رسانههای حکومتی در یکشنبه ۲۳ آذر تصویری کمسابقه از فرسایش مشروعیت سیاسی، بنبست در حکمرانی و تشدید بحرانهای اقتصادی و اجتماعی ارائه میدهند. از اعتراف به ریزش شدید مشارکت انتخاباتی و ناتوانی دولت پزشکیان، تا جدال باندهای درون حاکمیت بر سر مذاکره، اصلاحات و مدیریت اقتصاد، همزمان با گزارشهایی از فقر، گرانی، تلفات سوختبران و ناکارآمدی سیاستهای انرژی.
در کنار این وضعیت داخلی، اخبار مربوط به تشدید فشارهای خارجی و انزوای منطقهیی رژیم نیز برجسته است.
گزیده رسانهها:
تلگرام حسین دهباشی: پیشبینی مشارکت بسیار پایین در هر انتخابات جدید؛ رأی پزشکیان حداکثر ۳میلیون و نشانههای آشکار خستگی سیاسی جامعه.
خراسان: حمله به دیدگاههای مرعشی؛ تقلیل بحران ارز و معیشت به مذاکره با آمریکا را «سادهسازی» و خلاف خط تبلیغی رهبر رژیم توصیف میکند.
کیهان: تلاش برای منحرفسازی نارضایتی اقتصادی با حمله به رفع فیلترینگ و فعالیتهای فرهنگی؛ اذعان به تورم نزدیک ۵۰درصد و فروپاشی سفره کارگران.
اعتماد: تأکید بر شکاف میان جامعه و ساخت قدرت؛ اصلاحات را تنها راه بقا معرفی میکند و نسبت به انباشت بحرانهای اجتماعی هشدار میدهد.
ستاره صبح: دو روایت متضاد؛ یکسو کاهش احتمال جنگ و تأکید بر دیپلماسی، و سوی دیگر بنبست کامل مذاکرات و ناتوانی دولت پزشکیان در پیشبرد گفتوگو.
جهان صنعت: افزایش انتقادات از دولت وفاق؛ استعفاهای درون کابینه و نبود چشمانداز توافق خارجی را نشانه شکست وعدهها میداند.
ابتکار: انتقاد از بودجههای نهادهای فرهنگی و مذهبی بیبرونداد؛ تردید جدی نسبت به شجاعت پزشکیان برای اصلاح ساختار بودجه و رفع فیلترینگ.
هممیهن: گزارش تکاندهنده از مرگ دهها سوختبر؛ سیاست نادرست قیمتگذاری انرژی را عامل مستقیم تلفات جادهیی و فقر ساختاری میداند.
سیاست روز: دفاع از یارانهها در برابر پروژه گرانسازی نان؛ افشای نقش سرمایهداران و چندنرخی بودن آرد در فشار بر معیشت مردم.
ستاره صبح (اقتصاد): هشدار درباره تداوم رشد دلار؛ سیاستهای ارزی دولت را ناپایدار و بهزیان اکثریت جامعه ارزیابی میکند.
کامل رسانهها:
تلگرام حسین دهباشی - تو انتخابات دیگه کسی رأی نمیده
اگر همین امروز انتخابات رئیسجمهوری جدیدی برگزار شود بعید است آرای پزشکیان بیش از ۳میلیون نفر باشد ولی ریزش طرفداران سابق او باعث افزایش آرای جلیل نیز نمیشود. خستگی از سیاست از سر و روی مملکت میبارد.
خراسان: سریال ساده سازیهای مرعشی
یکی از محورهای اصلی یادداشت مرعشی، هشدار درباره بحران تأمین کالاهای اساسی و ارز است. اگر چه ممکن است این ادعا تا حدی درست باشد، اما آیا واقعاً کمبود ارز موضوعی است که با تعامل جدید با آمریکا حل شود؟… هنوز تا رسیدن به نقطهای که صرفاً نیازمند مذاکره باشیم، راه زیادی باقی مانده است.
