روز دوشنبه ۲۰خرداد ۹۸ آمانو مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در جلسه آژانس خطاب به خبرنگار حکومت آخوندی درباره موضوعات باقیمانده در پرونده اتمی رژیم گفت: «آژانس از رژیم ایران خواست که این موضوعات را روشن کند. اما متأسفانه این کار برای مدتی طولانی محقق نشده است. در سال ۲۰۱۱من ۱۲زمینه را شناسایی کردم و گفتم رژیم ایران لازم است این سؤالها را پاسخ دهد، این‌که موضوعات باقیمانده حل و فصل نشد، دلیلش این بود که همکاری وجود نداشت».
«ما موضوعات مورد نگرانی را شناسایی کردیم و از (رژیم) ایران درخواست کردیم که روشن کند. متأسفانه این به مدتی طولانی محقق نشده است». موضوعی که توسط کارشناسان از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است.
اما چرا رژیم پاسخ نداده است؟
آیا این موضع‌گیری می‌تواند زمینه‌ساز پیامدهای بعدی برای رژیم باشد؟
اگر آری چه پیامدهایی؟
اهمیت موضع‌گیری مدیرکل آژانس
موضع‌گیری یوکیا آمانو به‌علت حضور یک کلیدواژه در سخنانش از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است. آن کلیدواژه هم موضوع PMD است. عبارتی که به‌طور کارشناسی به جنبه‌های نظامی برنامه اتمی رژیم اطلاق می‌شود و به‌معنی «ابعاد احتمالی نظامی» پروژه اتمی رژیم است. اشاره رئیس آژانس به این مسأله از آن نظر اهمیت دارد که در شرایط کنونی می‌تواند به باز شدن پروده بسیار حساس PMD برای رژیم راه ببرد.
PMD؟
PMD یک تاریخچه دارد که برای فهم اهمیت موضع آمانو، مروری بر این تاریخچه ضروری است.
بعد از سرکشیدن زهر آتش‌بس توسط خمینی، شورای عالی امنیت رژیم به این نتیجه رسید که برای بقای نظام نیاز به سلاح هسته‌یی دارند.
این پروژه به سپاه پاسداران سپرده شد و در پی آن آخوندها به‌دنبال دانشمندان هسته‌یی کشورهای دیگر رفتند. از جمله عبدالقادرخان از پاکستان و همچنین دانشمندان جمهوریهای شو روی سابق که آن موقع تازه فروپاشیده بود.
اما پس از اشغال عراق و افغانستان رژیم به این نتیجه رسید که با توجه به حضور آمریکا در کنار مرز‌هایش به این پروژه سرعت بدهد، به‌رغم این‌که آن هنگام روابط بسیار خوبی هم با آنها داشت.
افشاگری شورا
شورای ملی مقاومت در یک افشاگری روز ۱۹اسفند۸۲گفت: «در بهمن‌ماه (فوریة ۲۰۰۴) به‌دنبال افشای برخی از فعالیت‌های اتمی رژیم آخوندی، شورایعالی امنیت رژیم در جلسه محرمانه‌یی به‌ریاست خامنه‌ای گفت: «به‌زودی جهان به دو قطب تقسیم خواهد شد «کشورهای عضو باشگاه اتمی و کشورهای غیرعضو... در کمتر از ۱۰سال دایرهٔ این باشگاه جهانی بسته خواهد شد. بنابراین جمهوری اسلامی باید هر چه سریع‌تر خود را به این باشگاه جهانی تحمیل کند».
مقاومت ایران که از سال ۷۱دست به افشای همین پروژه بمب‌سازی رژیم زده بود، در اوت ۲۰۰۲(تابستان ۱۳۸۱) سایتهای طنز و اراک را افشا کرد. از آن هنگام به بعد جهان به یکباره نسبت به خطر بمب‌سازی اتمی رژیم هوشیار شد و موضوع اتمی رژیم تبدیل شد به بحرانی بین رژیم و جامعه جهانی.
در پی آن افشاگریها، ناگزیر آژانس بین‌المللی انرژی اتمی هم وارد ماجرا شد و قضیه ابعادی رسمی و جهانی به خود گرفت.
در این میان یکی از موضوعات مطرح شده، بحث PMD بود. یعنی ابعاد نظامی پروژه هسته‌یی رژیم. یعنی همان بمب‌سازی.
حرف آژانس این بود که رژیم باید اجازه بدهد آٰژانس سایتهای افشا شده‌اش (توسط مقاومت ایران) را بازدید کند. برای نمونه سایت شیان لویزان. اما رژیم اجازه چنین بازدیدی را نداد و بعدها عکسهای ماهواره‌یی نشان داد که تمام خاک سطح سایت شیان لویزان را عوض کرده و درختهایش را هم قطع کرده‌اند!
همان موقع، یعنی در سال ۱۳۹۲«هرمان ناکارتس» معاون مدیر کل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی گفت: «با توجه به پاکسازیهای صورت گرفته در سایت پارچین امکان دارد بازرسان این نهاد سازمان ملل نتوانند شواهدی دال بر انجام آزمایش هسته‌یی در آن پیدا کنند».
