خبرگزاری حکومتی تسنیم ۵خرداد ۹۷ طی یک مقاله بقلم، علی بختیاری‌زاده با سوز و گداز سرنوشت برجام و تغییر سیاست آمریکا و انزوای رژیم ولایت فقیه نوشت:
وزرای خارجه ایران و شش کشور چین، فرانسه، روسیه، انگلیس، آمریکا و آلمان پس از دو سال مذاکرات جدی و فشرده نهایتاً در ۲۳تیر ۱۳۹۴ توافقی را امضا کردند تا از یک طرف فعالیتهای هسته‌یی (رژیم) ایران متوقف و از طرف دیگر تحریمها... لغو شود. این توافق موسوم به برنامه جامع اقدام مشترک یا همان برجام به ۱۲سال کشمکش بر سر برنامه هسته‌یی (رژیم) ایران پایان داد. در پی این توافق سیل هیئت‌های سیاسی و اقتصادی اروپا به کشور سرازیر شدند تا مبادا در برخورداری از مزایای برجام و منافعی که در بازار دست نخورده ایران برای خود تصور می‌کردند از سایر رقبا عقب بمانند.
... هیئت‌ها می‌آمدند و می‌رفتند اما بجز امضای تفاهم نامه‌های خشک و خالی چیز دیگری عاید اقتصاد ما (رژیم) نشد؛ اقتصادی که همه تخم مرغ های آن را در سبد برجام چیده بودند.
حالا هم که این سبد سوراخ شده و گاو کدخدا لگد زده و دبه روغن ما را شکسته درس نگرفته‌ایم و می‌گوییم مزاحم از برجام رفت. این هم از طنزهای تلخ دنیای سیاست است که کدخدا به یک‌باره مزاحم می‌شود.
باید گفت که نصفه و نیمه دیده‌ایم. دیروز از کدخدا مزاحمتش را ندیده‌ایم و امروز از مزاحم کدخداگری‌اش را.
واکنش این روزهای شرکتها و فعالان اقتصادی اروپا به خروج آمریکا از برجام به‌خوبی بیانگر این حقیقت است.
شرکتهای اروپایی به تحریمهای آمریکا پایبند خواهند بود
در پی خروج آمریکا از برجام و دادن مهلت سه تا شش ماهه به شرکتها برای پایان دادن به فعالیتهای خود در ایران، قریب به اتفاق شرکتهای اروپایی در برابر کدخدا سرتعظیم فرود آورده و حتی منتظر اعلام نظر دولتهای خود نمانده‌اند. در حالی که دولتهای اروپایی در مواضع سیاسی خود تأکید کرده‌اند در برجام باقی می‌مانند و از شرکتهای خود در برابر چماق تحریمهای آمریکا محافظت می‌کنند اما مدیران و روسای شرکتهای اروپایی اعم از آنها که قصد ورود به بازار ایران داشته‌اند و آن تعداد معدودی که فعالیتهای خود را در ایران شروع کرده‌اند تصریح کرده‌اند به تحریمهای آمریکا گردن می‌نهند و روابط تجاری خود با (رژیم) ایران را متوقف خواهند کرد.
قراداد ۴۰میلیارد دلاری ایران با ایرباس برای خرید هواپیما و قرارداد ۵میلیارد دلاری با توتال برای توسعه فاز۱۱ میدان گازی پارس جنوبی مهمترین قراردادهای برجامی بودند. مدیران این شرکتها که هر دو فرانسوی هستند خیلی زود پرچم تسلیم را بلند کردند و در پی خروج آمریکا از برجام توافقات خود با ایران را پایان یافته دانستند.
(رژیم) ایران... حساب ویژه‌یی روی قرارداد با توتال باز کرده بود و امید داشت با آمدن این شرکت، سایر شرکتهای اروپایی نیز از آمریکا نترسند و وارد ایران شوند. اما نه تنها این اتفاق نیفتاد بلکه توتال با وجود دریافت امتیازات ویژه در پارس جنوبی جزو نخستین شرکتهایی بود که از تبعیت خود از تحریمهای آمریکا علیه ایران خبر داد.
موضع‌گیری ۱۷شرکت اروپایی نسبت به همکاری با رژیم ایران در دوره برجام بدون مزاحم
- ایرباس لغو قرارداد فروش هواپیما به ایران را پذیرفت. منابع اروپایی گفتند، ایرباس از دست دادن توافق تاریخی خود با ایران را که آماده‌سازی آن ماهها به طول انجامید پذیرفته است.
- قرارداد توتال نماد موفقیت توافق هسته‌یی بود که از بین رفت. شرکت توتال اعلام کرد اگر نتواند از تحریمهای دولت آمریکا معاف شود، از قرارداد چند میلیارد دلاری توسعه فاز۱۱ پارس جنوبی خارج خواهد شد.
- بزرگترین شرکت حمل و نقل دریایی فعالیت در ایران را خاتمه می‌دهد. سورن اسکو، مدیر شرکت مرسک گفت: با توجه به این‌که قرار است تحریمهای آمریکا به اجرا درآید، اگر ما در آمریکا هم فعالیت تجاری داشته باشیم، نمی‌توانیم در ایران فعالیت کنیم.
- دومین شرکت بزرگ کانتینری جهان هم از ایران می‌رود. شرکت ام اس سی اعلام کرد، ثبت سفارشات جدید برای ایران را متوقف خواهد کرد.