مرعشی ادعا میکند رهبری مسائل اقتصادی را محور اصلی دغدغه خود نمیدانند، زیرا مسئولیت اجرایی برعهده دولت است. اما این برداشت با واقعیت همخوانی ندارد. از سال ۱۳۸۷ تاکنون، اکثر شعارهای سال توسط رهبر انقلاب اقتصادی بودهاند …
کیهان: مردم درگیر مشکلات اقتصادی مدیران دولتی سرگرم حاشیهسازی
تورم افسارگسیخته و جهش بیسابقه قیمت ارز و اقلام اساسی، سفره مردم را کوچکتر کرده؛ اما برخی دولتمردان به جای چارهجویی برای معیشت مردم، سرگرم رفع فیلترینگ، ماراتن کیش و مجوز موسیقی زیرزمینیاند…
استعفای رئیس مرکز ارتباطات مردمی ریاستجمهوری محمدرضا جوادی یگانه… وی در ادامه متنی منتشر کرد که شامل نمونهیی از پیامهای مردمی است که روزانه ارسال میشود. …
وقتی مردم از گرانی دارو، اقلام اساسی و تورم لجامگسیخته گلایه دارند، تمرکز بر رفع فیلترینگ بیش از آن که راهحل باشد، نشانهای از فاصله دولت با واقعیتهای جامعه است. …
مخلص کلام آن که امروز جامعه با واقعیتی تلخ روبهروست؛ نارضایتی عمومی از گرانی و افزایش پیدرپی قیمتها، رشد نقدینگی بالای ۴۰درصد و تورم نقطهبهنقطه نزدیک به ۵۰درصد، ستون فقرات سفره کارگری با رشد بیش از ۱۰۰درصدی قیمت نان، غلات، میوه، خشکبار و لبنیات عملاً در هم شکسته است… همه نشان میدهد که جفت پای دولت در مدیریت اقتصاد میلنگد. …
آقایان! مردم نان میخواهند، نه نمایش رسانهیی؛ ثبات اقتصادی میخواهند، نه افتخار به مجوز موسیقی زیرزمینی
اعتماد: چرا بدون اصلاحات، جامعه جلو میرود و ساخت قدرت جا میماند؟
اصلاحات مسیر بیبدیل بقای ایران قوی- علی ربیعی
اگر مسیر اصلاحات تداوم یافته بود، هم اقتصاد کشور با این حجم از فرسایش مواجه نمیشد و هم فضای اجتماعی، فرهنگی و حتی وضعیت حجاب به این درجه از تنش و واکنش فنرگونه نمیرسید. اصلاحطلبی در ذات خود یک «مدل فکری و رویکرد حکمرانی» است، نه صرفاً یک جریان سیاسی. جامعه ایران همچنان به اصلاحات نیاز دارد، نه بهعنوان شعار، بلکه بهعنوان سازوکاری برای تطبیق حکمرانی با واقعیتهای متغیر جامعه
تغییرات اجتماعی و تحولات محیطی، جدا از خواست ما، همزمان و همجهت رخ میدهند. نادیده گرفتن این واقعیت، شکاف میان جامعه و نظام تصمیمگیری را عمیقتر میکند
ستاره صبح: بهشتیپور کارشناس مسائل بینالملل: احتمال جنگ کمتر از ۱۰درصد؛ دیپلماسی هنوز راهگشا
گفتوگو و مذاکره میتواند بدون هیچگونه تضمین کامل، به ایجاد چارچوبی مؤثر برای ثبات منطقه منجر شود و در عینحال مسیر تنشزدایی را هموار سازد.
ستاره صبح - حسن هانیزاده: امیدی برای ازسرگیری مذاکرات در آینده نزدیک وجود ندارد/ آقای پزشکیان به اصل مذاکره و گفتگو اعتقاد دارد
مذاکرات میان ایران و آمریکا بهدلیل کارشکنی تیم دونالد ترامپ و دشمنی آشکار شخص رئیسجمهور آمریکا با جمهوری اسلامی ایران به بنبست رسیده است. در شرایط فعلی، هیچ امید جدی برای ازسرگیری مذاکرات در آینده نزدیک وجود ندارد.
