سازمان ملل‌متحد کی و چگونه تشکیل شد؟
آشنایی با سازمان ملل‌متحد
سازمان ملل‌متحد در سال ۱۹۴۵ و در پایان جنگ جهانی دوم توسط ۵۱ کشور تأسیس شد. اصطلاح ”ملل متحد“ را نخستین بار فرانکلین روزولت، رئیس‌جمهور آمریکا در جریان جنگ جهانی دوم برای اشاره به متفقین بکار برد. اولین کاربرد رسمی این اصطلاح در بیانیه اول ژانویه ۱۹۴۲ملل متحد بود که در آن متفقین از مفاد منشور آتلانتیک پشتیبانی کرده بودنداندیشه ایجاد سازمان ملل‌متحد در کنفرانسهای مسکو، قاهره و تهران در سال ۱۹۴۳ دنبال شد. از اوت تا اکتبر ۱۹۴۴ نمایندگان آمریکا، شوروی، انگلیس، فرانسه و جمهوری چین در کنفرانسی در واشینگتن دی. سی، بر روی برنامه‌های تشکیل سازمان ملل کار کردند. بیشتر بحثهای این کنفرانس در مورد نقش اعضای سازمان ملل و شرایط دعوت از آنها بود. مقر سازمان ملل‌متحد در منهتن نیویورک است. این ساختمان به هزینه جان دی. راکفلر RAKFLERکوچک، به‌مبلغ 8و نیم میلیون دلار ساخته شد. طرح این ساختمان از معمار برزیلی اسکار نی‌مه‌یر NI MAIR است.
دفتر سازمان ملل‌متحد در ژنو مقر اروپایی این سازمان است.
آیا کشوری در جهان هست که عضو سازمان ملل‌متحد نباشد؟
اعضای ملل‌متحد سازمان ملل‌متحد اکنون 193 کشور عضو دارد. اعضای آن شامل همه کشورهای مستقلی می‌شود که از نظر بین‌المللی به‌رسمیت شناخته شده‌اند. واتیکان که عضویت در سازمان را نپذیرفته‌است، فلسطین که شورای امنیت درخواست عضویت آن را رد کرده، تایوان که عضویتش بعد از عضویت جمهوری خلق چین لغو شده، در سازمان ملل‌متحد عضو نیستند. فلسطین خواستار آن است به‌عنوان عضو ناظر در ملل‌متحد پذیرفته شود. آمریکا و اسراییل با عضویت فلسطین در ملل‌متحد مخالف هستندارگانهای ملل‌متحد کدام هستند؟
مجمع عمومیشورای اقتصادی و اجتماعی سازمان ملل (ECOSOC)
شورای امنیت
دبیرخانه سازمان ملل‌متحد
دیوان بین‌المللی دادگستری
علاوه بر 5 رکن اصلی، سازمان ملل‌متحد نهادها و برنامه‌های دیگری را نیز زیر پوشش دارد که مهمترین آنها عبارتند از: کمیساریای عالی پناهندگان، کمیساریای عالی حقوق‌بشر، یونسکو، یونیسف و سازمان بهداشت جهانی
قوی‌ترین نهاد سازمان ملل‌متحد کدام است؟
قوی‌ترین نهاد سازمان ملل، شورای امنیت است. این شورا پنج عضو دائمی دارد که در تصمیمات این شورا حق وتو دارند. آمریکا، فرانسه. انگلیس، چین و روسیه پنچ عضو دائمی شورای امنیت هستند. 10عضو دیگر این نهاد به‌صورت دوره‌یی انتخاب می‌شود. رئیس شورای امنیت هم از میان هر 15عضو و به‌صورت دوره‌یی تعیین می‌شود. تصمیمهای شورای امنیت لازم‌الاجراست. وقتی که صلح و امنیت بین‌المللی به خطر بیفتد شورای امنیت می‌تواند تصمیم به اقدام نظامی هم بگیردتحلیلگران معتقدند در موارد متعددی شورای امنیت به وظیفه خود عمل نکرده است مثلاً در قبال جنایت علیه بشریت و جنایت جنگی در سوریه به‌دلیل وتوی روسیه و چین این شورا مانع هر اقدام عملی برای جلوگیری از قتل‌عام مردم شده است.
بودجه سازمان ملل‌متحد چگونه تأمین می‌شود؟
بودجه سازمان را کشورهای عضو بر اساس مشارکتهای داوطلبانه و برنامه‌ریزی شده تأمین می‌کنند. دبیرخانه سازمان ملل بر اساس ارزیابی‌های مؤسسات مالی حرفه‌ای بودجه سالانه سازمان را تعیین و سهم هر کشور را اعلام می‌نماید. طرح بودجه به مجمع عمومی ارائه می‌شود. مجمع عمومی بودجه را تصویب و به کشورها ابلاغ می‌کند. معیار محاسبه سهم کشورها تولید ناخالص ملی هر کشور است. به این ترتیب سهم اصلی را در تأمین بودجه سازمان کشورهای پرجمعیت و پیشرفته صنعتی دارند و کشورهای کوچک و جهان سومی‌بخش ناچیزی از هزینه‌های سازمان ملل را پرداخت می‌کنند.مجمع عمومی سقف خاصی را برای پرداخت هر کشور در نظر گرفته‌است. در دسامبر سال ۲۰۰۰ در نظام تعیین بودجه تغییراتی حاصل شد و شرایط جهانی کشورها را هم در نظر گرفتند و سقف پرداخت بودجه را از ۲۵ درصد به ۲۲ درصد کاهش دادند. آمریکا تنها کشوری است که مشمول این سقف پرداخت می‌شود که البته طبق برآوردها بالغ بر صدها میلیون دلار به سازمان ملل بدهکار است.
