بازتاب رسانههای داخل کشور در روز سهشنبه ۲۵ آذرماه بر مجموعهیی از بحرانهای درهمتنیده متمرکز است: ناتوانی ساختاری دولت پزشکیان در اعمال اقتدار، تشدید اختلافات درونی حاکمیت، فشار فزاینده معیشتی بر اکثریت جامعه و گسترش آسیبهای اجتماعی. همزمان، رسانههای وابسته به جناحهای مختلف تلاش میکنند ناکارآمدیها را یا به رقبا نسبت دهند یا با مفاهیمی چون «وفاق» و «حمایت رهبری» بپوشانند، بیآن که پاسخ روشنی به مطالبات انباشته مردم ارائه شود.
گزیده رسانهها:
هممیهن: دولت پزشکیان فاقد «کلوئستوس» یا مرکز فرماندهی منسجم معرفی میشود؛ وزرایی که حتی در موضوعاتی چون فیلترینگ، برخلاف وعدههای رئیسجمهور رأی میدهند و اختلافات علنی میان وزارتخانهها، دولت را به قایقی با پاروزنان ناهمجهت تبدیل کرده است.
هممیهن (فلاحتپیشه): جنجالهای عفاف و حجاب پوششی برای تداوم بودجه و مناصب نهادهاست؛ پس از تصمیم شورای عالی امنیت ملی، هر اقدام اجرایی در این زمینه غیرقانونی تلقی میشود.
هممیهن (عباس عبدی): رسیدگی نکردن قضایی به اتهامات جریانهای تندرو، خود نشانه تبعیض نظاممند و بیاعتباری دستگاه قضایی است؛ ردصلاحیتها بهعنوان سازوکار تثبیت این تبعیض توصیف میشود.
اعتماد: تهدید اصلی کشور اقتصاد است؛ بازی قدرت و فشارهای جناحی، بهجای کمک به حل بحران، بر بیثباتی میافزاید و حتی بخشی از اصلاحطلبان ناخواسته در این مسیر شریک میشوند.
آرمان ملی: ماندگاری علیرضا زاکانی در شهرداری تهران نتیجه پاداشهای سیاسی است؛ انتقادها از انتصابات فاقد صلاحیت، نشانه تداوم رانت مدیریتی است.
شرق: تریبون مجلس به ابزار تسویهحساب جناحی بدل شده؛ تندروها با اتهامات اثباتنشده علیه مقامات و حتی قوه قضاییه، التهاب اجتماعی تولید میکنند.
جوان: با ادبیاتی تهاجمی، مشکلات کشور به اصلاحطلبان نسبت داده میشود و بار دیگر «ورود رهبری» بهعنوان راهحل القا میگردد.
رسانههای اقتصادی و اجتماعی (آرمان امروز، بهارنیوز، هممیهن): حذف شیر از سبد خانوار، گرانی یلدا، گسترش فقر، افسردگی و فروپاشی سرمایه اجتماعی تصویر غالب است؛ آمارها از رشد فقر مطلق، حاشیهنشینی و بیاعتمادی عمومی حکایت دارد.
کامل رسانهها:
هم میهن: دولت و بحران فقدان کلوئستوس
مشکل دولت نه کمبود نیروست و نه نبود برنامه. مشکل این است که وزرا خود را پاروزن این قایق نمیدانند و هیچکس نیست که ریتم واحد را برای پاروزنها دیکته کند. نمونه بارز… آن، رأی چند وزیر دولت در شورای عالی فضای مجازی بود؛ جایی که باید پشت وعده رفع فیلترینگ – اصلیترین تعهد پزشکیان به جامعه – میایستادند، اما برعکس، با مخالفان نظر دولت و رئیسجمهور همنظر شدند و در همسویی با مخالفان دولت رأی دادند. یعنی در لحظهای که باید همه پاروها همجهت میشد، بخشی از کابینه عملاً قایق را به سمت مخالف کشید، بیهیچ هزینه و بیهیچ تذکر. …
درگیریهای درون دولت هم کم نیست. اختلافات علنی میان وزیر نفت و وزیر نیرو ماههاست سیاست انرژی کشور را مختل کرده… بانک مرکزی و وزارت اقتصاد نیز هر کدام نسخه جداگانهای برای اقتصاد دارند؛ یکی به کنترل شدید نقدینگی اصرار دارد، دیگری به تحریک تولید از مسیرهای انبساطی. بازار پیامهای متناقض در میگیرد و سردرگمی عمیقتر میشود. معاون اول رئیسجمهور یکطرف نشسته، معاون اجرایی رئیسجمهور طرف دیگر و هر کدام به سمت خودشان پارو میزنند. … در این میان کلوئستوس کجاست؟… برخی وزرایی که در آستانه استیضاحاند، با پنهان شدن پشت ایده «وفاق» در حال بخشش صندلیها و امتیازدهی پشتپردهاند تا جایشان روی صندلی وزارت محکم شود. این دیگر وفاق نیست؛ این همان معاملهگری ناپایدار سیاسی است؛ وفاقی که باید ابزار دولت برای توافقسازی ملی باشد، اکنون ابزار برخی وزرا برای چانهزنی شخصی شده است. سقوط یک ایده بلندمرتبه به سطح بدهبستان سیاسی…