جهان صنعت: بیتوجهی پزشکیان و دولت وفاق به خواست مردم
گفتوگو با کمالالدین پیرموذن نماینده پیشین اردبیل و از یاران انتخاباتی پزشکیان - پس از یکسالونیم از پیروزی مسعود پزشکیان در همان انتخابات بهواقع روشن و آشکار شده، این است که نهتنها هر روز بر شمار منتقدان دولت پزشکیان افزوده میشود بلکه هرازگاه یکی از اعضای دولت هم دقیقاً به این دلیل که درمییابند «تلاش» آنان برای حل دستکم «بخشی از مشکلات مردم، به دلایل متعدد ممکن نشده» از ادامه حضور در دولت استعفا میکنند…
پزشکیان البته برخلاف وعدههایش نه تاکنون خواستار بازپسگیری رأی ملت شده و نه طبیعتاً خود اقدام به استعفا کرده است اما این بهمعنای آن نیست که دیگر اعضای دولت او نیز همین مشی را پیش گرفتهاند…
متأسفانه از همان عنوان «وفاق» که بهعنوان نام دولت پیروز در انتخابات انتخاب شد و متعاقباً ترکیب کابینه پیشنهادی آقای پزشکیان به مجلس میشد حدس زد که نباید منتظر تحولی جدی باشیم. حال آن که علاوهبر اینها عدم توافق برد-برد با دنیا نیز رقم خورد
ابتکار: ضرورت پالایش بودجه
سوتیتر: بعید میدانم آقای پزشکیان این کار را انجام دهد، اما ای کاش حتی بهصورت نمادین هم که شده، چند مورد از این بودجهها را حذف کند
جلال رشیدی کوچی با بیان اینکه نهادهای فرهنگی و مذهبی با رفتارشان حتی ایجاد تنفر میکنند تخصیص بودجه به آنها را مصداق اسراف میداند و میگوید که مسعود پزشکیان شجاعت حذف این بودجهها را نخواهد داشت؛ همانطور که وعدههایش درباره فیلترینگ و اصلاح ساختارها نیز به نتیجه نرسیده است. … اگر قرار است بخشی از مشکل با بالا رفتن هزینه بنزین حل شود که خود میتواند به افزایش هزینههای مردم منجر شود، دولت برای خود چه نقشی برای حل مسأله در نظر گرفته است؟ آن هم در حالی که مسعود پزشکیان پیش از این صراحتاً بهوجود بنیادها و مراکزی که بودجه میگیرند اما برونداد خاصی ندارند اعتراض کرده است. اعتراض او این تصور را ایجاد کرده که رئیسجمهور بر روی بودجهبگیران فرهنگی که در سالهای گذشته با حساسیت مردم روبهرو میشدند، دست گذاشته است. … اسرافکردن فقط مربوط به مصرف آب، برق و گاز نیست. وقتی یک نهاد، بنیاد یا ارگان داریم که نه فقط هیچ خروجی ندارد، بلکه با عملکرد نامناسبش نسبت به دین و ارزشهای جامعه ایجاد تنفر میکند، پول دادن به اینها حکم همان اسراف است. شما هزینه میکنید و بودجه در اختیارشان قرار میدهید که تأثیر مثبت داشته باشند؛ اما هیچ تأثیری ندارند که اتفاقاً تأثیر منفی هم دارند. پس برای چه باید به آنها پول بدهید؟ این به نظر من حکم اسراف دارد. … به نظر من این ادبیات دیگر امروز در جامعه پذیرفته نیست که رئیسجمهور بیاید بگوید «من هم با فیلترینگ خیلی مخالف هستم». شما رئیس شورای عالی امنیت ملی و رئیس شورای عالی فضای مجازی هستید. شما که مخالفید، ما هم که مخالفیم، مردم هم که مخالف هستند، تو هم که رئیسجمهور ما هستی و به تو رأی دادهایم که بروی فیلترینگ را جمع کنی؛ یکی از وعدههای اصلیات هم بود. حالا اینکه بیایی و بگویی «من هم مخالف هستم»، قشنگ نیست؛ به نظر من زیبنده نیست، و مردم هم دیگر امروز این را نمیپذیرند.
