مؤسسه علوم و امنیت بین‌المللی، موسوم به «آی‌اس‌آی‌اس»، با انتشار گزارشی، با تأکید بر اینکه احیای توافق هسته‌یی موسوم به «برجام» تنها یک راه‌حل کوتاه مدت است اعلام کرد ایران با عبور از آستانه خطرناک غنی‌سازی اورانیوم، ظرف شش ماه می‌تواند اورانیوم لازم برای ساخت ۵بمب هسته‌یی را تولید کند.
این گزارش که توسط دیوید آلبرایت و سارا بورخارد تهیه و نگارش شده؛ با استناد به گزارشهای آژانس بین‌المللی انرژی اتمی تأکید دارد «ایران برای ساخت بمب اتمی، به نیاز خود برای اورانیوم ۶۰درصد غنی‌سازی شده دست یافته و تنها چند هفته با غنی‌سازی ۹۰درصدی فاصله دارد و می‌تواند با استفاده از اورانیوم ۲۰درصد غنی‌سازی شده باقی مانده و مقداری از اورانیوم ۴.۵درصدی خود، اورانیوم لازم برای سومین بمب هسته‌یی خود را ذخیره کند».
بر اساس گزارش مؤسسه علوم و امنیت بین‌المللی؛ ایران با استفاده از توانایی‌های تسلیحاتی پنهان خود، می‌تواند در ظرف شش ماه آینده یک ماده منفجره هسته‌یی را در مراکز زیرزمینی خود آزمایش کند و یا یک بمب هسته‌یی اولیه را در این مراکز مستقر کند.
نویسندگان این گزارش در انتها ضمن انتقاد از توافق هسته‌یی موسوم به برجام پیشنهاد داده‌اند، تنها راه متقاعد کردن ایران برای عدم ساخت سلاح هسته‌یی، اعمال شدیدترین فشارها علیه این کشور است.
آلبرایت بازرس پیشین آژانس بین‌المللی انرژی اتمی خاطرنشان کرده است که رژیم ایران بعد از سال ۲۰۰۰ به دنبال تولید اورانیوم غنی‌شده برای پنچ سلاح هسته‌ای بود، اما به دلیل فشارهای بین‌المللی و حضور نیروهای آمریکایی در عراق این طرح را متوقف کرد، اما اکنون این میزان سوخت هسته‌ای را در اختیار دارد.
آلبرایت گفت: «وارد دوره‌ای می‌شویم که فشارها بر ایران افزایش خواهد یافت. این فشارها تنها به تحریم محدود نمی‌شود و بر خلاف طرح فشار حداکثری ترامپ، در طرح جدید کشورهای اروپایی و سایر متحدان آمریکا همکاری و حضور فعالی خواهند داشت.»
رییس موسسه علوم و امنیت بین‌المللی گفت: رژیم ایران نشان داده است که اگر توافق شکست بخورد، می‌تواند توان هسته‌ای خود را به سرعت بازسازی کند و احتمالا در آینده بتواند این بازسازی را با سرعت بیشتری انجام دهد.
بر اساس این گزارش آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، تهران ذخایر اورانیوم غنی‌شده خود را از ۳۱۹۷.۱ کیلوگرم در ماه فوریه به ۳۸۰۹.۳ کیلوگرم در اواسط ماه مه افزایش داده که فاصله زیادی با ۲۰۲.۳ کیلوی مجاز و تعیین شده در برجام دارد.
گزارش تهیه شده توسط انستیتو برای علوم و امنیت بین المللی با عنوان «جدول زمانی گریز اتمی ایران اکنون به صفر رسیده است» که روز ۱۱خرداد منتشر شده در زیر آمده است:
ایران از آستانه خطرناک و جدیدی عبور کرده است. جدول زمانی گریز اتمی ایران اکنون به صفر رسیده است. این کشور به اندازه کافی اورانیوم ۶۰درصد غنی شده یا اورانیوم با غنای بالا (HEU) دارد تا مطمئن باشد که در عرض چند هفته تنها با تعداد کمی از آبشارهای سانتریفیوژ پیشرفته خود، می تواند یک ماده منفجره هسته ای ایجاد کند.
به موازات آن، ظرف یک ماه، این کشور می‌تواند اورانیوم با درجه تسلیحات کافی برای دومین ماده منفجره هسته‌ای را از ذخایر اورانیوم با غنای ۲۰درصد موجود خود تولید کند. خواه ایران اورانیوم با غنای بالا HEU خود را تا ۹۰درصد غنی کند یا نه، می‌تواند ظرف یک ماه پس از شروع گریز اتمی، HEU کافی برای دو سلاح هسته‌ای داشته باشد.