پزشکیان اگر میخواهد قایقش در مسیر درست حرکت کند، باید بپذیرد که کلوئستوس این قایق است… بدون اینها، قایق همچنان در آب میماند و هر روز بیشتر از جهت اصلی دور میشود. حتی اگر از دست کسانی که در قایق نشستهاند و کف قایق را سوراخ میکنند، جان سالم به در ببرد
هم میهن: حشمتالله فلاحتپیشه رئیس کمیسیون امنیت ملی مجلس دهم: پشت مفاهیم پنهان شده و اقدامات غیرقانونی میکنند. سروصداهای ایجاد شده درباره بحث عفاف و حجاب و اظهاراتی که درباره شورای عالی امنیت ملی مطرح میشود، به این علت است که آنها میخواهند بودجهشان همچنان ادامه داشته باشد…
بعد از اینکه شورای عالی امنیت ملی، مانع از ابلاغ قانون عفاف و حجاب شد، به این معناست که ما قانونی در این زمینه نداریم و هر گونه تلاشی برخلاف آنچه شورای عالی امنیت ملی گفته است، اقدامی غیرقانونی است ولی متأسفانه، عدهیی از افراد فکر میکنند که میتوانند در پشت یکسری مفاهیم خود را پنهان کرده و اقدامات غیرقانونی انجام دهند. …
این گروه، بیشتر از اینکه به اصل حجاب اعتقاد داشته باشند، دنبال حفظ مناصب و بودجههای خودشان هستند… زیرا…
افرادی که سوار بر یکسری ادعاهایی چون عفاف و حجاب میشوند، دو بار دچار قانونشکنی شدهاند. یکبار اینکه در امور خصوصی مردم دخالت کردهاند و بار دوم اینکه از دستور شورای عالی امنیت ملی تخطی کردهاند یک مطالبه عمومی در جامعه وجود دارد که بودجه نهادهایی که عملکرد ندارند و یا نفعی به جامعه نمیرسانند، کاهش داشته باشد
هم میهن: عباس عبدی تحلیلگر سیاسی اصلاحطلب: به اتهامات رسیدگی نشود، اتهام بزرگتری ثابت میشود
اما آنها - تندروهای اصولگرا -وقتی اتهام میزنند و اینها – قضاییه- هم رسیدگی نمیکنند، به عبارتی معنایش این است که اینها را دستگاه قضایی اصلاً قبول ندارد که بخواهد وارد مرحله رسیدگی شود. …
وظیفه دستگاه قضایی این است که از آنها سند بخواهد و بگوید اسنادتان را بیاورید تا رسیدگی شود و اگر اثبات نشد، آن موقع آنها باید مجازات شوند. البته و متأسفانه آنهایی هم که مورد اتهام قرار میگیرند، شکایت نمیکنند. دلیلش هم این است که هیچ امیدی به رسیدگی ندارند. در مجموع، بهدلیل عملکرد دستگاه قضایی در دهه ۷۰ و بهویژه دهه ۸۰ به بعد، این موضوع خیلی رواج پیدا کرده و عادی شده است. … ریشه این ماجرا در تبعیضی است که در دستگاه قضایی، بهخصوص در دهه ۷۰ و ۸۰ در دوره یزدی و شاهرودی شاهد آن بودیم که ادامه هم یافت… ردصلاحیتها بهمعنای تبعیض نظاممند است و حتی تبعیض اتفاقی هم نیست. در واقع به اینها میگوید که شما محبوب ما هستید و نیازی نیست که با آدمهای قویتر از خودتان رقابت کنید؛ ما شما را بالا میکشیم… این یکی از فجایع سیاسی و مدیریتی است که فقط دستگاه قضایی و شورای نگهبان میتوانند آن را حل کنند.
اعتماد: تمرکز صادقانه روی مسائل اصلی کشور
با وجود انباشت و تراکم مشکلات امیال قدرتخواهی در برخی چهرهها فروکش کردنی نیست! ظاهراً این تصور وجود دارد که با ازدیاد مسائل و نمایش نوعی از بنبست در کارهای اجرایی امکان متقاعد کردن مسئولان نظام برای تغییر دولت وجود دارد! کسانی که مستقیم و غیرمستقیم در بسیاری از تصمیمها مشارکت دارند دائما از ناکارآمدی مدیریتها دم میزنند… در این کارزار برخی اصلاحطلبان هم خواسته یا ناخواسته شریک میشوند بدون اینکه معلوم شود که هدف نهاییشان چیست… موافقان و حامیان دولت به جای فرمان لنگش کن بر مخالفان سخت بگیرند و برای دولت راهگشایی کنند. البته فعلاً تهدید اصلی از میدان اقتصاد است و یاری دولت از همین حوزه ضرورت دارد…
ناگفته پیداست که ما هم در معرض تندروها و افراطیون قرار داریم که در پیگیری اهداف حداکثری خود حد و مرز و شرایط مناسبی را مدنظر ندارند و از وارد شدن خسارتهای بزرگ به کشور بیمی به دل راه نمیدهند و نامش را شجاعت مینهند.