بنابراین موضوع برنامه هسته‌یی رژیم و ابعاد نظامی آن به سرعت به یک بحران بسیار جدی تبدیل شد.
موضوع برنامه هسته‌یی رژیم از همان اوت ۲۰۰۲ مطرح شد. اما به‌طور خاص موضوع PMD زمانی جدی‌تر شد که آمریکا اعلام کرد از کامپیوتر شخصی یکی از کارمندان فراری رژیم اطلاعاتی درباره ابعاد نظامی برنامه رژیم به دست آورده است.
همان موقع شورای ملی مقاومت ایران یک افشاگری جدید کرد. یعنی روز ۸نوامبر۲۰۱۱مطابق با روز ۱۷آبان۱۳۹۰.
شورا اعلام کرد: «پروژه دستیابی به بمب اتمی در ستادی به‌ریاست محسن فخری‌زاده مهابادی کنترل می‌شود... بسیاری از مدارکی که نشان می‌دهد رژیم ایران در پی دستیابی به سلاح اتمی است، به امضای محسن فخری‌زاده و در مرکزی به نام آماد است. این مرکز ابتدا در سایت شیان لویزان در تهران مستقر شد که در مه ۲۰۰۳(اردیبهشت ۱۳۸۲) توسط مقاومت ایران افشا گردید».
این افشاگریها و اطلاعات منجر به این شد که آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در گزارش نوامبر سال ۲۰۱۱رژیم را به انجام فعالیت‌هایی در زمینه ساخت سلاحهای هسته‌یی متهم کرد. یعنی همین PMD.
بعدها حمید بعیدی‌نژاد عضو تیم مذاکره‌کننده هسته‌یی رژیم در آذر ۹۴به این واقعیت اعتراف کرد و گفت: «آمریکا و متحدان نظامی آنها در ناتو در قالب یک همکاری سازماندهی شده توسط سرویس‌های اطلاعاتی...و سازمان مجاهدین، به این ترتیب پروژه‌یی را برای متهم ساختن ایران به دستیابی به سلاح هسته‌یی آغاز کردند و در این قالب هزاران صفحه سند کتبی، عکس و تصویر ساخته و پرداخته کرده و همه را نیز به آژانس ارسال کردند».
بعد هم توضیح داد: با تکمیل ساختن این پروژه نیز با توجه به فشار کشورهای قدرتمند بر آژانس، در سال ۲۰۱۱آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به ارائه یک دادخواست سیاسی علیه رژیم پرداخت که در ذیل دوازده بخش اتهامات این کشورها علیه ایران را منظم و طبقه‌بندی کرد. همان نکته‌یی که
آمانو روز دوشنبه ۲۰خرداد ۹۸اعلام کرد و گفت: «در ۲۰۱۱من ۱۲زمینه را شناسایی کردم و گفتم ایران لازم است این سؤالها را پاسخ دهد».
برجام، علت فراز و فرود‌های PMD
اما جهان شاهد بود که یکباره این موضوع، یعنی PMD و قضیه فعالیت‌های بمب‌سازی رژیم فروکش کرد. علت فریز کردن چنان خبر مهمی البته یک چیز بیشتر نبود:
برجام! یعنی ورود تمام عیار سیاست مماشات به پرونده اتمی رژیم!
آن هنگام به‌علت این‌که دولت اوباما راه برون‌رفت آمریکا از مشکلاتش در خاورمیانه، مانند عراق و افغانستان را در کنار آمدن با رژیم می‌دید، تلاش می‌کرد به هر شکل «برجام» را امضا کند.
یکی از مهمترین موانع پیش روی برجام همین موضوع PMD بود که تعیین‌تکلیف نشده بود.
PMD یک موضوع فنی بود. اما در نهایت به‌صورت سیاسی وارد شدند و روی آن سرپوش گذاشتند.
شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، روز سه‌شنبه ۲۴آذر۹۴به اتفاق آراء پیش‌نویس قطعنامه‌یی که آلمان ارائه کرده بود، یعنی قطعنامه پیشنهادی گروه ۱+۵درباره پرونده «ابعاد نظامی احتمالی» برنامه هسته‌یی را تصویب کرد.
آن قطعنامه، پرونده PMD را مختومه اعلام می‌کرد و آژانس را موظف می‌ساخت دیگر PMD را دنبال نکند و به جای آن حسن اجرای برجام را دنبال کند!
همان موقع مقامات و رسانه‌های رژیم تأکید کردند که سیاست غرب (یعنی سیاست مماشات) باعث مختومه شدن PMD شد.
سایت حکومتی مشرق روز ۲۵آذر۹۴نوشت: «بسته شدن پرونده پی.ام.دی، غلبهٔ اراده سیاسی بر مسائل فنی».
حمید بعیدی‌نژاد هم گفت: «هیچ تردیدی در این‌که حل و فصل اتهامات ساختگی علیه ایران فقط با یک تفاهم سیاسی ممکن است، وجود ندارد، وگرنه بحث و بررسی این موضوع هر چقدر هم که طول بکشد نمی‌تواند به رفع این اتهامات کمکی کند».