هم میهن: مرگ ۶۶سوختبر از ابتدای سال/درباره کسانی که در شغلی غیررسمی در تصادفات جادهیی کشته میشوند
سیستانوبلوچستان و کرمان، وسیعترین استانهای کشورند و جوانترین جمعیت کشور را دارند اما هیچ کارخانه، شهرک صنعتی و صنعتی ندارند؛ این بخش دیگری از دلایلی است که از نگاه دادالله زهی باعث تمایل کودکان و نوجوانان به سوختبری شده است:…
طبق آماری که خبرگزاری مهر در تاریخ ۱۲ شهریورماه امسال منتشر کرده است، شمار بازماندگان از تحصیل در این استان بیش از ۱۰۰هزار نفر برآورد میشود؛ عددی که بهدلیل دشواریهای شناسایی از جمله نداشتن شناسنامه، ثبت نشدن اطلاعات بسیاری از دانشآموزان در ثبتاحوال و حضور اتباع بیگانه غیرمجاز، عدد دقیقی نیست و کمتر از واقعیت است.
هم میهن: امان از سیاست بد
دو گزارش امروز صفحات اقتصادی و اجتماعی «هممیهن» کمابیش موضوع واحدی از دو منظر متفاوت بررسی کردهاند. اولی، درباره وضعیت پمپبنزینها در آغاز اجرای مصوبه جدید بنزین است. دومی، گزارشی از آمار سوختبرهای جانباخته در جادههای سیستانوبلوچستان و گفتگو با اهالی روستاهایی که سوختبر فوتی داشتند و نیز با فعالان اجتماعی استان سیستانوبلوچستان و کرمان است.
سوختبرانی که جز قاچاق سوخت کار دیگری ندارند و آنان که با منطقه آشنا هستند، خیلی خوب میدانند که عوارض این سیاستگذاری هم در قاچاق سوخت و هم در تلفات جادهیی چگونه است. در این گزارش، آمار غیررسمی ۶۲نفر را در ۷ماهه اول امسال از فوتیهای سوختبران اعلام کرده؛ ولی در این سرمقاله توضیح آماری دقیقتری از ماجرا داده خواهد شد.
استان سیستان و بلوچستان حدود ۵/۳درصد جمعیت کشور را دارد. تعداد خانوارهایی که خودرو دارند، از همه استانهای کشور کمتر است. ضمناً اندازه خانوار این استان بزرگتر از هر استان دیگر است. لذا درصد بیشتری از جمعیت آن زیر ۱۵سال هستند. ولی تعداد تلفات ناشی از تصادفات در این استان دو برابر سهم جمعیت آن است.
در سال گذشته ۱۲۸۰نفر یا ۶/۶درصد کل تلفات تصادفات را شامل شده است. شاید گمان کنیم که حتماً به دلایل فنی و رانندگی و جاده این تلفات در این استان بیشتر است؛ ولی هنگامی که این آمار را برای سال ۱۳۹۵ میبینیم که بنزین برای قاچاق کردن چندان مقرونبهصرفه نبود، نتایج فرق میکند. در سال۱۳۹۵ فقط ۸/۳درصد کل فوتیهای ناشی از تصادفات در این استان رخ داده بود. …
اگر همان نسبت سال۱۳۹۵ را برای سال۱۴۰۳ در نظر بگیریم، باز هم ۴۲۱فوتی اضافه در مردان که در این کار شاغل هستند، وجود دارد. اگر این پدیده را برای استانهای هرمزگان و کرمان هم در نظر بگیریم، کمابیش همینگونه است؛ هر چند نه بهشدت سیستانوبلوچستان. اینها از تبعات سیاست نادرست قیمتگذاری در انرژی است.