آرمان ملی: زاکانی در اندیشه ماندن در بهشت
در سپهر سیاست ایران، تلاش برای رای آوری یک جریان سیاسی و به حاشیه راندن رقیب، همواره بدون پاداش نبوده است. علیرضا زاکانی را میتوان نمونه بارز این رویکرد دانست…زاکانی در معنای واقعی کلمه، یک کاندیدای پوششی بود. پوششی که اگر چه رأی نیاورد اما پاداش سیاسی خود را دریافت کرد و اکنون حدود شش سال است که بر مسند شهرداری تهران تکیه زده است. … نرجس سلیمانی، عضو شورای شهر تهران و فرزند… قاسم سلیمانی، یکی از منتقدان صریح عملکرد زاکانی… گفته: «در شرایطی که شهرداری تهران از کمبود مدیران توانمند رنج میبرد، شاهد حضور افرادی در جایگاه شهردار مناطق هستیم که حتی حداقلهای لازم برای احراز سابقه کاری مطابق با طرح طبقهبندی مشاغل را ندارند». او تأکید کرده است برخی از این مدیران، حتی سابقهای حداقلی در بدنه شهرداری نداشتهاند…
تیم نزدیک به زاکانی تمایل جدی دارد که او پس از انتخابات دوره هفتم شورای شهر تهران نیز همچنان در ساختمان بهشت باقی بماند. برخی گزارشها حتی از علاقه شخصی زاکانی برای ادامه حضور در این جایگاه حکایت دارد…
آرمان ملی: دوگانه بهارستان با «وفاق»
مواجهه بهارستاننشینان با پزشکیان و دولتمردانش بهوضوح نشان میدهد که اساساً نگاه همگرایی و همدلی از جانب مجلس نسبت به دولت وجود ندارد… پرسش این است که اساساً تاکنون استیضاح چه میزان بر تغییر شرایط تأثیر داشته است که نمایندگان اصرار بر بهکارگیری این ابزار نظارتی خود دارند؟ اگر هدف از استیضاح کمک به دولت در جهت روی کارآمدن چهرههای کار آمدتر باشد شاید بتوان آن را پذیرفت؛ اما به تجربه ثابت شده که نمایندگان بهدنبال این معنا نیستند
هم میهن: درس عبرت میشود؟/ بررسی ادعاها و اتهاماتی که تندروهای اصولگرا به رقبای سیاسی میزنند
سقوط یک بالگرد و رسیدن یک اصلاحطلب به صندلی ریاستجمهوری، کار را به جایی رساند که شورای عالی امنیت ملی بهصورت رسمی دستور داد که قانون جدیدی که درباره حجاب نوشته شده، به اجرا درنیاید؛ ماجرایی که تندروها هنوز با آن کنار نیامدهاند و علاوه بر حاشیههایی که زیر چتر ستاد امر به معروف ایجاد میکنند، اخیراً جملهای مهم را به زبان آوردهاند؛ جملهای که از سوی مجید متقیفر، سخنگوی جبهه پایداری عنوان شده و او گفته است: «حمله به قانون عفاف و حجاب بخشی از یک پروژه مهندسیشده دشمن برای تضعیف هویت دینی و امنیت ملی است»... اتهاماتی از سوی تندروها به رقبای سیاسی زده شده اما هیچوقت نه سندی محکم برای آنها ارائه شده و نه مورد پیگیری
شرق: تندروها علیه همه
همهچیز از واژهای آغاز شد که قرار بود رنسانسی باشد در سپهر سیاسی ایران؛ «وفاق». این مفهوم خیلی زودتر از آنچه میشد تصورش کرد بهجای همگرایی، موجی از انتقادها را با خود همراه کرد و در دیگر سوی ماجرا، تریبون مجلس که باید محل گفتگوی عقلانی و حل مسائل کشور باشد، با حضور چشمگیر جریان تندرو به ابزاری برای ایجاد التهاب اجتماعی و تسویهحسابهای جناحی بدل شد؛ جایی برای بروز حب، کینه و انتقام سیاسی از چهرههایی که در سالهای گذشته در مقام مسئولیت بودند. … نقطه اوج این روند زمانی رقم خورد که ابوترابی، نماینده مجلس، در اقدامی کمسابقه و در کمال ناباوری، آشکارا خواستار کشاندن رئیس قوه قضاییه به پای میز محاکمه و مجازات شد. اظهاراتی که اگر چه بهسرعت در فضای مجازی بازتاب یافت، اما در سطح رسانهیی با سکوتی معنادار مواجه شد؛ سکوتی که خود پرسشهای جدیتری را پیش میکشد. … که چگونه برخی نمایندگان به خود اجازه میدهند پیش از طیشدن هر روند حقوقی، اصل اعتبار و استقلال دستگاه قضا را زیر سؤال ببرند و آن را به ابزار نزاعهای سیاسی بدل کنند. … حمید رسایی، دیگر نماینده شناختهشده جریان پایداری، … با طرح ادعاهایی اثباتنشده، تلاش کرد برکناری یکی از قضات را به پرونده فساد گره بزند؛ ادعایی که بیش از آن که مستند باشد، در امتداد فضاسازی رسانهیی و سیاسی قابل ارزیابی است. … این ماجراها را پایانی نیست و هر بار در قالبی دیگر تکرار میشوند. آنچه هفته گذشته در صحن مجلس رخ داد، بار دیگر نشان داد که گویا هر جلسه علنی مجلس شورای اسلامی باید با حاشیهای تازه همراه باشد؛ حاشیهای که غالباً بر پایه اطلاعات نادرست شکل میگیرد و هدفی جز تزریق التهاب به جامعه ندارد. … حتی زمانی که ایشان –رهبری- بهصراحت از دولت حمایت میکنند، این جریانهای آن را برنمیتابند و حمایت ایشان را تفسیر به رأی میکنند
