پنجاه و پنجمین اجلاس شورای حقوق‌بشر در مقر اروپایی ملل متحد
گزارشهای گزارشگر ویژهٔ سازمان ملل و هیأت حقیقت‌یاب ملل متحد
دربارهٔ نقض وخامت‌بار حقوق‌بشر در ایران تحت حاکمیت آخوندی
ژنو ۲۸ اسفند ۱۴۰۲
جاوید رحمان گزارشگر ویژهٔ سازمان ملل:
من از جامعهٔ بین‌المللی می‌خواهم علاوه بر حسابرسی
از عاملان جنایات جدی در جریان جنبش اخیر
مکانیسم‌های حسابرسی را در رابطه با رویدادهای طولانی‌مدت
و نمادینی که با مصونیت دائمی مواجه شده‌اند ایجاد کند
این موارد شامل ناپدیدسازیهای اجباری
و اعدام‌های شتاب‌زده و خودسرانه می‌شود
که در سال‌های ۱۳۶۰ و ۱۳۶۷ و اعتراضات آبان۱۳۹۸ روی داد
من هم‌چنان نسبت به اعدام‌های جاری و افزایش احکام اعدام
در دورهٔ زمانی این گزارش بسیار نگرانم
دست‌کم ۸۳۴ نفر در سال ۲۰۲۳ اعدام شدند که
نسبت به سال ۲۰۲۲، ۴۳ درصد افزایش یافته است
روز دوشنبه ۲۸اسفند۴۰۲، در ۵۵مین اجلاس شورای حقوق‌بشر در مقر اروپایی سازمان ملل در ژنو، جاوید رحمان گزارشگر ویژهٔ ملل متحد گزارش نهایی خود را دربارهٔ وضعیت حقوق‌بشر در ایران تحت حاکمیت آخوندها پس از ۶سال تصدی این سمت به این شورا ارائه کرد.
وی گفت:
«با وجود درخواستهای مداوم در طول مدت مسئولیتم، هرگز به من اجازهٔ دسترسی به کشور داده نشد. من هم‌چنان نسبت به اعدام‌های جاری و افزایش احکام اعدام... در دورهٔ زمانی این گزارش بسیار نگران هستم. دست‌کم ۸۳۴ نفر در سال ۲۰۲۳ اعدام شدند که نسبت به سال ۲۰۲۲، ۴۳ درصد افزایش یافته است. از ۳۱ دسامبر ۲۰۲۳، از زمان آغاز اعتراضات سراسری در سپتامبر ۲۰۲۲، مقامات (رژیم) ایران متأسفانه ۹ مرد را به‌دلیل مشارکت در اعتراضات اعدام کرده‌اند. با وجود نگرانی‌های جدی ابراز شده توسط من و جامعهٔ بین‌المللی، اعدام کودکان در ایران با دست‌کم یک اعدام گزارش‌شده در سال ۲۰۲۳ ادامه یافت.
یکی از بالاترین نرخ‌های اعدام زنان هم‌چنان در این کشور با دست‌کم اعدام ۲۲ زن در سال ۲۰۲۳ به‌ثبت رسیده است.
من به‌شدت نگران تعداد احکام اعدام در پی دادرسی‌هایی هستم که تشریفات صحیح دادرسی و حق محاکمه عادلانه را نقض می‌کند...» .
جاوید رحمان سپس به موارد دیگری از اعمال سرکوبگرانهٔ رژیم که در گزارشش به آن پرداخته اشاره کرد و از جمله بر این موارد تأکید کرد:
«شکنجه و بدرفتاری» مأموران رژیم با زندانیان، سرکوب و تبعیض قومیتها و پیروان مذاهب مختلف، اعمال سرکوبگرانه علیه هموطنان کرد و بلوچ از جمله از طریق اعدام و نیز کشتار کولبران کرد و سوختبران بلوچ، آزار و اذیت و هم‌چنین ارعاب و دستگیری مدافعان حقوق‌بشر، وکلا، روزنامه‌نگاران و اتحادیه‌های کارگری.
گزارشگر ویژهٔ ملل متحد سپس به کشتار و سرکوب قیام‌کنندگان در جریان قیام۴۰۱ از جمله با ضرب و شتم و تعرض و شکنجه علیه زنان پرداخت و افزود:
زنان و دختران در ایران با سرکوب و تبعیض مستمر مواجهند و مقامات به‌طور فزاینده‌یی از روش‌های پلیسی وحشیانه و سرکوبگرانهٔ بیشتر در مورد دختران استفاده می‌کنند. مقامات (رژیم) ایران سیستم آپارتاید جنسیتی را حفظ کرده‌اند.
