728 x 90

ادبیات و فرهنگ,

فلسفه و علل پیدایش جشن نوروز - آرین ایرانی

-

سفره هفت سین
سفره هفت سین
در تاریخ کشور باستانی ما ایران، مراسم سال نو در پیوند با تحولات عمیق در طبیعت و سرفصل رویش و سرشاری و شادابی طبیعت به‌عنوان یک عامل تاثیرگذار و دگرگون ساز و متحول کننده برای مردم ما جایگاه ویژه‌یی را به‌لحاظ تاریخی و اجتماعی به خود اختصاص داده است و حتی باورهای مذهبی را هم در جهت غنا بخشیدن به آن به‌کار گرفته است. از همین رو در بین مسلمانان طلایه آغازین دقایق سال نو همواره با زیبایی نیایش خاص خویش همراه است:
یا مقلب القلوب و الابصار، یا مدبر اللیل و النهار یا محول الحول و الاحوال حول حالنا الی احسن الحال…

اما نگاهی به سابقه تاریخی این رویداد؛ نیز جذابیت بیشتری به آن می‌دهد.

به راستی جشن نوروز؛ جشنی که در حاکمیت سیاه آخوندها ممنوع و در دیدگاه و فلسفه مجاهدان آزادی‌ستان سرفصل پایان کهنگی و رسیدن روزهای نو در مداری بالاتر، فراخوان امید به پیروزی بهار شکوفایی و تکثیر بر زمستان انجماد و ایستایی به‌عنوان قانونمندی و سنت هستی حتی در طبیعت و روزهای جشن و شادی است؛ چگونه شکل گرفته است؟ … در کتب تاریخی آغاز پیدایش جشن نوروز را به افسانه‌ی اسطوره‌ای جمشید شاه، چهارمین پادشاه پیشدادی ایران نسبت داده‌اند.
در اوستا، کهن‌ترین کتاب ایرانیان به جمشید «یم Yima» اشاره شده. در این روایت؛ جم، دارای فره ایزدی بوده که به فرمان اهورامزدا به جنگ با اهریمن پرداخته که موجب قحطی و نابودی سرزمینها شده بود. با نابودی اهریمن وی بار دیگر شادی و خیر و برکت را به مردم ارزانی داشت و مزارع و درختان سرسبز و شکوفا شدند. از این‌رو مردم آن روز را «نوروز» یا «روز نوین» خواندند و همگی به فرخندگی چنین روزی در ظرفی جو یا گندم به نشانه سبزینگی (سبزه) کاشتند و این رسم برای ایرانیان جاودانه شد.
در روایات دیگر نقل شده: جمشید که به زبان فارسی جم نامیده می‌شد، هنگامی که به آذربایجان رسید، با تاج و تختی جواهرنشان بر ارتفاع بلند در شرق مستقر شد چنان‌که روشنایی آن در هنگام طلوع خورشید مردمان را خیره کرد و آن روز را روز نو خواندند و جشن گرفتند و لفظ ”شید“ که به زبان پهلوی به‌معنای شعاع است بر نام وی افزودند و پادشاه را جمشید نامیدند و بدین ترتیب آئین نوروز یک رسم جاودانه و پایدار شد.
در حکایت دیگری چنین آمده: خداوند در اولین روز ماه فروردین کار خلقت انسان را به پایان رساند و آدمی برای سپاسگزاری از خداوند به نیایش و شادمانی پرداخت. در اوستا یکی دیگر از فلسفه‌های جشن نوروز را نزول فروهر‌ها Farvahar یعنی درگذشتگان دانسته‌اند. درگذشتگان پاک در اول فروردین برای احوالپرسی از اقوام خود به زمین می‌آیند و با دیدن شادی بازماندگان از اهورامزدا برای آنان طلب خیر و رحمت می‌کنند و بازماندگان پیش از آمدن فروهرها به خانه‌تکانی پرداخته و آماده پذیرایی از آنان می‌شوند و کلمه فروردین یعنی ماهی که متعلق به فروهران است.
برخی از پژوهشگران معتقدند آثار باقی‌مانده از دوران هخامنشی نشان‌دهنده اجرای مراسم نوروزی در تخت‌جمشید است. این آثار نمایشی از تقدیم هدایا از جانب اقوام و ملل تابعه به پادشاه هخامنشیان است.

پادشاهان ساسانی نیز در دربارهای خود آئین نوروز را با شکوه‌ خاصی برگزار می‌کردند. آنان مراسم عید نوروز را بین شش تا سی روز برگزار می‌کردند و روز ششم فروردین یا نوروز بزرگ را خرداد می‌نامیدند و این روز را متعلق به فرشته مقدس خرداد می‌دانستند.
و شاه پنج روز اول یا «نوروز عامه» بار عام می‌داد و به رفع نیازهای مردم می‌پرداخت، سپس نوروز بزرگ را که از روز ششم فروردین آغاز می‌شد به خود و نزدیکانش اختصاص داده و به جشن می‌پرداختند و نواهای خاص نوروز در این ایام در دربار پادشاه نواخته می‌شد. برخی تاریخ نگاران معتقدند که زرتشت (650سال پیش از میلاد مسیح) در این روز متولد و در همین روز با خداوند به راز و نیاز پرداخته و این روز برای ایرانیان محترم شمرده می‌شد. از رسوم رایج این روزگار آن بود که مردم در بامداد عید نوروز به یکدیگر آب می‌پاشیدند و شکر هدیه می‌دادند. دلبستگی و احترام ایرانیان به سنت‌های گذشته موجب شد نوروز که سمبلی از عظمت و شکوه آنان بود، در سراسر تاریخ ایران زمین، حتی در دوران خلفایی که اعتنایی به این رسومات نداشتند، برپا شود و آشنایی فرمانروایان اموی و عباسی از آیین‌ هدیه دادن به حاکمان دلیلی برای گرایش فرمانروایان عرب به برگزاری نوروز شد.
کاهش قدرت و نفوذ عرب‌ها بر دولتهای ایرانی و ایجاد حکومت‌های مستقل چون صفاریان و سامانیان و تعلق خاطر پادشاهان ایرانی به اجرای رسومات ایرانی، موجب احیای نوروز و برگزاری باشکوه این جشن شد. بیهقی نیز در قسمت‌های مختلف تاریخ خود اشاراتی به دادن هدیه در نوروز مهرگان کرده است که نشان‌دهنده تداوم رسوم نوروز در دوره غزنویان است. با روی کار آمدن حکومت صفوی و رسمیت یافتن مذهب تشیع، برخی از آداب اسلامی با آیینهای نوروزی درآمیخت. برای مثال در روایات آمده است که امام صادق (ع) نوروز را روزی فرخنده و خجسته و روزی که در آن آدم آفریده شده معرفی می‌کند. در دوران حاکمیت سیاه و استبداد آخوندهای ضددین و ضدایرانی اما، مجاهدان راه آزادی به‌عنوان حافظان ارزشهای تاریخی میهنمان؛ این آیین و جشن ملی را حتی در زندانهای خمینی جلاد با امید و ایقان به پیروزی و سرنگونی دیکتاتوری آخوندی همه ساله برگزار می‌کنند.
										
											<iframe style="border:none" width="100%" scrolling="no" src="https://www.mojahedin.org/if/88817195-19b8-45a1-b64c-9ab9ab92bc9d"></iframe>
										
									

گزیده ها

تازه‌ترین اخبار و مقالات