جوان: سلاطین خودبینی و فرافکنی مثل کارگزاران سازندگی
محسن هاشمی از دولت خواسته است که با حزب کارگزاران سازندگی مشورت کنند تا مشکلات کشور حل شود، اما در عباراتی متناقض و البته بسیار وقیح و خودبینانه که بازنمایی عادت زشت فرافکنی آنان در انتهای بنبستهایی است که خود ایجاد میکنند گفته: «سطح مشکلات به حدی رشد یافته که لازم است بالادستیها به موضوع ورود کنند. افراد متنفذ در دولت جلسات جدی و مستمری با رهبری برگزار کنند، اطلاعات دقیقی در اختیار ایشان قرار داده شود و برای برونرفت از مشکلات از ایشان کمک بخواهند تا کشور از این سیکل بسته خارج شود». این وقاحت که هر وقت کار دولتهای اصلاحطلب دشوار میشود حرف از رهبری را به میان میآورند، تمامی ندارد. رهبری اطلاعاتی دقیق از مشکلات دارد، آنچه وجود ندارد، وجدان و شرافت در میان کسانی است که فقط و فقط برای رسیدن خودشان به مناصب و مصادر، هوچیگری و فرافکنی میکنند. … هاشمی در این گفتگو البته به سیاق همه اصلاحطلبان، باز هم به همان تئوری تکراری و فرافکنانه «نمیگذارند» متوسل شده است… جز دولت نهم و دهم و همچنین دولت سه ساله شهید رئیسی، همه دولتهای پس از جنگ در اختیار اصلاحطلبان و بهصورت مشخص کارگزاران سازندگی بوده است، بنابراین اگر مشکلات انباشتهای هست -که هست- ناشی از عملکرد همین جریان پرتوقع و البته گردننگیر است
اعتماد: اعتماد: اولویت راهبردی دولت پزشکیان
بابک کاظمی
و با روی کار آمدن دکتر پزشکیان، مسأله عدالت آموزشی بیش از گذشته بهعنوان یکی از محورهای بنیادین حکمرانی در حوزه آموزش و پرورش مطرح شده است؛ زیرا نظام آموزشی ایران سالهاست با لایههای متراکم از نابرابری ساختاری، منطقهیی و اجتماعی درگیر است؛ نابرابریهایی که در برخی موارد نهتنها کاهش نیافته، بلکه به دلیل تحولات اقتصادی و اجتماعی گستردهتر نیز شده است.
امروز اختلاف کیفیت آموزشی بین مدارس مرکز شهر و روستا، میان مدارس دولتی کمبرخوردار و مدارس برخوردار، میان کلاسهای پرجمعیت و کلاسهایی با دسترسی به معلمان خبره، چنان زیاد شده که عملاً کیفیت آموزش به یک امتیاز طبقاتی تبدیل شده است. کمبود شدید معلم، توزیع نامتوازن نیروی انسانی، تراکم بالای دانشآموز در کلاسها، ضعف زیرساختها، امکانات آموزشی فرسوده، دسترسی محدود به فناوری و شکاف عمیق میان برنامههای رسمی و واقعیت مدارس، این نابرابری را هر روز عمیقتر کرده است. … مدارس زمانی موفق میشوند مسیر عدالت را طی کنند که جامعه محلی، والدین، خیران، نهادهای اجتماعی و شوراهای محلی در کنار آنها باشند. تقویت انجمنهای اولیا و مربیان، مشارکت خیران مدرسهساز، نقشآفرینی سازمانهای مردمنهاد و ایجاد سازوکارهای همکاری مدارس با نهادهای محلی، میتواند پیشران مهمی برای تحقق عدالت آموزشی باشد. همچنین بازنگری در ساختار ارزشیابی دانشآموزان ضرورت دارد. نظام ارزشیابی کنونی که عمدتاً بر حفظیات، رقابتهای شدید و آزمونهای پرتنش استوار است، خود یکی از عوامل باز تولید نابرابری است.
هم میهن: فقر همراه با سوءتدبیر
عبدالجواد موسوی شاعر و روزنامهنگار
خواسته اکثریت مردم، رسیدگی به وضعیت معیشتی و مهار تورم افسارگسیخته است؛ مطالبهای که با فاصله زیاد از دیگر مطالبهها، بر صدر نشسته است تا پوچبودن دعاوی بعضی از شکمسیران را که با استناد به شلوغ بودن ساندویچیها یا ترافیک آخر هفته جاده تهران- چالوس بر وضعیت خوب اقتصادی مردم ایران تأکید دارند، اثبات کند.