جاوید رحمان در ادامه تأکید کرد: من از جامعه بین‌المللی می‌خواهم که علاوه بر حسابرسی از عاملان جنایات جدی در جریان جنبش اخیر مکانیسم‌های حسابرسی را در رابطه با رویدادهای طولانی‌مدت و نمادینی که با مصونیت دائمی مواجه شده‌اند، ایجاد کند. این موارد شامل ناپدیدسازیهای اجباری و اعدام‌های شتاب‌زده و خودسرانه می‌شود که در سال‌های ۱۳۶۰ و ۱۳۶۷ و اعتراضات آبان۱۳۹۸ روی داد. من هم‌چنان امیدوارم که این مأموریت صدای میلیون‌ها ایرانی باشد که هدف قرار گرفته، قربانی شده و مورد بدرفتاری قرار می‌گیرند و حقوق اساسی آنها به‌طور مداوم و بدون مجازات نقض می‌شود.
در پایان دوره شش سالهٔ خود، می‌خواهم صمیمانه از مردم ایران به‌خاطر شجاعت، دلاوری، پایداری و هم‌چنین حمایت و مشارکت مثبتشان با مأموریت خودم تشکر کنم
(سایت سازمان ملل: ۲۸ اسفند)
فریده کریمی
با سلام خدمت شما و بینندگان عزیز امروز دوشنبه در شورای حقوق‌بشر بحث ایران در جریان بود. ابتدا در جلسه آقای جاوید رحمان گزارش خودشون رو ارائه دادند. گزارش بسیار جالبی بود به نسبت تمامی گزارشات آقای جاوید رحمان یکی از بهترین گزارشاتشون بود که در واقع ناشی از تلاش و کوششی و کارهایی بود که طی این مدت در این رابطه انجام داده بودند و مشخصاً روی نکته‌یی که دست گذاشتند روی اعدام‌های بسیار گسترده‌یی بود که در سال گذشته در ایران در جریان بود و هم‌چنین مسأله دیگه‌ای رو که بهش اشاره کردند این بود که هر آنچه که در ایران در طی سال ۲۰۲۱-۲۰۱۹ اتفاق افتاده و در طی سال گذشته در واقع ادامه آن اتفاقات و جنایاتی بوده که در دهه ۶۰ در ایران یعنی ۱۳۶۰، ۶۱ و به‌طور خاص ۱۳۶۷ اتفاق افتاده. و این نکته برای من چیزی که بسیار قابل توجه بود تغییری بود که آقای جاوید رحمان توی این سالیان در واقع من در گزارتشان مشاهده می‌کردم. ابتدایی که اومده بودند و کارشون را شروع کرده بودند بیاد دارم که واقعاً فکر می‌کردند با دولت ایران میتونند به تفاهم برسند و با همین دیدگاه کارشون رو شروع کردند ولی در عمل بهشون ثابت شد که اصلاً چنین چیزی امکانپذیر نیست. رژیم تفاهمی نداره اگر قابل تفاهم بود مردم ایران اول از همه باهاش به تفاهم میرسیدند به‌علت ماهیت بسیار ضدانسانی که داره متأسفانه امکان همکاری باهاش به هیچ‌وجه برای هیچکس وجود نداره امیدوارم کشورهای غربی هم به‌زودی به این نتیجه برسند و نکته قابل توجه این بود که بعد از سخنرانی آقای جاوید رحمان کشورهای مختلفی در حمایت از گزارش آقای جاوید رحمان صحبت کردند و در ادامه ۱۰ سازمان غیردولتی سخنرانی خودشان را انجام دادند. بعد از اتمام گزارش آقای جاوید رحمان بحث کمیته حقیقت‌یاب شروع شد. ابتدا گزارشگران سه گزارشگری که خودتون اشراف دارید خانم سارا حسین، شاهین سردار علی و ویانا استوویچ صحبت کردند در واقع به‌نمایندگی از آنها و بعد از اون کشورها، کشورهای مختلف در طی سخنرانی که داشتند حمایت خودشون رو از تمدید مأموریت هیأت حقیقت‌یاب انجام دادند. نکته‌یی که بسیار مهمه اینه که این اولین باره که یک نهاد سازمان ملل اشاره‌یی واضح به جنایت علیه بشریت و اتفاقاتی که در ایران افتاده می‌کنند در واقع باید بگم که این جنبش و کارزاری که سالیان است که ما دنبالش هستیم جای تبریک داره به مردم ایران که بالاخره این تلاشها به جایی رسید و به نقطه‌ای رسیده که امیدوارم هر چه زودتر ما بتوانیم پرونده ایران را به شورای امنیت سازمان ملل ببریم و در آنجا امیدوارم که بتوانیم رژیم را در واقع محکوم کنیم و این یک نقطه کیفی در فعالیت‌هایی که در طی این سالیان داشتیم.