ظرف ۱.۵ ماه پس از شروع گریز اتمی، می‌تواند به اندازه کافی برای سومین سلاح هسته‌ای با استفاده از اورانیوم غنی‌شده با ۲۰درصد و مقداری از اورانیوم ۴.۵درصد غنی‌شده خود، انباشته کند. پس از ۲.۷۵ ماه پس از شروع گریز اتمی، می‌تواند با غنی‌سازی بیشتر اورانیوم ۴.۵ درصدی تا ۹۰ درصد، به چهارمین مقدار برسد. ظرف شش ماه، می‌تواند با غنی‌سازی بیشتر اورانیوم ۴.۵ درصدی و اورانیوم طبیعی، پنجمین مقدار را تولید کند. انباشت برای مقدار ششم چندین ماه بیشتر طول می کشد.
زمانی که ایران در سال ۲۰۰۳ به برنامه تسلیحات هسته‌ای آسیب دیده خود پایان داد، بزرگترین گیر آن کمبود اورانیوم با درجه تسلیحاتی بود که حداقل به چند سال دیگر برای انباشت اورانیوم با درجه تسلیحات کافی برای یک سلاح هسته‌ای نیاز داشت. در سال ۲۰۰۳ تحت فشار شدید بین‌المللی، تصمیم گرفت ابعاد تلاش های تسلیحات هسته ای خود را کاهش داده و استتار بهتری برای آن فراهم آورد و در عین حال برای ایجاد یک قابلیت قوی برای غنی سازی اورانیوم تلاش کند. امروز این تصمیم نتیجه داده است. در حالی که در سال ۲۰۰۳ فقط می‌توانست انتظار مواد منفجره هسته‌ای کافی برای پنج سلاح هسته‌ای داشته باشد، امروز ۶ ماه زمان می‌تواند برای آن پنج سلاح کافی باشد. با قابلیت‌های مخفیانه و باقی‌مانده تسلیحات هسته‌ای خود، می‌تواند یک ماده منفجره هسته‌ای را در زیر زمین آزمایش کند یا یک سلاح هسته‌ای خام را ظرف چند ماه، قطعاً ظرف شش ماه، مستقر کند و ظرف یک یا دو سال، سلاح‌های هسته‌ای را روی موشک‌های بالستیک مستقر کند.
از آنجایی که ایران به جدول گریز اتمی صفر رسیده است، آژانس بین‌المللی انرژی اتمی قضاوت سخت‌گیرانه‌ای صادر کرده است مبنی بر اینکه ایران در حال نقض توافقنامه پادمان‌های خود بر اساس معاهده منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای است که به عنوان داشتن مواد و فعالیت‌های هسته‌ای اعلام نشده مرتبط با گذشته و احتمالاً تلاش‌های تسلیحات هسته‌ای جاری است.
علاوه بر این، ایران هیچ نشانه ای از تمایل به اصلاح این نقض ها یا ارائه تضمین به آژانس بین المللی انرژی اتمی مبنی بر پایان برنامه تسلیحات هسته ای خود نشان نمی دهد. در واقع، پاسخ‌های ایران به آژانس بین‌المللی انرژی اتمی نه تنها از نظر فنی بی اعتبار و فاقد پشتیبانی هستند، بلکه متکبرانه نیز هستند.
اقدامات ایران جامعه جهانی را در موقعیت بسیار دشواری قرار داده است. برخی برای ورود مجدد به یک توافق هسته ای، حتی یک توافق ضعیف تر از توافق هسته ای ۲۰۱۵، استدلال می کنند، زیرا این توافق زمان بندی گریز هسته‌ای را افزایش می دهد. اما اکنون می دانیم که آنچه را ایران اوراق میکند، می تواند به سرعت سرجمع کند. حتی اگر ایران برنامه غنی‌سازی خود را کوچک کند، همانطور که در اقداماتش از سال ۲۰۱۸ تا کنون دیده می‌شود، می‌تواند به سرعت توانایی‌های خود را بازسازی کند. یک معامله نیز فقط یک راه حل کوتاه مدت است - توافقنامه ۲۰۱۵ امکان گسترش برنامه را در عرض چند سال فراهم می کند. و قضاوت آژانس هرگونه راستی‌آزمایی معنادار چنین توافقی را غیرممکن و حتی خطرناک میکند و مطمئناً ایران و سایرین را که به دنبال سلاح‌های هسته‌ای هستند، به تخلفات بیشتر سوق می‌دهد. زمان آن فرا رسیده است که بدانیم تنها سخت‌ترین نوع فشار، مشابه فشار امروزی بر روسیه، می‌تواند ایران را متقاعد کند که سلاح هسته‌ای نسازد.