اهمیت آنچه که آمانو روز ۲۰خرداد ۹۸گفت؟
آمانو روز دوشنبه ۲۰خرداد ۹۸اعلام کرد: «در نهایت در ۲۰۱۳ما به توافق رسیدیم که چگونه این موضوعات را روشن کنیم. شما ممکن است بپرسید این چرا حل و فصل نشد دلیلش این بود که همکاریی وجود نداشت».
درک اهمیت گفته‌های آمانو در همین جمله پایانی سخنان وی است که می‌گوید: «همکاری وجود نداشت»!
این حرف یک معنای جدی سیاسی دارد. چرا؟
اگر در سال ۹۴به‌علت استیلای سیاست مماشات بر پرونده ماجراجویی‌های اتمی رژیم و پروژه بمب‌سازی آخوندها، پرونده PMD را تکمیل نکرده بستند، پس باید گفت اکنون که «خط مماشات» دیگر سیاست غالب آمریکایی‌ها نیست (خطی که به هر حال اینک سیاست‌های غیرآمریکایی را نیز تحت تاثیر قرار داده است) معنایش این است که حرف دیروز آمانو می‌تواند زمینه‌ساز باز شدن دوباره پرونده PMD باشد.
زیرا این پرونده هرگز مختومه اعلام نشد! همان موقع هم در واقع پرونده را مختومه اعلام نکردند. بلکه روی آن سرپوش گذاشتند. چرا که موضوعش تسلیحات اتمی بود؛ امری به‌شدت حساس و بسیار جدی. اگر در گفته‌های آن‌روز آژانس هم دقت شود روشن می‌گردد که آمانو در همان گزارش که PMD را از برنامه آژانس خارج کرد، گفت: «هنوز نقاط خاکستری در پرونده ایران وجود دارد... در مورد موشکها اطلاعات کافی نداریم و در مورد پارچین توضیحاتِ داده شده با تحلیل‌های ما همخوانی ندارد». (آذر۹۴)
«هنری انشر» نماینده آمریکا در آژانس بین‌المللی انرژی اتمی هم سال ۹۴گفت: «هر چند پرونده ایران مختومه شد اما باید بدانیم که آژانس درباره هر نگرانی دوباره‌ای امکان تحقیق دارد».
هدف هم این بود که اهرمی علیه رژیم داشته باشند (چرا که خودشان هم می‌دانستند که چکار کرده‌اند و روی چه نکته حساسی را سرپوش گذاشته‌اند).
البته رسانه‌های رژیم هم این موضوع را دریافتند و همان زمان اشاراتی به آن کردند از جمله
مشرق روز ۲۵آذر ۹۴نوشت: «آژانس..نقطه ابهامی در گذشته برنامه هسته‌یی کشور مان باقی گذاشته است. نقطه‌ای که می‌تواند با کج‌روی آژانس در آینده دردسرساز شود. چرا که پرونده پی‌ام دی با یک تصمیم سیاسی بعد از گزارش ارزیابی آژانس با ضعفهایی که داشت بسته شد...»
یا به‌عنوان یک نمونه دیگر مهدی محمدی تحلیل‌گر آخوندها روز ۲۴آذر۹۴گفت: «با شرایطی که امروز از برجام حاصل ایران شده است باید گفت که نام دولت روحانی به‌عنوان دولتی که برای منافع زودگذر سیاسی خود خسارتهای راهبردی به کشور وارد کرد در تاریخ خواهد ماند».
حتی همان موقع سایتهای باند روحانی هم گفتند اگر می‌خواهیم PMD دوباره باز نشود، باید با کشورهای منطقه تعامل کنیم و تنش آفرینی را کنار بذاریم. (مشرق ۲۵اذر۹۴)
نتیجه‌گیری
اکنون با سوختن سیاست مماشات(پس از این‌که رژیم به تنشهای تروریستی و دخالت منطقه‌یی ادامه داد) و در شرایطی که آمریکا سیاست فشار حداکثری را در پیش گرفته است می‌توان گفت حرف آمانو در روز دوشنبه ۲۰خرداد ۹۸می‌تواند زمینه‌ساز باز شدن دوباره پرونده PMD می‌باشد. موضوعی که برای آخوندها بسیار خطرناک و حساس است و می‌تواند کار پرونده اتمی آخوندها را به مراحل خطرناک و گذرگاههای باریکی چه بسا از قبیل نقض جدی توافق و به‌کارگیری مکانیسم ماشه بکشاند!
ضمن این‌که موضوع PMD و باز خوانی پرونده اتمی رژیم به هر علتی و به هر شکلی که دوباره مطرح شده باشد این را اثبات می‌کند که پرونده‌یی که روزی مجاهدین و مقاومت ایران پیش روی جامعهٔ بین‌المللی گشود، اما سیاست مماشات کوشید آن را ببندد و از انظار مخفی کند، دوباره برای رژیم مایه خطر شده است و البته همین هم بی‌دلیل و بی‌حکمت نیست و نشانی دیگر از پایان دوران حاکمیت مماشات و نیز آغاز پایان رژیم است.