البته این معضل جدید نیست اما حقیقت این است که در سالیان اخیر اوضاع روزبهروز وخیمتر و وخیمتر شده تا آنجا که دیگر امکان زیست ساده برای بسیاری از خانوادهها ناممکن شده است. زیست ساده یعنی فراهمآوردن حداقلهای زندگی. یعنی یک زندگی بخور و نمیر بهمعنای حقیقی کلمه با حذف مسافرت، میهمانی، خرید ماشین، لباس خوب، مراقبت از بهداشت دهان و دندان و چیزهایی از این قبیل. یعنی از پس کرایهخانهیی محقر برآمدن و کالری بدن را به مقداری که شما را زنده نگاه دارد، فراهمکردن. این شکل از زندگی، نه در خور شأن و منزلت این مردم خسته و بیپناه است، نه پسند کشوری که همگان معتقدند بیش از هفت درصد از منابع کل جهان را در اختیار دارد. …
این حرفها سیاهنمایی نیست، گزارشی است از واقعیتی که مدام آن را انکار کردهایم و کار به اینجا رسیده است. یکی از دلایلی که باعث شده است رئیسجمهور کنونی بارها و بارها بگوید اوضاع خیلی خراب است و کاری از دست کسی برنمیآید، مواجهه واقعبینانه با همین آمار و ارقام است. بله. رئیسجمهور باید کاری صورت دهد و دستِکم به من و شما قوت قلب بدهد اما دیدهایم که از قوت قلبهای پیشینیان، گرهی باز نشد.
آرمان ملی: چالشهای اقتصادی عامل گسترش افسردگی
مجید ابهری در گفتگو با «آرمان ملی»:
در اغلب موارد حقوق خانوادهها تا پایان ماه نمیرسد و در پایان ماه خانوادهها با مشکلات شدید اقتصادی مواجه هستند و بهدلیل مشکلات اقتصادی افراد با مشکلات روحی و روانی و افسردگی مواجه هستند. در چنین شرایطی اصطکاک بین افراد مختلف جامعه بیشتر شده و آسیپپذیری بیشتری در جامعه بهوجود میآید. بدون تردید ادامه این روند آسیب پذیری روانی را در بین افراد خانواده و جامعه بیشتر خواهد کرد. مشکلات روانی و اجتماعی به شکلی است که اگر در درازمدت وجود داشته باشد درمان آن نیز نیازمند یک پروسه بلندمدت خواهد بود».
دولت آقای پزشکیان وعدههای زیادی به مردم داد که برخی از مهمترین آن از جمله مهار تورم و تقویت وضعیت معیشتی مردم هنوز محقق نشده است. بدون تردید دادن وعده به مردم و عمل نکردن به آن باعث بیاعتمادی بین مردم و دولت میشود. در چنین شرایطی باید عنوان کرد با بیاعتمادی اجتماعی نمیتوان تورم را مهار کرد. …
عمل نکردن به وعدههایی که دولت داده باعث بروز بیاعتمادی بیشتر در بین مردم شده است. هنگامی که مهار تورم و کاهش قیمت کالاهای اساسی بدون قول و وعده و سوگند و قسم امکانپذیر است، مشخص نیست چرا این اتفاق رخ نمیدهد؟…
ارجاع همه کاستی و ناکامیها به میدان تحریم و فشارهای خارجی و دخالتهای بیمورد بهانهیی برای فرار از عوارض گزینشهای نامناسب و بیضابطه دیگر، حنای بیرنگ از سوی برخی از مدیران کمتدبیر میباشد.
آرمان ملی: سرمایه اجتماعی در گِرو چالشهای معیشتی
هر چه فاصله میان هزینههای زندگی و سطح درآمد افزایش یابد، احساس تعلق اجتماعی کاهش یافته و تمایل به همکاری، مشارکت مدنی و همراهی با سیاستهای عمومی تضعیف میشود. در مقابل، بیتوجهی به مطالبات معیشتی اقشار آسیبپذیر میتواند به بیاعتمادی گسترده و کاهش سرمایه اجتماعی منجر شود؛ سرمایهیی که نقش حیاتی در عبور از بحرانها و حفظ انسجام اجتماعی دارد.
آرمان امروز: هشدار حذف شیر از سبد خرید خانوار
هفتههای اخیر، شاهد جهش بیسابقه قیمت شیر بودهایم. طبق گزارش ایسنا، قیمت شیر بطری پرچرب از حدود ۵۰هزار تومان در آبانماه به ۶۲ تا ۷۵هزار تومان در آذر ۱۴۰۴ رسیده است. این افزایش، که بیش از ۵۰درصد در یک ماه گزارششده، ناشی از گرانی شیر خام است؛ قیمتی که از ۲۳هزار تومان در شهریور به ۳۵ تا ۴۰هزار تومان در آذر صعود کرده. دامداران، کمبود نهادههایی مانند ذرت، جو و سویا را عامل اصلی میدانند، که ۶۵درصد هزینه تولید شیر خام را تشکیل میدهد. علاوه بر این، صادرات شیرخشک به کشورهای همسایه، عرضه داخلی را کاهش داده و چرخه گرانی را تشدید کرده است.