سیاست روز: سلامت جامعه، بهانه جدید حامیان گرانسازی نان
برداشتن یارانه کالاهای اساسی به منزله ثروتی بیشتر برای سرمایهداران است چرا که با هر گرانی تورمی جدید در کشور ایجاد میشود که سرمایه آنها را افزایش میدهد بر همین اساس نیز دائما با ادعای ممنوعیت دخالت دولت در اقتصاد، مقابله با رانت، مبارزه با فساد و قاچاق در نهایت برآنند تا دولتها را به سمت حذف حمایتهای یارانهای سوق دهند در حالی که ابتدا ادعای انتقال این درآمد به اقشار ضعیف جامعه را مطرح میسازند حال آن که در عمل نه تنها کمکی به آن قشر نمیشود بلکه پیامدهای تورمی این اقدامات هزینههای سنگینتری را در سایر بخشها به آنها تحمیل میکند. اکنون در حالی بسیاری از کالاهای اساسی از جمله برنج از ارز ترجیحی حذف شده و قیمت بنزین نیز افزایش یافته به نظر میرسد برخی سرمایهداران در سایه سودجویی اتحادیهها برآنند تا بعد دیگری از آزادسازی قیمتها را اجرا کنند تا به سرمایهیی بیشتر دست یابند.
این خبرسازیها زمانی قابل توجهتر میشود که چنانکه فارس گزارش کرده، علیرضا مروتپور، نایبرئیس اتحادیه تولیدکنندگان و صادر کنندگان نان، با انتقاد از وضعیت موجود میگوید: «اکنون در زیر پلهها با آرد یارانهای که دریافت میکنند، نان تولید و بستهبندی میشود؛ بدون رعایت حداقل استانداردهای بهداشتی. این محصول وارد چرخه مصرف عمومی میشود و سلامت جامعه را به خطر میاندازد. یک آزمایش ساده بهراحتی میتواند این ادعا را اثبات کند». نسخه نویسی عجیب سرمایهداری برای گرانسازی آرد و در نهایت قیمت نان زمانی آشکارتر میشود که بهگفته او، مشکل اصلی ریشه در سیاستهای نادرست و چندنرخی بودن آرد دارد. در شرایط فعلی، آرد یارانهای با قیمت کیلویی حدود هزار تومان در اختیار برخی قرار میگیرد، در حالی که بخش صنعتی و کارخانههای بزرگ ناچارند آرد را با قیمتهایی تا کیلویی ۳۲ هزار تومان تهیه کنند. این اختلاف فاحش قیمتی، رقابت سالم را از بین برده و واحدهای صنعتی شناسنامهدار را در موقعیت نابرابر قرار داده است؛ واحدهایی که ملزم به پرداخت مالیات، رعایت استانداردهای بهداشتی و پاسخگویی قانونی هستند.
ستاره صبح: ریشه گرانیهای اخیر کجاست؟
در پنج سال اخیر، طلا حدود ۱۲۶درصد رشد داشته در حالیکه بیت کوین حدود ۳.۵درصد افت داشته است؛ اینها مجموعه عوامل مشخصی هستند که باعث میشوند افزایش قیمت دلار کاملاً قابل انتظار باشد و حتی بالاتر از این رقم نیز در روزهای آینده دور از ذهن نیست. بخش قابل توجهی از درآمدهای دولت بهصورت ارزی است و درازای آن از بانک مرکزی ریال تحویل میگیرد تا هزینه خود را بپردازد، این افزایش برای دولت اتفاق بدی محسوب نمیشود هر چند با افزایش قیمت ارز، هزینههای دولت هم بالا میرود. وی درباره اینکه راهکار دولت برای کنترل بازار باید چگونه باشد پاسخ داد: به نظر من تزریق ارز راهحل نیست؛ اولین کاری که باید انجام شود این است که دخالتها در بازار به حداقل برسد و به یک بازار آزاد شناور برسیم زیرا هر گونه دخالت در بازار، تعادل را از بین میبرد. زنگنه با تأکید بر اینکه باید روندهای کنونی اصلاح شود تا مردم و اقتصاد کشور متضرر نشوند، اظهار داشت: اگر سیاستها اصلاح نشود، بازار به سمت ثبات نخواهد رفت.