در ادامه کشورها صحبت کردند همان‌جوری که گفتم و بعد سازمانهای غیردولتی سخنرانی داشتند که من لازم هست اینجا به سخنرانی خانم شبنم مددزاده اشاره کنم که سخنرانی بسیار قابل توجهی داشتند به‌علت محتوای افشاگرانه سخنرانی ایشون. سه بار توسط رژیم قطع شد و هر بار توسط رئیس اجازه ادامه صحبتشون بهشون داده شد و صحبتشون به پایان رساندند و در ادامه در انتهای سخنرانی وقتی تمام شد افراد مختلفی مراجعه داشتند به ما و بابت این سخنرانی بهمان تبریک گفتند.
سخنرانیهای نمایندگان کشورهای مختلف
در اجلاس شورای حقوق بشر
فراخوان به تمدید مأموریت گزارشگر ویژه سازمان ملل
درباره وضعیت حقوق‌بشر در ایران
نماینده آمریکا در پنجاه و پنجمین اجلاس شورای حقوق‌بشر گفت: رژیم ایران هم‌چنان به ارعاب، سوء‌استفاده و زندانی کردن فعالان حقوق‌بشر، روزنامه‌نگاران، وکلا، اعضای گروه‌های اقلیتهای مذهبی، شخصیتهای فرهنگی و ناراضیان سیاسی ادامه می‌دهد.
بسیاری از بازداشت شدگان گزارش داده‌اند که مقامات از شکنجه، خشونت جنسی و جنسیتی، و تهدید به خشونت برای گرفتن اعترافاتی که به‌عنوان مبنایی برای احکام اعدام استفاده شده است، استفاده می‌کنند. مقامات رژیم ایران تنها در سال ۲۰۲۳ نزدیک به ۸۳۴ نفر را اعدام کردند که ۴۳ درصد نسبت به سال ۲۰۲۲ افزایش داشته است.
زمانی که نماینده آمریکا در سخنان خود خواهان آزادی زندانیان سیاسی شد. مزدوری که رژیم آخوندی را در اجلاس نمایندگی می‌کرد، نتوانست این سخنان را تحمل کند و سخنرانی نماینده آمریکا را قطع کرد که بلافاصله رئیس جلسه به نماینده رژیم تذکر داد و درخواستش را رد کرد.
نماینده کانادا: کانادا از گستره و شدت نقض حقوق‌بشر توسط مقامات رژیم ایران، از جمله مواردی که با هدف جلوگیری از تظاهرات عمومی مشروع و درخواست پاسخگویی، از جمله از طریق بازداشت خودسرانه و شکنجه انجام شده است، نگران است. ما از استفاده از خشونت جنسی و جنسیتی، از جمله تعدی جنسی توسط مقامات امنیتی و اطلاعاتی رژیم ایران علیه معترضان وحشت زده‌ایم.
با توجه به مصونیت عمیق و ریشه‌دار و نقض شدید حقوق‌بشر در ایران، کانادا بر اهمیت کار گزارشگر ویژه در حفظ پاسخگویی برای قربانیان و بازماندگان تأکید می‌کند و همه اعضای شورا را تشویق می‌کند از این دستور حمایت کنند.
نماینده اتحادیه اروپا: وضعیت حقوق‌بشر در حکومت ایران هم‌چنان وخیم است. همان‌طور که در گزارش پیش روی ما آمده است، حقوق آزادی عقیده و بیان، آزادی مذهب یا عقیده و هم‌چنین آزادی تجمعات مسالمت‌آمیز به‌طور فزاینده‌یی برای بسیاری از ایرانیان محدود شده است. ما عمیقاً نگران گزارشهای مربوط به ادامه دستگیریهای خودسرانه، استفاده از شکنجه و سایر رفتارهای ظالمانه، غیرانسانی و خشونت جنسی و جنسیتی و هم‌چنین بالاترین افزایش احکام اعدام و اعدامها در هشت سال هستیم.