نتیجه این روند، کاهش شدید تقاضا و حذف شیر از سبد خرید خانوارها است. گزارش اقتصاد آنلاین نشان میدهد که در هفتههای اخیر، بسیاری از خانوادهها با درآمد ثابت، مصرف لبنیات را به حداقل رسانده یا کاملاً قطع کردهاند. بازگشت شیرهای فروشنرفته از فروشگاهها به کارخانهها، پدیدهیی رایج شده که نه تنها ضرر مالی به تولیدکنندگان وارد میکند، بلکه هدر رفت منابع را افزایش میدهد. در شبکههای اجتماعی مانند X، کاربران از این وضعیت گلایه دارند؛ برای نمونه، یکی از کاربران در پستی اخیر تأکید کرده که“ شیر از سبد خانوار حذف شده ”و اوضاع حتی بدتر از تصور است. آمارهای غیررسمی حاکی از کاهش ۳۰درصدی مصرف سرانه شیر در دهکهای پایین جامعه طی دو هفته گذشته است، که با افزایش ۷۰درصدی قیمت مواد اولیه در سه ماه اخیر همخوانی دارد.
بهارنیوز: یلدا زیر سایه گرانی
طولانیترین شب سال گرانتر از همیشه
محسن یوسفی، فروشنده آجیل و خشکبار، درباره شرایط این روزهای بازار میگوید: هر سال نزدیک یلدا قیمتها بالا میرود، اما امسال افزایش قیمتها شدیدتر شده است. مردم برای خرید مراجعه میکنند اما وقتی قیمتها را میبینند یا منصرف میشوند یا نهایتاً ۲۰۰ تا ۳۰۰گرم خرید میکنند. فروش ما نسبت به سال گذشته بهمراتب کمتر شده و عملاً رونقی در بازار نیست…: در حال حاضر قیمت هر کیلو سیب ارومیه در میدان ۶۰ الی ۸۰هزار تومان، هر کیلو سیب کوهستان نیز به قیمت هر کیلو ۹۰ الی ۱۲۰هزار تومان بفروش میرسد.
رئیس اتحادیه فروشندگان آجیل و خشکبار آذربایجان غربی از افزایش ۴۰ تا ۸۰درصدی قیمت انواع آجیل در بازار خبر داد
خبرآنلاین: هشدار وقوع سیلاب در ایران؛ بیش از ۱۲۰۰شهر و روستا در معرض خطر/ «حتی یک بارش معمولی میتواند منجر به آبگرفتگی شود»
مهدی زارع، استاد دانشگاه در اینباره میگوید: بیش از ۱۲۰۰شهر و روستا در ایران در معرض خطر سیل قرار دارند. … زارع درباره دلایل این موضوع ادامه میدهد: نخست عوامل اقلیمی (طبیعی) شامل بارشهای شدید و رگباری در مدت زمان کوتاه، بهویژه در حوضههای کوچکمقیاس، ذوب سریع برفها ـ بهخصوص در فصل بهار که با بارانهای بهاری همراه میشود ـ و جریانهای گردشی (مانند طوفانهای سیکلونی). دوم، عوامل فیزیکی حوضهها شامل شیب زیاد ارتفاعات و دامنههای تند که سرعت رواناب را افزایش میدهند، اشباع بودن خاک بر اثر بارشهای پیوسته یا بالا بودن سطح ایستابی، یا خشکسالی درازمدت که دیگر امکان نفوذ آب را از بین میبرد، و نفوذناپذیری بستر شامل خصوصیات زمین شناختی و خاک منطقه که مانع نفوذ آب به عمق میشود. عامل و دلیل سوم، فعالیتهای انسانی است که شامل تجاوز به حریم و بستر رودخانهها و مسیلها، ساختوساز در مسیر طبیعی عبور سیلاب و رودخانهها، ساخت پارکینگ و شهر بازی در مسیلها و ساخت جاده و کنارگذر در داخل رودها، در کنار تغییر کاربری اراضی و تبدیل زمینهای کشاورزی و جنگل به کاربریهای شهری که باعث کاهش نفوذپذیری زمین میشود، تخریب پوشش گیاهی در بالادست حوضهها که به جذب و نگهداری آب کمک میکند و موجب افزایش سرعت و حجم روانآب میشود. تسطیح زمین و زیرساختهای فرسوده، بهویژه در نواحی شهری، که الگوی زهکشی طبیعی را تغییر میدهد، و ساخت آپارتمان و خانههای ویلایی در این زمینهای تسطیحشده و در پای دامنهها که پوشش سبز آنها حذف شده است، از عوامل مهم انسانی در بروز سیلاب هستند.
بهارنیوز: با ۲۰میلیون حاشیهنشین نمیتوان دم از توسعه خانواده زد
ریشه طلاق کجاست؛ زنان و مردان ناسازگارند یا یخچال خالی است؟
مشکلات معیشتی اصلیترین علت طلاق عنوان شده تا جایی که در ۳ استان از هر دو ازدواج یکی به جدایی ختم میشود؛ از سویی دیگر تجرد قطعی در میان زنان ۷برابر شده. این آمار در برابر تلاش دولت برای ترویج ازدواج و فرزندآوری دچار تناقض است چرا که مشکلات اقتصادی عملاً گرهای است که به دست دولت افکنده شده.