- شرکت ایتالیایی قرارداد ۱.۵میلیارد یورویی با ایران را متوقف کرد. شرکت فولاد سازی دانیلی ایتالیا اعلام کرد تلاش برای یافتن تأمین کننده مالی برای سفارشات ۱.۵میلیارد یورویی که در ایران برنده شده است را متوقف کرده است.
- بیمه آلیانز آلمان همکاری با ایران را قطع می‌کند. سخنگوی شرکت بیمه آلیانز آلمان گفت، این شرکت در حال آماده شدن برای کاهش قراردادهای مرتبط با ایران به‌دلیل تحریمهای جدید دولت آمریکاست.
- شرکت دانمارکی فعالیت در ایران را متوقف کرد. شرکت تانکری تورم دانمارک اعلام کرد، به‌دلیل وضع تحریمهای جدید از سوی دولت آمریکا علیه ایران، ثبت سفارشات جدید در ایران را متوقف کرده است. این شرکت در زمینه حمل فرآوردهای نفتی فعالیت دارد.
- شرکت ساراس ایتالیا: نگرانیم نفت ایران را از دست بدهیم. داریو اسکافاردی، مدیرعامل شرکت ساراس گفت: نگران عدم دسترسی بازار به نفت ایران به‌دلیل تحریمهای جدید آمریکا علیه تهران هستم.
- زیمنس آلمان همکاری جدیدی با ایران شروع نخواهد کرد. مدیرعامل شرکت زیمنس که در زمینه ساخت تجهیزات نیروگاهی فعالیت دارد گفت، پس از خروج آمریکا از برجام و وضع تحریمهای جدید، شرکتش نمی‌تواند هیچ همکاری تجاری جدیدی با ایران انجام دهد.
- شرکت بیمه لویدز لندن: در حال بررسی تبعات اقدام ترامپ بر بازار بیمه خود هستیم.
- پالایشگاه کپسای اسپانیا خرید نفت از ایران را متوقف می‌کند. مارتا لورنته، سخنگوی شرکت کپسای اسپانیا، که مشتری نفت ایران است گفت: در حال حاضر، فعالیت تجاری ما مطابق روال گذشته است اما با وسواس به هر گونه محدودیت تجاری ای که از سوی هر تحریم بین‌المللی ای وضع شود احترام می‌گذاریم.
- انی ایتالیا از ایران نفت نمی‌خرد. مدیر شرکت انی ایتالیا گفت، انی تمام طلبهای معوق خود از ایران بابت سرمایه‌گذاریهای سال‌های گذشته در این کشور را از تهران گرفته و قصدی برای اجرای پروژه جدید در ایران ندارد.
* دومین بانک بزرگ آلمانی تراکنش مالی با ایران را معلق می‌کند. دی زد بانک آلمان که دومین بانک بزرگ آلمانی در زمینه اعطای وام به‌شمار می‌آید اعلام کرد که تراکنشهای مالی خود با ایران را در ماه جولای به‌حالت تعلیق در می‌آورد.
- شرکت لهستانی پروژه گازی خود در ایران را به‌حالت تعلیق درآورد. معاون شرکت گازی پی جی ان آی جی لهستان اعلام کرد، این شرکت فعالیت در یک پروژه گازی در ایران را به‌دلیل ریسک ناشی از بازگشت تحریمهای آمریکا به‌حالت تعلیق درآورده است.
- شرکت انجی فرانسه به فعالیتهای خود در ایران خاتمه می‌دهد. گروه گاز و برق انجی فرانسه اعلام کرد، تا ماه نوامبر به قراردادهای مهندسی خود در ایران خاتمه می‌دهد.
- لوک اویل روسیه در حال ارزیابی مجدد ریسک فعالیت در ایران است. مدیر شرکت لوک اویل گفت، بعد از تصمیم دولت آمریکا به وضع تحریمهای جدید علیه ایران، این شرکت در حال ارزیابی مجدد ریسک فعالیت در ایران است.
- مدیر پژو سیتروئن: محتاط هستیم. لیندا جکسون، مدیر برند سیتروئن گفت پژو سیتروئن هم‌چنان در مورد آینده فعالیت تجاری خود در ایران محتاط است و در عین‌حال منتظر است تا اتحادیه اروپا موضعی روشن در قبال تحریمهای آمریکا و چشم‌انداز فعالیتهای تجاری در ایران اتخاذ کند.
شرکتهایی که نام آنها در بالا برده شد در حوزه‌های مختلف نفت، برق، فولاد، حمل و نقل، بانک، بیمه، و هواپیما فعالیت دارند که همه بر پایبندی خود به تحریمهای آمریکا علیه ایران تأکید کرده‌اند.
موضع‌گیری یک دست و یکپارچه شرکتهای غربی در پایبندی به تحریمهای آمریکا علیه (رژیم)ایران درهم تنیدگی اقتصادهای غربی حول محور کدخدا را به ما گوشزد می‌کند؛ کدخدایی که در طول ۴دهه گذشته برای... رژیم ایران کدخدای مزاحم بوده.
تجربه برجام نشان داد این انتظار از آمریکا که کدخدای مراحم برای... (رژیم) ایران باشد انتظار بی‌جا و ساده‌لوحانه‌ای است.
