگرانی کرد.
وی در مورد موج اعدامها در عراق هم گفت: شمار اعدامهای امسال در عراق نسبت به سالهای قبل افزایش فاحشی داشته است. با توجه به عدم شفافیت در دادگاهها، و طیف بسیار گسترده‌یی از جرایم که مجازات اعدام می‌تواند در عراق به آن تعلق گیرد، آمار اعدامها واقعاً تکان‌دهنده است.
ناوی پیلای کمیسیر عالی حقوق‌بشر سازمان ملل در مورد جنایات علیه مجاهدان اشرفی نیز بارها موضعگیری کرده است. وی در 15آوریل 2011 درباره حمله جنایتکارانه نیروهای مالکی به مجاهدان اشرفی در آوریل 2011 گفت: «هر آنکس که مسئول به‌کارگیری خشونت مفرط شناخته شود، بایستی توسط دستگاه عدالت مورد تعقیب قرار گیرد».