کوروش محمدی، رئیس انجمن آسیبشناسی اجتماعی ایران: مسائل مالی تنها یکی از مجموعه عوامل مؤثر بر طلاق است و بهتنهایی عامل غالب نیست؛ با این حال میتواند یکی از عوامل اصلی باشد که گرهاش به دست دولت باز میشود، اما تکالیف دولت تنها به این عامل ختم نمیشود».
او افزود: «یکی از مهمترین و شاید اساسیترین اصل مغفول مانده در دایره عملکرد دولتها که از قضا نقش و سهم بزرگتری در انسجام یا فروپاشی نظام اجتماعی و بهویژه نهاد خانواده دارد، عدالت اجتماعی است؛ امر بدیهی و مسلم امروز جامعه ما این است که توسعه عدالت اجتماعی در کشور نتوانسته مسیر درست خود را طی کند و به عبارتی عدالت اجتماعی در جامعه برقرار نیست، بنابراین شاهد شکلگیری عدم توازن در لایههای اجتماعی، شکلگیری فاصله طبقاتی و کاهش سهم نهاد خانواده در فرایند توزیع فرصتها هستیم و بهطور خاص خانوادههای بسیاری در این سرزمین غنی و پر از نعمت الهی به حداقلها و کمتر از آن رسیدهاند. همین موضوع باعث شده بخش عظیمی از جامعه ما مشمول خط فقر شود؛ البته خط فقر صرفاً به مسائل مادی و اقتصادی حدود نمیشود بلکه ابعاد فرهنگی، مهارتی و خدمات اجتماعی را نیز شامل میشود که برخی از این ابعاد بهمراتب اهمیت بیشتری از بعد اقتصادی فقر دارد و همه اینها جز تکالیف ذاتی دولت بهشمار میروند به همین دلیل جنس مطالبه از دولت در خصوص مشکلات نهاد خانواده مخصوصاً طلاق باید همه ابعاد را نمایندگی کند». … «هنوز برای زنان سهمیهبندی اعمال میکنیم؛ برای مثال در انتصابات مدیریتی، تعیین میکنند که چه درصدی از پستهای مدیریتی یک وزارتخانه باید به زنان اختصاص یابد. این خود از بزرگترین آسیبها برای جامعه زنان است.
بهارنیوز: سرنوشت دریاچه ارومیه و خزر چه میشود؟
تولید محصول به نفع خارجیها
رئیس مؤسسه تحقیقات آب وزارت نیرو تأکید کرد: تا زمانی که به دریاچه احترام نگذاریم و روی منابع ورودی به دریاچه تجدیدنظر نکنیم و تا زمانی که به دهها هزار چاه حفر شده در منطقه توجه نکنیم؛ طبیعتاً دریاچه رو به خشک شدن میرود و انتظار دیگری نباید داشته باشیم.
رئیس مؤسسه تحقیقات آب وزارت نیرو با اشاره به کاهش ورودی آب به خزر گفت: رود ولگای روسیه ۸۰درصد آب خزر را تأمین میکند که ورودی آب آن از ۲۸۰میلیون مترمکعب به ۲۴۰میلیون مترمکعب کاهش یافته است و در این چند سال این روند ادامه پیدا میکند. در این شرایط اینکه چه نوع تغییر کاربری در این منطقه اتفاق افتاده نیازمند دایره اطلاعاتی خاصی است.
هم میهن: گرانی ارز نه بیارزشی ریال
اگر قرار باشد که با بگیر و ببند امثال جمشید بسمالله قیمت ارز پایین بیاید که اکنون ارز به همان قیمت ۱۳۰۰تومان در سال ۱۳۹۱ بود که معاون احمدینژاد اعلام کرد؛ جمشید بسمالله «روی چهارپایه میایستد و قیمت ارز را تعیین میکند»؛ و قرعه بازداشت به نام او افتاد. فراموش نکنیم که در این ۱۳سال قیمت ارز ۱۰۰برابر گران شده است. مسأله ارز و علل افزایش قیمت آن از روشنترین موضوعات است شاید مواردی از سوءرفتار هم باشد ولی اینها هیچکدام تأثیر ملموس و دائمی در قیمت آن ندارند.
علت اصلی و مهم رشد آسانسوری نقدینگی است. در واقع ارز گران نمیشود، بلکه ریال بیارزش میشود. ارز همان است که بود. قدرت خرید یک دلار در کوتاهمدت تفاوتی نمیکند. مثلاً میتوان حدود یک کیلو برنج پاکستانی خوب خرید. ولی برای خرید آن با ریال نسبت به پیش باید مبلغ بیشتری بدهید چون داخل این ریال، آب نقدینگی ریخته شده. پس بهکار بردن کلمه «گرانی ارز» بهکلی نارسا است و موجب برداشت نادرست میشود. مثل این است که دماسنج دمای بدن بیماری که تب شدید دارد را ۴۰درجه نشان دهد ولی بگوییم دماسنج ایراد دارد.