سازمان ملل بخش عمده‌ای از نیاز خود به خدمات بانکی را هم از طریق با جی.پی.مورگان آمریکا تأمین می‌کند
جلسات و کنفرانسهای ملل‌متحد به چه صورت است؟
کشورهای عضو سازمان ملل و آژانس‌های تخصصی آن دارای جلسات سالانه و دوره‌ای هستند. وقتی مسأله مهمی بروز کند مجمع عمومی با برگزاری گردهمایی بین‌المللی توجه جهانیان را به آن جلب کرده و اجماع جهانی برای همکاری را به‌دست می‌آورد.مجمع عمومی همچنین دارای یک جلسه سالانه است که به مهمترین مسائل می‌پردازد و دبیرکل و رؤسای جمهور و رهبران کشورها به سخنرانی و اعلام مواضع خود می‌پردازند
شورای امنیت هم بسته به موضوعهای حاد بین‌المللی و به‌درخواست اعضا جلسات مختلف تشکیل می‌دهد.
وظیفه سازمان ملل‌متحد در زمینه کنترل تسلیحات و جلوگیری از جنگ چیست؟
منشور سازمان ملل در سال ۱۹۴۵ دنبال ایجاد راه کاری بود که اطمینان پیدا کند بخش بسیار ناچیزی از درآمدها و منابع اقتصادی کشورهای جنگ‌زده صرف تولید تسلیحات نظامی می‌شود. اولین قطعنامه سازمان ملل در اولین نشست مجمع عمومی در ۲۴ ژانویه ۱۹۴۶ خواستار آن بود که راهکاری برای مقابله با توسعه سلاحهای هسته‌یی و کلیه جنگ‌افزارهای کشتار جمعی پیدا شود.حافظان صلح سازمان ملل به مناطق مختلفی که در آنها درگیری نظامی است اعزام می‌شوند تا توافقنامه‌های صلح را اجرا و طرفین درگیر را از شروع دوباره مخاصمات باز دارند. مثلاً آنان در تیمور شرقی تا اعلام استقلال در سال ۲۰۰۱ حضور داشتند.
تأمین نیروهای حافظ صلح به چه صورت است؟
کشورهای عضو سازمان نیروهای مورد نیاز حافظ صلح را تأمین می‌کنند. اما ارسال نیرو به هر عملیات جنبه داوطلبانه دارد. در این بین دو کشور کانادا و پرتغال در همه عملیاتهای حفظ صلح حضور داشته‌اند. سازمان ملل عملیات نظامی مستقلی انجام نمی‌دهد و تمام عملیات آن باید با تصویب شورای امنیت باشد.بودجه عملیات حفظ صلح سازمان ملل از کشورهای عضو و بر اساس معیارهای مدون تأمین می‌شود. البته بخش زیادی از این بودجه را پنج عضو دائمی شورای امنیت فراهم می‌آورند.
نیروهای حافظ صلح سازمان ملل در سال ۱۹۸۸ جایزه صلح نوبل را دریافت کردند
البته این نیروها منتقدانی هم دارند چرا که در موارد مختلف با بی‌عملی خود، نتوانستند مانع قتل‌عامها و نسل کشیها شوند. مثلاً در رواندا و در سربرنیستا هزاران نفر در مقابل چشم این نیروها قتل‌عام شدند
وظیفه سازمان ملل‌متحد در زمینه حقوق‌بشر چیست؟
پیگیری مسائل حقوق‌بشر از اهداف اولیه ایجاد سازمان ملل بود. جنگ جهانی دوم و مسایل مربوط به نسل‌کشی سبب شد تا تشکیل این سازمان در دستور قرار بگیرد. اعلامیه جهانی حقوق‌بشر یکی از مصوبات مجمع عمومی در سال ۱۹۴۸ بود که نقش یک استاندارد برای همگان را ایفا می‌کند.در ۱۵ مارس ۲۰۰۶ مجمع به اتفاق آراء رأی داد که شورای حقوق‌بشر سازمان ملل را جایگزین کمیسیون حقوق‌بشر کند
کمیساریای عالی حقوق‌بشر که ریاست آن را ناوی پیلای به عهده دارد مسئولیت دنبال کردن مسائل حقوق‌بشری را دارد، اما به‌دلیل این‌که هر تصمیم عملی باید از کانال شورای امنیت بگذرد بسیاری اقدامات با حق وتوی اعضای شورای امنیت متوقف می‌شود. ناوی پیلای بارها اعلام کرده آنچه در سوریه می‌گذرد نقض فاحش حقوق‌بشر و مصداق جنایت علیه بشریت است و باید اقدام عملی برای توقف آن صورت گیرد اما این درخواست در شورای امنیت متوقف شده است
ارگانهای ملل‌متحد که مستقل از آن عمل می‌کنند کدام هستند؟
در سال ۱۹۴۷ بموجب موافقتنامه‌ای اعلام شد که مؤسسات وابسته به سازمان ملل به‌صورت مستقل و تخصصی فعالیتهای مالی و پولی خود را در چارچوب این سازمان و با نظارت آن به انجام رسانند.برنامه محیط زیست سازمان ملل‌متحد (UNEP)
برنامه عمران سازمان ملل‌متحد (UNDP)
سازمان تربیتی علمی فرهنگی ملل‌متحد (UNESCO)
صندوق کودکان سازمان ملل‌متحد (UNICEF)
کمیساریای عالی سازمان ملل در امور پناهندگان (UNCHR)
شورای جهانی غذا.