نماینده فرانسه: فرانسه از افزایش نگران‌کننده اعدامها در ایران بسیار نگران است. حداقل ۸۳۴ نفر در سال ۲۰۲۳ اعدام شدند که نسبت به سال قبل ۴۳ درصد افزایش داشته است. رژیم ایران حکومتی است که یکی از بیشترین زنان را در سراسر جهان اعدام می‌کند، از ۲۴ زن اعدام شده در جهان در سال ۲۰۲۰، ۱۶ نفر در ایران بوده‌اند و بالاترین تعداد اعدامها از سال ۲۰۱۳ تاکنون انجام شده است. رژیم ایران هم‌چنین به اجرای مجازات اعدام علیه کودکان ادامه می‌دهد.
نماینده انگلستان: در ایران نقض حقوق اقلیتها به‌طور خاص نگران‌کننده است. کردها و بلوچها قربانی مجازات اعدام هستند. بهاییان و مسیحیان و مسلمانان سنی روزانه با تبعیض مواجهند. رژیم ایران در عین‌حال کمپین سانسور و سرکوب رسانه‌های آزاد را ادامه داده است. آقای رئیس زمان آن است که به این نقض حقوق خاتمه داده شود زمان حسابرسی است و این زمان عدالت برای مردم ایران است.
نماینده استرالیا: ما نسبت به وضعیت حقوق‌بشر در ایران هم‌چنان عمیقاً نگران هستیم از جمله استفاده رژیم ایران از حکم اعدام. ما ابراز وحشت می‌کنیم که این تعداد زیاد نوجوانان یعنی بیش از ۸۰ نفر در انتظار اجرای حکم اعدام هستند. ما عمیقاً نگرانیم که اقلیتهای قومی و مذهبی از جمله کردها، بلوچها و عربها و اعضای بهایی به‌طور نامتناسبی توسط مقامات رژیم ایران اعدام می‌شوند. در موارد متعددی اعترافات با استفاده از زور گرفته شده است و به‌عنوان مبنایی برای محکومیت استفاده شده است.
به‌دنبال سخنرانی جاوید رحمان نماینده فاشیسم مذهبی حاکم بر ایران وقیحانه مدعی شد که این گزارش سیاسی و جانبدارانه بوده و بهانه‌ها و ادعاهای تکراری رژیم در قبال افشای جنایتهای رژیم را تکرار کرد.
گزارشگر سازمان ملل متحد در پایان سخنرانی کشورها در پاسخ به نماینده رژیم آخوندها گفت:
من متأسفم که با وجود همه تلاشهای من، دولت ایران از درگیر شدن [و تعامل] با مندیت من شکست‌خورده است. متأسفم که با وجود درخواستهای مکرر من مقامات رژیم ایران نگذاشته‌اند به ایران سفر کنم.
اظهارنظرات به این گزارش، تنها در هفته گذشته در ۱۳ مارس برای من فرستاده شده‌اند. این تأخیر عامدانه بوده است تا من نتوانم آنها را بموقع بررسی کنم در حالی‌که زمانی که ما این گزارش را برایشان ارسال کردیم ۲۲ ژانویه بود.
اگر مقامات ایرانی هیچ چیز برای پنهان کردن ندارند یا آنطور که مدعی هستند به‌طور کامل به حقوق‌بشر احترام می‌گذارند؟ پس به چه دلیل مستمراً از درگیر شدن مناسب و تعامل با مأموریت من جلوگیری کرده‌اند؟
بنابراین من تمامی اتهامات جانبدارانه یا انگیزه سیاسی یا آنطور که این نماینده گفت یک جانبه بوده را رد می‌کنم. این گزارش و تمامی کار من نتیجه یک تحقیق جامع و مستقل بوده که هدفش رساندن فاکتها حول نقضهای حقوق‌بشر در ایران بوده است.
در شرایطی که توجهات جهانی به جای دیگر منحرف شده این تأسف‌بار است که مقامات ایران موجی از سرکوبی و نقض بی‌سابقه حقوق‌بشر را شروع کرده‌اند.
من نسبت به میزان نگران‌کننده اعدامها عمیقاً نگران هستم. در ۲۰۲۳ همان‌طور که گفتم حداقل ۸۳۴ مورد اعدام بوده که ۴۳ درصد نسبت به ۲۰۲۲ افزایش نشان می‌دهد.
همه کسانی که مسبب خشونت علیه زنان و دختران از جمله خشونتهای جنسی هستند بایستی و بدون تأخیر مورد حسابرسی قرار بگیرند... .
سایت سازمان ملل: ۲۸ اسفند