علت دوم تحریم است. این بحران از سال ۱۳۹۰ آغاز شده است. …
علت سوم؛ کاهش عرضه ارز است. شاید اخبارش در سطح عمومی منتشر بشود یا نشود ولی منابع ارزی کشور تامینکننده نیازهای رو به رشد کشور نیست…
علت چهارم؛ بیثباتی در وضعیت روابط خارجی و برطرف نشدن سایه جنگ است. …
علت پنجم؛ فقدان چشمانداز و امید به آینده است. …
علت ششم؛ ناکارآمدی بخش مهمی از مدیران دولتی و نمایندگان و دیگر مناصب امور است…
هم میهن: ایران ۱۵سال پس از تحریم
بررسی شاخصهای کلان افزایش شدید تورم و فقر غذایی، بهداشتی و آموزشی را نشان میدهد
فقر مطلق طی ۱۵ سال اخیر شروع به افزایش کرد. یعنی افرادی که با کمتر از ۲ دلار در روز زندگی میکنند تعدادشان بیشتر شد. در سال ۱۳۸۹ فقر مطلق با نرخ رشد ۲۵درصد همراه بود ولی به تدریج در ۱۵سال گذشته روند رشد این نرخ بالاتر رفت و بر اساس آماری که وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی اعلام کرده در سال ۱۴۰۳ به ۴۴درصد رسید. به این ترتیب خط فقر هم تعداد بیشتری از مردم را به سمت خود کشاند؛ بهطوری که جمعیت زیر خط فقر از ۹ میلیون نفر در سال ۱۳۸۵ به ۲۵میلیون و ۵۰۰هزار نفر در سال ۱۴۰۰ رسید.
اما ایرانِ سال ۱۴۰۴ اندکی با ایرانِ ۱۳۸۹ متفاوت است. مردمِ سال ۱۴۰۴ هم دیگر مردمِ ۱۳۸۹ نیستند. تورم ۵۰درصد را دیدند. درصد بیشتری از آنها طعم زیر خط فقر بودن را چشیدند. برای مسکن پول بیشتری دادند اما ساکن مسکن کوچکتر در مناطق پایینتر شدند یا اصلاً به شهرهای ارزانتر و حاشیهها کوچ کردند. درصد بیشتری از حقوق و درآمدشان را خرج غذا کردند اما کمتر خوردند و...
کاغذپارههایی که قرار نبود تاثیری بر وضعیت رفاه و معیشت مردم داشته باشد؛ طعم فقر را به درصد بالایی از مردم ایران چشاند. تحریم موضوع تازهیی در ایران نیست؛ از همان ماجرای گروگانگیری ۱۳ آبان ۱۳۵۸، اقتصاد درگیر تحریمهای آمریکا شد…
شاید با فساد و سوءمدیریت بیشتر، امروز وضع میتوانست بدتر باشد. شاید هم با فساد کمتر و مدیریت بهتر وضع میتوانست بهتر باشد. در هر حال چهره ایران ۱۵سال بعد از صدور نخستین قطعنامه سازمان ملل علیه ایران بسیار متفاوت با روزهای وفور درآمدهای نفتی دولت احمدینژاد است. البته باید به همهگیری کرونا و تاثیری که بر اقتصاد گذاشت هم توجه داشت ولی عمده تاثیرات و خسارت اقتصادی را تحریمها به ایران زد. امروز قیمت دلار به ۱۳۰هزار و ۹۶۰تومان رسیده؛ یک سکه تمامبهار آزادی ۱۴۲میلیون و ۶۲۰هزار تومان شده؛ تورم به ۴۱درصد رسیده و جمعیت زیر خط فقر ۴/۳۰درصد شده است.
فقر مطلق هم در ایران شروع به افزایش کرد. یعنی افرادی که با کمتر از ۲ دلار در روز زندگی میکنند تعدادشان بیشتر شد. در سال ۱۳۸۹ فقر مطلق با نرخ رشد ۲۵درصد همراه بود ولی به تدریج در ۱۵سال گذشته روند رشد این نرخ بالاتر رفت و بر اساس آماری که وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی اعلام کرده در سال ۱۴۰۳ به ۴۴درصد رسید.
تورم ۱۲ ماه منتهی به شهریور ۱۴۰۰ بیشترین نرخ را ثبت کرده است: ۳/۹۵درصد. در ماههای پس و پیش از آن هم تورم بالای ۵۰درصد ثبت شده است. از مهر ۱۴۰۰ نرخ تورم به تدریج کم شد اما از فروردین ۱۴۰۲ دوباره نرخها رو به افزایش رفت و بالاترین عدد در اردیبهشت آن سال که ۷/۵۵درصد بود، به ثبت رسید. به این ترتیب در شهریور ۱۴۰۰ ما تورمی در یک قدمی ۶۰درصد داشتیم. … در گزارشی که با عنوان برنامه گسترش مراقبتهای اولیه سلامت برای تحقق پوشش همگانی سلامت در مناطق شهری در سال ۱۴۰۰ منتشر شده است، جمعیت حاشیهنشین و ساکن سکونتگاههای غیررسمی در سال ۱۳۹۵ حدود ۱۰میلیون و ۱۵۹هزار و ۳۵۲نفر اعلام شده که این تعداد در سال ۱۴۰۰ به بیش از ۱۴میلیون نفر رسیده است. یعنی فقط در ۵سال نزدیک به چهار میلیون نفر به تعداد ساکن مناطق حاشیه و سکونتگاههای غیررسمی اضافه شده است.
